Berichten

Geplaatst op

Interne aansprakelijkheid

Rechtbank Breda 25 juli 2012 LJN BX2984

Interne aansprakelijkheid penningmeester. Staleman / Van de Ven ook van toepassing op verenigingen.
Vast komt te staan dat de financiële boekhouding/administratie onjuistheden/onvolkomenheden bevat. Hieruit volgt dat de penningmeester is tekortgeschoten is in de behoorlijke vervulling van de aan haar opgedragen taak. Echter, voor aansprakelijkheid op grond van 2:9 BW is daarnaast vereist dat een ernstig verwijt kan worden gemaakt. Daarvoor zijn de gezichtspunten van Staleman / Van de Ven ook bij verenigingen van toepassing. Van een ernstig verwijt is geen sprake is geen sprake, gelet op: de vereniging is niet-commercieel, het penningmeesterschap is onbezoldigd, bij overname van taken van voorganger waren er al onjuistheden in de boekhouding; er waren geen deugdelijke afspraken omtrent kasgelden en kasboek, diverse personen hadden toegang tot de kas, er werden gratis consumpties gegeven. Opzet niet aangetoond.
Kennelijk vormt een algeheel slordige cultuur geen tekortkoming van de penningmeester, maar juist een factor dat er geen verwijt valt te maken?
Geen aanvullende aansprakelijkheid op grond van 6:162, nu de “de toerekeningsmaatstaf wordt ingekleurd door de maatstaf zoals deze geldt met betrekking tot aansprakelijkheid op grond van artikel 2:9 BW, te weten ernstig verwijt (HR 2 maart 2007, NJ 2007, 240)” Verwijzing naar Willemsen / NOM lijkt mij onjuist, nu dat arrest ging over externe aansprakelijkheid van bestuurder jegens aandeelhouder. 
Penningmeester is ontslagen en geroyeerd, maar geen vordering in reconventie en dit komt niet meer aan de orde.

RECHTBANK BREDA

vonnis d.d. 25 juli 2012

De vereniging AFRICHTINGSVERENIGING VRIENDSCHAP VOOROP [ VVT] 

tegen [Gedaagde] (penningmeester)

3. De beoordeling

3.1. Op grond van de niet of onvoldoende weersproken stellingen en de overgelegde producties, wordt uitgegaan van de volgende feiten.
– [Gedaagde] is in ieder geval vanaf 1 januari 2008 aangesteld als penningmeester van VVT, waarna zij als zodanig is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. [Gedaagde] heeft als penningmeester de financiën van VVT beheerd. Destijds was de heer Van der Hulst voorzitter van VVT en de heer Smits secretaris.
– Het bestuur van VVT heeft begin oktober 2010 onjuistheden in de administratie en boekhouding geconstateerd.
– [Gedaagde] is op 17 april 2011 van haar taken als penningmeester ontheven, hetgeen aan haar bij brief van 20 april 2011 te kennen is gegeven.
– In de algemene ledenvergadering van 17 mei 2011 is [Gedaagde] geroyeerd als penningmeester van VVT.
– Na daartoe verkregen verlof van de voorzieningenrechter van de rechtbank Breda, heeft VVT op 21 en 28 september 2011 conservatoir derdenbeslag gelegd onder de Rabobank West Brabant Noord te Etten-Leur ten laste van [Gedaagde].

3.2. VVT legt aan haar vordering ten grondslag dat [Gedaagde] als bestuurder haar taak kennelijk onbehoorlijk heeft vervuld en derhalve tekort is geschoten in de uit artikel 2:9 BW voortvloeiende verplichting, alsmede dat [Gedaagde] onrechtmatig heeft gehandeld jegens VVT. VVT stelt daartoe dat [Gedaagde] in haar hoedanigheid van penningmeester in de periode van februari 2008 tot mei 2011 de financiën van VVT heeft beheerd. Volgens VVT had [Gedaagde] als enige gemachtigde het beheer en de beschikking over de bankrekening van VVT bij de Rabobank. In oktober 2010 heeft het bestuur van VVT onjuistheden in de administratie en boekhouding geconstateerd en is voorts gebleken dat vermogen aan VVT is onttrokken dat niet kan worden verantwoord, aldus VVT. VVT geeft aan dat uit rekeningafschriften blijkt dat [Gedaagde] diverse kasopnames van de rekening van VVT heeft verricht die niet zijn verantwoord alsmede dat de stortingen van kasoverdrachten (barinkomsten) een grillig verloop vertonen en niet overeenkomen met de door [Gedaagde] gedane stortingen. Volgens VVT is [Gedaagde] diverse malen telefonisch en schriftelijk verzocht om de geconstateerde onjuistheden te verantwoorden en de boekhouding en administratie van VVT over te leggen, doch heeft [Gedaagde] nagelaten hieraan gehoor te geven. In de visie van VVT heeft [Gedaagde] ten onrechte vermogen aan VVT onttrokken en dit voor eigen (privé)doeleinden aangewend. VVT meent dat [Gedaagde] daardoor haar taak kennelijk onbehoorlijk heeft vervuld en onrechtmatig jegens VVT heeft gehandeld en derhalve gehouden is de schade die VVT dientengevolge heeft geleden te vergoeden. Deze schade bestaat volgens VVT in de periode van februari 2008 tot en met juli 2009 uit een bedrag van € 1.247,67, zijnde het verschil tussen een bedrag van € 4.460,72 aan winst uit de kantine en inkomsten uit sponsoring en cursussen minus een bedrag van € 3.135,05 dat [Gedaagde] op de rekening van VVT heeft gestort. Voorts is in de periode van februari 2010 tot en met mei 2011 een bedrag van € 4.670,94 aan kasoverdrachten (barinkomsten) gegenereerd, terwijl door [Gedaagde] in die periode slechts een bedrag van € 1.994,- op de rekening van VVT is gestort. Het verschil tussen beide voornoemde bedragen vormt een schadepost van € 2.676,94, aldus VVT. Daarnaast stelt VVT dat zij schade heeft geleden ten bedrage van € 2.010,-, bestaande uit cashopnames door [Gedaagde] over de periode van april 2010 tot en met januari 2011 waarover geen verantwoording is afgelegd. VVT stelt dat in augustus 2009 door [Gedaagde] eveneens opnames c.q. betalingen zijn verricht waarover geen verantwoording is afgelegd, tezamen resulterend in een schadebedrag van € 396,96. Voorts heeft [Gedaagde] een kastekort laten ontstaan over de periode van augustus 2009 tot en met januari 2010 waarover geen verantwoording is afgelegd ten bedrage van € 619,42. Volgens VVT is door toedoen van [Gedaagde] een boete verschuldigd van € 4,37 wegens debetstanden van de rekening van VVT. Alle voornoemde bedragen tezamen resulteren in een bedrag van € 6.955,36. Bij conclusie van repliek stelt VVT dat uit het kasboek blijkt dat [Gedaagde] op 28 september 2010 een bedrag van € 630,- uit de kas heeft gehaald, met welk bedrag zij haar schadevordering vermeerderd. De totale gevorderde schadevergoeding resulteert derhalve in een bedrag van € 7.585,36. VVT vordert voorts voldoening van de lidmaatschapsgelden voor de Nederlandse Bond van Gebruikshonden-sportverenigingen en VVT over 2010 die [Gedaagde] nagelaten heeft te betalen, tezamen resulterend in een bedrag van € 89,60. Tevens vordert VVT ex artikel 5:2 BW afgifte van alle boekhouding en administratie. Ten slotte maakt VVT aanspraak op vergoeding van buitengerechtelijke incassokosten ad € 833,-, vergoeding van de beslagkosten ad € 944,- en voldoening van de proceskosten, de nakosten daaronder begrepen,

3.2. [Gedaagde] betwist dat zij vermogen aan VVT heeft onttrokken en dit voor privédoeleinden heeft aangewend. Volgens [Gedaagde] heeft zij de financiën van VVT naar behoren beheerd. [Gedaagde] geeft aan dat reeds bij overname van de functie van penningmeester van haar voorganger er onjuistheden in (de administratie van) de financiën waren en er binnen VVT geen deugdelijke afspraken omtrent de kasgelden en het aftekenen van het kasboek bestonden. Tevens wijst [Gedaagde] erop dat er diverse personen toegang hadden tot de kas, daaruit opnames hebben gedaan en bonnen in het kasboek hebben ingeschreven. [Gedaagde] geeft met betrekking tot een viertal door haar verrichte opnames aan, dat zij daarvan gedeeltelijk boodschappen heeft gedaan voor VVT waarvan de bonnetjes aan VVT zijn verstrekt en dat het overige is verrekend met betalingen die zij voor VVT heeft verricht en het restant is gestort op de bankrekening van VVT. Volgens [Gedaagde] zijn de inkomsten niet altijd correct geregistreerd en zijn er geen afspraken gemaakt over de regelmaat waarmee bedragen dienden te worden afgestort. Bovendien kunnen kasverschillen om diverse redenen ontstaan, vanwege de onjuiste registratie van consumptiekaarten en het verstrekken van gratis consumpties, aldus [Gedaagde]. [Gedaagde] voert ten aanzien van de onjuistheden met betrekking tot het verslagjaar 2008 aan, dat deze in maart 2009 – na kascontrole – zijn goedgekeurd en dat zulks eveneens geldt voor het verslagjaar 2009. In april 2010 is de heer Van Hulst feitelijk het beheer over de kas gaan voeren, zodat eventuele onjuistheden vanaf dat moment niet aan [Gedaagde] kunnen worden verweten. Voorts weerspreekt [Gedaagde] dat zij weigerachtig is geweest om opheldering te verschaffen over de (beweerdelijk) onoverzichtelijke financiële situatie. Volgens [Gedaagde] was zij vanaf oktober 2010 wegens ziekte genoodzaakt zich minder actief in te zetten voor VVT, hetgeen zij aan VVT heeft medegedeeld. Evenmin is zij weigerachtig (geweest) om de betreffende financiële bescheiden aan VVT te verstrekken, aldus [Gedaagde]. Deze bescheiden zijn volgens [Gedaagde] nimmer bij haar in bezit geweest, terwijl VVT reeds over de bankafschriften beschikt. De vordering van VVT dienaangaande dient naar de mening van [Gedaagde] dan ook te worden afgewezen. In de visie van [Gedaagde] heeft zij haar taak niet onbehoorlijk vervuld, noch onrechtmatig jegens VVT gehandeld, terwijl [Gedaagde] voorts (de omvang van) de gestelde schade betwist. Deze vorderingen dienen volgens [Gedaagde] derhalve eveneens te worden afgewezen. Ten slotte betwist [Gedaagde] de gevorderde buitengerechtelijke incassokosten en beslagkosten verschuldigd te zijn.

3.3. Op grond van artikel 2:9 BW is elke bestuurder tegenover de rechtspersoon gehouden tot een behoorlijke vervulling van de hem opgedragen taak. Voor aansprakelijkheid op grond van artikel 2:9 BW is vereist dat aan de bestuurder een ernstig verwijt kan worden gemaakt. Of in een bepaald geval plaats is voor een ernstig verwijt als hier bedoeld, dient te worden beoordeeld aan de hand van alle omstandigheden van het geval. Tot de in aanmerking te nemen omstandigheden behoren onder meer de aard van de door de rechtspersoon uitgeoefende activiteiten, de in het algemeen daaruit voortvloeiende risico’s, de taakverdeling binnen het bestuur, de eventueel voor het bestuur geldende richtlijnen, de gegevens waarover de bestuurder beschikte of behoorde te beschikken ten tijde van de aan hem verweten beslissingen of gedragingen, alsmede het inzicht en de zorgvuldigheid die mogen worden verwacht van een bestuurder die voor zijn taak berekend is en deze nauwgezet vervult. Van vorenbedoelde ernstige verwijtbaarheid is sprake in geval van handelingen die geen redelijk handelend bestuurder onder gelijke omstandigheden zou hebben verricht.

3.4. VVT stelt dat er onjuistheden in de administratie en boekhouding zijn geconstateerd waarover door [Gedaagde] geen verantwoording is afgelegd. Volgens VVT vloeit hieruit voort dat [Gedaagde] ten onrechte vermogen aan VVT heeft onttrokken en dit voor eigen (privé)doeleinden aangewend. Deze gevolgtrekking van VVT kan niet als juist worden aanvaard. Het enkele feit dat de financiële boekhouding/administratie onjuistheden bevat die niet verantwoord kunnen worden – zoals VVT stelt – brengt niet per definitie met zich dat deze onjuistheden in de boekhouding/administratie ook daadwerkelijk hebben geresulteerd in een feitelijke vermindering van het vermogen van VVT. Het gestelde niet op orde zijn van de financiële boekhouding, kan dan ook op zichzelf niet het oordeel wettigen dat dit tot een onttrekking van vermogen aan VVT heeft geleid. Dat [Gedaagde] deze beweerdelijk aan het vermogen onttrokken gelden voor (privé)doeleinden heeft aangewend, is een stelling die door VVT op geen enkele wijze is onderbouwd. Niet uit de stellingen van VVT, noch uit de overgelegde producties, vloeit voort dat (beweerdelijk) onverantwoorde (ontbrekende) bedragen of transacties in de boekhouding/ administratie tot enige vermogensvermeerdering aan de zijde van [Gedaagde] hebben geleid of haar anderszins tot voordeel hebben gestrekt. Zulks kan dan ook niet succesvol ten grondslag worden gelegd aan de door VVT gestelde onbehoorlijke taakvervulling of het onrechtmatige handelen zijdens [Gedaagde].

3.5. Het vorenstaande neemt niet weg, dat op basis van de stellingen van VVT en de overgelegde producties als onvoldoende gemotiveerd weersproken vast staat, dat de financiële boekhouding/administratie onjuistheden/onvolkomenheden bevat in de periode waarin [Gedaagde] penningmeester was van VVT. Het beheren van de financiën van een vereniging, waaronder de rekening en de kas, en het verwerken van financiële mutaties in de boekhouding/administratie, zijn aangelegenheden die behoren tot het takenpakket van een penningmeester. Het feit de financiële boekhouding/administratie onjuistheden/onvolkomenheden bevat en onvoldoende inzichtelijk is, behelst – indien zulks niet genoegzaam kan worden verantwoord – derhalve in beginsel een tekortschieten in de behoorlijke vervulling van de opgedragen taak. Anders dan [Gedaagde] stelt, kan op basis van haar stellingen en de door haar overgelegde producties niet worden geconcludeerd, dat zij haar bestuursperiode volledig kan verantwoorden. [Gedaagde] heeft immers enerzijds erkend dat mogelijkerwijs niet alle inkomsten en uitgaven/opnames deugdelijk zijn geregistreerd, terwijl zij anderzijds slechts gedeeltelijk de door VVT opgevoerde discrepanties (gemotiveerd) heeft weersproken en van een onderbouwing middels (leesbare) stukken heeft voorzien. Voorts heeft zij – bij haar stelling dat zij van (opgenomen) gelden van VVT boodschappen heeft gedaan dan wel facturen heeft voldaan ten behoeve van VVT – nagelaten om voldoende gespecificeerd aan te geven op welke van de door VVT opgevoerde discrepanties deze precies betrekking hebben.

3.6. Nu op grond van het vorenstaande is komen vast te staan, dat de financiële boekhouding/administratie onjuistheden/onvolkomenheden bevat in de periode waarin [Gedaagde] penningmeester was van VVT, terwijl deze niet genoegzaam kunnen worden verantwoord, geldt dat [Gedaagde] tekortgeschoten is in de behoorlijke vervulling van de aan haar opgedragen taak. 


Dit brengt evenwel nog niet met zich, dat dit tekortschieten in de bestuurstaak – waarvoor [Gedaagde] verantwoordelijk is – leidt tot aansprakelijkheid op grond van artikel 2:9 BW. Zoals uit hetgeen onder punt 3.3. is overwogen voortvloeit, leidt immers niet elk tekortschieten in de bestuurstaak waarvoor een bestuurder verantwoordelijk is tot aansprakelijkheid ex artikel 2:9 BW, doch is daartoe vereist dat de bestuurder een ernstig verwijt kan worden gemaakt. Van een dergelijke ernstige verwijtbaarheid is – gelet op het navolgende – in het onderhavige geval geen sprake. Voorop gesteld dient te worden dat VVT een niet-commerciële vereniging is waarin de bestuursleden hun taak (grotendeels) onbezoldigd verrichten. Voorts heeft [Gedaagde] gemotiveerd gesteld – en is door VVT op haar beurt niet (voldoende gemotiveerd) bestreden – dat reeds bij overname van de taken van haar voorganger er onjuistheden/onvolkomenheden waren in de financiële administratie/boekhouding. Hetzelfde geldt voor de stelling, dat er binnen VVT geen deugdelijke afspraken bestonden omtrent de omgang met de kasgelden en het aftekenen van het kasboek. Door VVT is voorts onvoldoende gemotiveerd weersproken, dat in de betreffende periode diverse personen toegang hadden tot de kas, daaruit opnames hebben gedaan en bonnen in het kasboek hebben ingeschreven, hetgeen ook volgt uit de inhoud van de overgelegde kopieën van het kasboek. Tevens is door VVT niet gemotiveerd betwist, dat de inkomsten niet deugdelijk werden geregistreerd wegens onder meer het niet correct bijhouden van consumptiekaarten en het verstrekken van gratis consumpties door VVT. Daarbij komt, dat op geen enkele wijze is aangetoond, dat [Gedaagde] de tekortkomingen in de financiële administratie/boekhouding doelbewust heeft gecreëerd of laten voortbestaan om op ongeoorloofde wijze vermogen aan VVT te onttrekken en daaraan eigen (financieel) voordeel te ontlenen. Voornoemde omstandigheden in onderling verband en samenhang beschouwd en in het licht bezien van de overige omstandigheden van het geval, kan niet worden geoordeeld, dat de tekortkomingen in de financiële administratie/boekhouding dermate ernstig zijn van aard en/of omvang dat [Gedaagde] ter zake een ernstig verwijt treft zoals onder punt 3.3. is overwogen. Gezien het vorenstaande, is [Gedaagde] dan ook niet ex artikel 2:9 BW aansprakelijk voor de beweerdelijk door VVT geleden schade ten gevolge van de onbehoorlijke taakvervulling.

3.7. [Gedaagde] is evenmin aansprakelijk op grond van artikel 6:162 BW. Het door VVT aan [Gedaagde] verweten onrechtmatig handelen heeft zij volgens VVT begaan bij haar taakvervulling als bestuurder/penningmeester, zodat de toerekeningsmaatstaf wordt ingekleurd door de maatstaf zoals deze geldt met betrekking tot aansprakelijkheid op grond van artikel 2:9 BW, te weten ernstig verwijt (HR 2 maart 2007, NJ 2007,240). Nu de aan [Gedaagde] verweten onrechtmatige daad in zodanig verband staat met haar taakvervulling als penningmeester van VVT, verzet de strekking van artikel 2:9 BW zich tegen een verdergaande aansprakelijkheid op grond van artikel 6:162 BW, hetgeen slechts anders is indien het aan [Gedaagde] verweten handelen of nalaten ook los van de rechtsbetrekking tussen haar en VVT als onrechtmatige daad kan worden gekwalificeerd. Aangezien onder punt 3.4. en 3.6. reeds is overwogen dat van ongeoorloofde vermogensonttrekking voor eigen (financieel) voordeel niet is gebleken, doet deze uitzondering zich in casu niet voor.

3.8. Nu [Gedaagde] reeds op voornoemde gronden niet ex artikel 2:9 BW of 6:162 BW aansprakelijk is, behoeven de overige stellingen en geschilpunten tussen partijen dienaangaande geen (nadere) bespreking en beslissing meer.

3.9. VVT vordert van [Gedaagde] afgifte van de bescheiden zoals weergegeven onder punt IV van het petitum. [Gedaagde] heeft gemotiveerd betwist dat zij deze bescheiden in haar bezit heeft gekregen of dat deze thans in haar bezit zijn, stellende dat diverse bescheiden zich (nog immer) bij enkele leden/bestuurders van VVT bevinden. Zulks wordt door VVT op haar beurt gemotiveerd bestreden, welke stellingen vervolgens weer door [Gedaagde] gemotiveerd zijn weersproken.
Nu partijen over en weer elkaars stellingen gemotiveerd hebben betwist, is niet komen vast te staan dat [Gedaagde] de betreffende bescheiden in haar bezit heeft gekregen, noch dat deze stukken thans bij haar in bezit zijn. VVT heeft nagelaten van haar stellingen dienaangaande specifiek bewijs aan te bieden. VVT biedt weliswaar aan haar stellingen te bewijzen door alle middelen rechtens, in het bijzonder door het horen van een viertal met name genoemde getuigen, doch zij laat na aan te geven met betrekking tot welke door VVT ingenomen stellingen deze getuigen kunnen verklaren of bewijs wordt aangeboden. Zulks had – gezien de veelheid en diversiteit van de door VVT geponeerde stellingen – wel op haar weg gelegen. Gezien het vorenstaande wordt aan bewijsvoering ter zake niet toegekomen. Dit brengt met zich dat de vordering tot afgifte van de betreffende bescheiden wordt afgewezen.

3.10. VVT stelt dat [Gedaagde] de factuur ter zake het lidmaatschapsgeld voor de Nederlandse Bond van Gebruikshondensportverenigingen ad € 34,60 niet vóór 31 december 2009 heeft voldaan, terwijl zij voorts niet de factuur ter zake het lidmaatschapsgeld voor VVT ten bedrage van € 55,- niet vóór 31 maart 2010 heeft voldaan. [Gedaagde] voert aan dat zij de contributie in het voorjaar van 2010 contant aan mevrouw Hultermans van VVT heeft voldaan. Zulks is door VVT gemotiveerd weersproken. Nu [Gedaagde] geen betalingsbewijzen/kwitanties ter onderbouwing van haar stelling heeft overgelegd, kan – gelet op de gemotiveerde betwisting zijdens VVT – niet van de juistheid van de stelling van [Gedaagde] worden uitgegaan, terwijl zij evenmin op dit punt bewijs heeft aangeboden. [Gedaagde] heeft slechts aangeboden tegenbewijs te leveren door alle middelen rechtens indien de stellingen van VVT voorshands bewezen worden geacht. Zulks kwalificeert niet als een voldoende duidelijk/specifiek bewijsaanbod. Gelet op het vorenstaande dient het ervoor te worden gehouden dat [Gedaagde] de betreffende lidmaatschapsgelden niet heeft voldaan, zodat dit deel van de vordering van in totaal € 89,60 zal worden toegewezen. [Gedaagde] heeft de verschuldigdheid van de wettelijke rente over beide bedragen niet weersproken, zodat de rente daarover eveneens zal worden toegewezen als gevorderd.

3.11. VVT vordert een bedrag van € 833,- aan vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten. Dit bedrag komt niet voor toewijzing in aanmerking nu de gestelde buitengerechtelijke werkzaamheden betrekking hebben op de vordering tot schadevergoeding op grond van artikel 2:9 BW en/of 6:162 BW en de vordering tot afgifte van bescheiden, welke vorderingen zijn afgewezen. Gesteld noch gebleken is dat er buitengerechtelijke werkzaamheden zijn verricht ter incassering van de onbetaald gelaten lidmaatschapsgelden, zodat er evenmin plaats is voor vergoeding van buitengerechtelijke incassokosten dienaangaande.

3.12. Nu de vorderingen van VVT – met uitzondering van de lidmaatschapsgelden – worden afgewezen, komt ook de gevorderde vergoeding van de beslagkosten niet voor toewijzing in aanmerking.

3.13. VVT zal als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. Deze kosten worden aan de zijde van [Gedaagde] tot op heden begroot op een bedrag van € 500,- aan gemachtigdensalaris.

4. De beslissing

De kantonrechter:

veroordeelt [Gedaagde] om tegen behoorlijk bewijs van kwijting aan VVT te betalen een bedrag van € 89,60, te vermeerderen met de wettelijke rente over een bedrag van € 34,60 vanaf 31 december 2009 tot aan de dag der algehele voldoening en te vermeerderen met de wettelijke rente over een bedrag van € 55,00 vanaf 31 maart 2010 tot aan de dag der algehele voldoening;

veroordeelt VVT in de kosten van dit geding, aan de zijde van [Gedaagde] tot op heden begroot op € 500,00 aan gemachtigdensalaris;

verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;

wijst de vorderingen voor het overige af.

Dit vonnis is gewezen door mr. N.C.M. Koch, kantonrechter, en in het openbaar uitgesproken op woensdag 25 juli 2012.

Geplaatst op

Verzoek ALV, demissionair bestuur

Rechtbank Amsterdam 27 januari 2012 LJN BV3016 (De Eenhoorn)
Verzoek om ALV ongeldig , demissionaire status bestuur, heel pakket voorlopige voorzieningen.
Zie ook de pagina met tips voor verenigingen zonder bestuur.
Bij een verzoek van leden om een ALV wordt een handtekeningenlijst gebruikt die al was gebruikt voor een eerdere protestbrief. Het bestuur weigert de ALV. De verzoekers houden een vergadering en kiezen een bestuur. De rechter oordeelt dat het verzoek ongeldig was, aangezien de handtekeningen waren gezet voor de eerdere protestbrief. Dus zijn ook ongeldig de vergadering en de verkiezing van het bestuur.
Bestuur verklaart zich tijdens ALV demissionair “Deze term (demissionaire status) heeft geen in de wet of statuten vast omschreven betekenis, maar zal overeenkomstig het parlementaire spraakgebruik door de leden … zo zijn begrepen dat het bestuur alleen de lopende zaken zou behandelen en plaats zou maken voor een nieuw bestuur. Aan die demissionaire status kon het oude bestuur niet stilzwijgend een einde maken. “

Voorlopige voorzieningen: benoeming onafhankelijke voorzitter ALV, 55% meerderheid voor ontslag en benoeming, verbod op geluidsopnamens tijdens ALV, verbod op contact met leden voor bestuur en tegenbestuur, vaststellen ledenlijst, in afwijking van de statuten niet stemmen bij volmacht, en meer.

RECHTBANK AMSTERDAM

Vonnis in kort geding van 27 januari 2012
in de zaak van

VERENIGING MANEGE DE EENHOORN,

tegen [leden 1 – 5 van het tegenbestuur]

Eiseres zal hierna de Eenhoorn worden genoemd. Gedaagden zullen hierna ieder afzonderlijk [tegenbestuurslid 1], [tegenbestuurslid 2], [tegenbestuurslid 3], [tegenbestuurslid 4] en [tegenbestuurslid 5] worden genoemd. Gezamenlijk zullen zij als het tegenbestuur worden aangeduid.

1. De procedure
Ter terechtzitting van 25 januari 2012 heeft de Eenhoorn gesteld en gevorderd overeenkomstig de in fotokopie aan dit vonnis gehechte dagvaarding. Het tegenbestuur heeft verweer gevoerd met conclusie tot weigering van de gevraagde voorziening, en vervolgens in reconventie gevorderd overeenkomstig de in fotokopie aan dit vonnis gehechte akte. De Eenhoorn heeft de vordering in reconventie bestreden. Beide partijen hebben producties en pleitnota’s in het geding gebracht. Na verder debat hebben partijen verzocht vonnis te wijzen. Ter zitting waren, voor zover hier van belang, aanwezig:
Aan de zijde van de Eenhoorn: dhr. [voorzitter], voorzitter (hierna: [voorzitter]), dhr. [penningmeester], penningmeester (hierna: [penningmeester]), mw. [secretaris], secretaris (hierna: [secretaris]), mw. [bestuurslid 1], bestuurslid (hierna: [bestuurslid 1]), dhr. [bestuurslid 2], bestuurslid (hierna: [bestuurslid 2]), met mr. Davids. Genoemde bestuursleden worden hierna aangeduid als het oude bestuur.
Aan de zijde van het tegenbestuur waren aanwezig: [tegenbestuurslid 1], [tegenbestuurslid 2], [tegenbestuurslid 3] en [tegenbestuurslid 4] met mr. Roozeboom.

2. De feiten
2.1. De Eenhoorn is een vereniging met een manege in Diemen, die stallingsmogelijkheden voor paarden aanbiedt, cursussen geeft en alle daaraan verwante activiteiten ontplooit. De Eenhoorn heeft acht werknemers in dienst.

2.2. De statuten van de Eenhoorn luiden, voor zover in deze procedure van belang als volgt:

“(…)
LIDMAATSCHAP.
Artikel 4.
De vereniging kent:
a. leden.
Leden van de vereniging zijn natuurlijke personen, die als zodanig door bestuur zijn toegelaten.
Natuurlijke personen jonger dan zestien jaar kunnen zich aanmelden bij het bestuur der vereniging maar zij worden vertegenwoordigd door één hunner ouders, die dan de rechten na toelating als voormeld, kan verkrijgen van gewoon lid.
b. ereleden
(…)
ERELEDEN (…)
Artikel 5.
1. Ereleden worden als zodanig door de algemene vergadering benoemd; zij hebben dezelfde rechten als de leden. (…)
TOELATING.
Artikel 6.
1. Het bestuur beslist omtrent de toelating van leden (…)
2. Bij niet-toelating tot lid kan de algemene vergadering alsnog tot toelating besluiten.
EINDE VAN HET LIDMAATSCHAP.
Artikel 7.
(…)
7. Van een besluit tot opzegging van het lidmaatschap door de vereniging op grond dat redelijkerwijs van de vereniging niet gevergd kan worden het lidmaatschap te laten voortduren en van een besluit tot ontzetting uit het lidmaatschap staat de betrokkene binnen een maand na de ontvangst van de kennisgeving van het besluit beroep open op de algemene vergadering. Hij wordt daartoe ten spoedigste schriftelijk van het besluit met opgave van redenen in kennis gesteld. Gedurende de beroepstermijn en hangende het beroep is het lid geschorst.
(…)
BESTUUR.
Artikel 10.
1. Het bestuur bestaat uit een oneven aantal meerderjarige personen van ten minste drie en ten hoogste zeven die door de algemene vergaderingen worden benoemd.
(…)
3. De benoeming van bestuursleden geschiedt uit een bindende voordracht van het bestuur, behoudens het bepaalde in lid 4. De voordracht van het bestuur wordt bij de oproeping voor de vergadering meegedeeld.
4. Aan elke voordracht kan het bindende karakter worden ontnomen door een met tenminste twee/derde van de uitgebrachte stemmen genomen besluit van de algemene vergadering waarin tenminste twee/derde van de leden vertegenwoordigd is.
5. Is geen voordracht opgemaakt of besluit de algemene vergadering overeenkomstig het voorgaande lid de opgemaakte voordrachten het bindend karakter te ontnemen, dan is de algemene vergadering vrij in de keus. (…)
EINDE BESTUURSLIDMAATSCHAP – PERIODIEK
LIDMAATSCHAP SCHORSING.
Artikel 11.
1. Elk bestuurslid, ook wanneer hij voor een bepaalde tijd is benoemd, kan te allen tijde door de algemene vergadering worden ontslagen of geschorst. (…)
ALGEMENE VERGADERINGEN.
Artikel 15.
(…)
2. Jaarlijks, uiterlijk zes maanden na afloop van het verenigingsjaar, wordt een algemene vergadering – de jaarvergadering – gehouden. (…)
4. Voorts is het bestuur op schriftelijk verzoek van ten minste een zonodig aantal leden als bevoegd is tot het uitbrengen van één/tiende gedeelte der stemmen verplicht tot het bijeenroepen van een algemene vergadering op een termijn van niet langer dan vier weken.
Indien aan het verzoek binnen veertien dagen geen gevolg wordt gegeven, kunnen de verzoekers zelf tot die bijeenroeping overgaan door oproeping overeenkomstig artikel 20 of bij de advertentie in tenminste een ter plaatse waar de vereniging gevestigd is veel gelezen dagblad.
TOEGANG EN STEMRECHT.
Artikel 16.
1. Toegang tot de algemene vergadering hebben alle leden, ouders als bedoeld in artikel 4 sub a (…)
2. Over toelating van andere dan in lid1 bedoelde personen beslist de algemene vergadering.
3. Ieder lid van de vereniging dat niet geschorst is, heeft één stem.
4. Een lid kan zijn stem door een schriftelijk daartoe gemachtigd ander lid uitbrengen.
VOORZITTERSCHAP – NOTULEN.
Artikel 17.
(…)
1. De algemene vergaderingen worden geleid door de voorzitter van de vereniging of zijn plaatsvervanger. (…)
2. Van het verhandelde in elke vergadering worden door de secretaris of een ander door de voorzitter daartoe aangewezen persoon notulen gemaakt, die door de voorzitter en notulist worden vastgesteld en ondertekend. Zij die de vergadering bijeenroepen kunnen een notarieel proces-verbaal van het verhandelde doen opmaken. De inhoud van de notulen of van het proces-verbaal wordt ter kennis van de leden gebracht.
BESLUITVORMING VAN DE ALG[E]MENE VERGADERING.
Artikel 18.
1. De besluitvorming en de wijze van vergaderen van de algemene vergadering worden nader bij huishoudelijk reglement vastgesteld. (…)
BIJEENROEPING ALGEMENE VERGADERING.
Artikel 19.
1. De algemene vergaderingen worden bijeengeroepen door het bestuur. De oproeping geschiedt schriftelijk aan de adressen van de leden volgens het ledenregister bedoeld in artikel 4. De termijn voor de oproeping bedraagt tenminste zeven dagen.
(…)”

2.3. Het huishoudelijk reglement van de Eenhoorn luidt, voor zover in deze procedure van belang, als volgt:

“(…)
LEDEN
a.- Gezinsouderen als de kinderen nog niet de leeftijd van 18 jaar bereikt hebben.
b.- Zij die de leeftijd van 18 jaar bereikt hebben of uitwonend zijn.
(…)
STEMRECHT
Stemrecht hebben:
a.- Eén ouder van een gezin, waarvan de kinderen nog niet de leeftijd van 18 jaar bereikt hebben. (….)
(…)
Toegang tot een ledenvergadering hebben:
a.- Omschreven als in artikel ‘LEDEN’.
b.- Over toelating van anderen als bedoeld in artikel ‘LEDEN’, beslist de ledenvergadering.
Geen toegang op een ledenvergadering hebben:
a.- Geschorste leden
b.- Geschorste bestuursleden.
(…)”

2.4. Na de algemene ledenvergadering (hierna: ALV) van 22 oktober 2010 vormden vijf leden, te weten [voorzitter], [penningmeester], [tegenbestuurslid 1], [secretaris] en mw. [bestuurslid 3] (hierna: [bestuurslid 3]), het bestuur van de Eenhoorn.

2.5. Het onder 2.4 genoemde bestuur heeft na de ALV van 22 oktober 2010 een nieuw beleid ingezet (onder meer) gericht op het vergroten van de inkomsten uit rijlessen.

2.6. In de periode vanaf november 2010 tot en met mei 2011 zijn er diverse fricties ontstaan tussen het hiervoor genoemde bestuur en een aantal leden die zich niet met de toekomstplannen van het nieuwe bestuur konden verenigen.
2.7. In juni 2011 is door het toenmalige bestuur besloten tot het houden van een ALV. In deze periode heeft het toenmalige bestuur een aantal lidmaatschapsaanvragen afgewezen.

2.8. Onder de gedingstukken bevindt zich een e-mail d.d. 13 juni 2011 van [tegenbestuurslid 1]. Deze e-mail luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

“(…)
Beste leden,
(…)
Het zal u niet ontgaan zijn dat de vereniging de laatste weken een broeinest is van spanningen tussen het zittende bestuur enerzijds en een grote groep leden anderzijds. Spanningen die voortkomen uit onrust over de toekomst van onze vereniging en de te volgen weg die moet zorgen voor een gezonde toekomst.
(…)
Na lang nadenken heb ik besloten mijn taken als bestuurslid, na de ALV, neer te leggen indien het zittende bestuur aanblijft.
(…)”

2.9. Op 15 juni 2011 heeft een ALV plaatsgevonden. Het bestuur heeft deze vergadering nadat bij het agendapunt begroting een discussie was ontstaan geschorst. Na de schorsing heeft het bestuur zich demissionair verklaard.

2.10. Uit een in het geding gebracht uittreksel van de Kamer van Koophandel blijkt dat [tegenbestuurslid 1] op 22 juni 2011 is afgetreden als bestuurslid van de Eenhoorn. Dit is bij brief van 23 juni 2011 aan [tegenbestuurslid 1] bevestigd.

2.11. Onder de gedingstukken bevindt zich een e-mail van [tegenbestuurslid 1] d.d. 23 juni 2011 aan [voorzitter], [penningmeester], [secretaris] en [bestuurslid 3]. Deze e-mail luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

“(…)
In mijn brief aan de leden, waarin ik onze terugtreding ([tegenbestuurslid 1] en zijn partner mevrouw [partner van tegenbestuurslid 1], aanvulling vzr.) aankondig, staat uitdrukkelijk te lezen dat dit na de algemene leden vergadering zal plaatsvinden, mits het huidige bestuur aanblijft. Aangezien de algemene vergadering is geschorst en dus nog een vervolg zal moeten krijgen, wordt niet aan de voorwaarden voor ons terugtreden voldaan. Voorts is het niet aan het bestuur om ons te schorsen, danwel te ontslaan. Volgens artikel 11, lid 1 van de statuten is dit recht voorbehouden aan de algemene vergadering. Op 15 Juni jl. is dit niet aan de orde geweest en als zodanig stel ik voor dat dit in het vervolg van de algemene vergadering zal moeten gebeuren. (…)
Wij wachten vol vertrouwen het vervolg van de algemene vergadering af en zullen ons handelen afstemmen op de genomen besluiten. Tot die tijd kan er van enige overdracht geen sprake zijn.
(…)”

2.12. Op 6 juli 2011 heeft een nieuwe ALV plaatsgevonden. Tijdens deze vergadering is opnieuw commotie ontstaan over (onder meer) de notulen van de ALV van 15 juni 2011, het niet (op voorstel van een aantal leden ingediende agendapunt) behandelen van de afwijzing van lidmaatschappen en de volmachten waarover het bestuur beschikte. Op deze vergadering is uiteindelijk besloten tot het volgen van een mediationtraject.

2.13. Uit een in het geding gebracht uittreksel van de Kamer van Koophandel blijkt dat [bestuurslid 4] en [bestuurslid 1] op 6 juli 2011 tot het bestuur van de Eenhoorn zijn toegetreden. Vanaf deze datum vormen [voorzitter], [penningmeester], [bestuurslid 3], [secretaris], [bestuurslid 4], [bestuurslid 2] en [bestuurslid 1] het bestuur van de Eenhoorn.

2.14. Op 20 juli 2011 heeft het oude bestuur een e-mail ontvangen van het e-mailadres eenhoorndiemen@[…].com. Dit e-mailadres is aangemaakt door een aantal leden en betrokkenen bij de Eenhoorn. Voorts zijn aan deze e-mail twee bijlagen gehecht, te weten een brief van dezelfde datum en een handtekeningenlijst. De conclusie van deze brief luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

“(…)
het bestuur [heeft] in beide vergaderingen (…) gehandeld in strijd met de statuten van de vereniging. Daarbij komt dat het bestuur ten onrechte een bestuurslid, [tegenbestuurslid 1], heeft geschorst, danwel ontslagen – dat recht is immers alleen voorbehouden aan de ALV (…). Wij vragen het bestuur hun demissionaire status te respecteren en dienovereenkomstig slechts lopende zaken af te handelen. De algemene vergaderingen hebben geen besluiten opgeleverd, anders dan de vorming van een bemiddelend orgaan.
(…)”

2.15. Op enig moment in oktober 2011 is het mediationtraject beëindigd.

2.16. Op 7 november 2011 heeft het oude bestuur een brief ontvangen met als onderwerp ‘Verzoek tot bijeenroeping Algemene Leden Vergadering (ALV)’. De inhoud van deze brief luidt, voor zover hier van belang als volgt:

“(…)
Hierbij vragen ondergetekenden u een algemene ledenvergadering bijeen te roepen conform artikel 15 lid 4 van de statuten van Vereniging Manege de Eenhoorn. Op deze ALV willen wij de volgende agendapunten behandelen:
1. Ontslag van alle bestuursleden, conform artikel 11 lid 1 van de statuten.
2. Benoeming interim bestuur van de vereniging.
Verder willen we erop wijzen dat bij het gebruik van volmachten, de ALV gerechtigd is alle volmachten vóór aanvang van de vergadering in te zien en te controleren. Daarmee bedoelen we dat we alle volmachten die aan het bestuur worden verstrekt, ter plekke willen verifiëren door telefonisch contact op te nemen met de leden die de volmacht hebben afgegeven. Vanzelfsprekend kan de ALV eventuele volmachten die aan andere leden zijn verstrekt, op dezelfde wijze controleren.
(…)”
Als bijlage is een handtekeningenlijst met 34 namen bijgevoegd die (vrijwel) identiek is aan de reeds op 20 juli 2011 door het oude bestuur ontvangen handtekeninglijst.

2.17. Onder de gedingstukken bevindt zich een brief van de toenmalige raadsman van het oude bestuur, mr. P.N. Meijer (hierna: Meijer), d.d. 14 november 2011. Deze brief gericht aan mr. A.W. Brantjes (hierna: Brantjes) luidt, voor zover hier van belang, als volgt:

“(…)
Betreft: Leden/Manege de Eenhoorn
(…)
Terzake bovenstaande kwestie is het enige stil gebleven van mijn kant, mede omdat er een poging tot mediation is gedaan. Ik begrijp dat dit niet tot overbrugging van het verschil van inzicht heeft geleid, dus wend ik mij weer tot u.
Het bestuur heeft een verzoek ontvangen om een ALV te organiseren. Dit verzoek is echter niet ondertekend zodat het niet duidelijk is van wie dit verzoek afkomstig is. Omdat ik vermoed dat één of meerdere van uw cliënten de schrijvers zijn, leek het me zinvol om u aan te schrijven.
Het verzoek was vergezeld van een handtekeningenlijst, echter deze lijst is afkomstig van een eerder verzoek om een ALV te houden en kan dus niet nogmaals gebruikt worden.
Het bestuur ziet op dit moment geen aanleiding om te handelen.
(…)”

2.18. Bij nieuwsbrief van 16 november 2011 aan alle leden van de Eenhoorn heeft het oude bestuur, voor zover hier van belang, het navolgende geschreven:

“(…)
Wij kunnen helaas niet ingaan op het anonieme verzoek een vergadering uit te schrijven waarin het aftreden van het bestuur op de agenda staat. De brief was voorzien van een kopie van een handtekeningenlijst die al eerder voor andere doeleinden is gebruikt. Het bestuur heeft een aantal leden wier handtekeningen op de lijst staan benaderd. Deze hebben te kennen gegeven deze oproep niet te ondersteunen. Daarnaast stond een aantal niet leden op de lijst. De oproep voldeed helaas niet aan de vereisten.
(…)”

2.19. Bij brief van 21 november 2011 heeft Meijer, voor zover hier van belang, het volgende aan Brantjes geschreven:

“(…)
Zoals in mijn brief van 14 november jl. reeds te kennen gegeven, dient een ALV conform de statuten bijeen geroepen te worden en dat is op dit moment nog niet gebeurd. Aan een bijeenkomst onder welke noemer dan ook, komt derhalve geen juridische waarde toe.
(…)”

2.20. Op 30 november 2011 is een oproep geplaatst in het Diemer Nieuws en het Parool voor een op 8 december 2011 te houden ALV.
2.21. Op 8 december 2011 is een ALV gehouden. In deze ALV is het oude bestuur van de Eenhoorn ontslagen en is vervolgens het tegenbestuur ([tegenbestuurslid 1], [tegenbestuurslid 2], [tegenbestuurslid 3], [tegenbestuurslid 4] en [tegenbestuurslid 5]) benoemd.

2.22. Bij e-mail van 12 december 2011 heeft [tegenbestuurslid 2], voor zover hier van belang, het volgende aan notaris mevrouw mr. P.A.D. Mokkum te Diemen (notaris) geschreven:

“(…)
Bijgaand een aantal documenten ten behoeve van de KvK-inschrijvingen van het j.l. donderdag 8 december nieuw gekozen interimbestuur van Vereniging Manege de Eenhoorn.

Je vindt:
• Een kopie van het aangetekende schriftelijke verzoek aan het huidige bestuur om een ALV uit te schrijven, inclusief ontvangstbewijs en handtekeningenlijst van meer dan 10% van de leden. Het bestuur is op dit verzoek niet ingegaan.
• De notulen van de zelf georganiseerde Ledenvergadering met presentielijst met de door de leden genomen besluiten.
• De ons laatst bekende ledenlijst van mei 2011
• De Statuten van de Vereniging
• Alle ID’s van de nieuwe interim bestuurders.
(…)”

2.23. Uit een in het geding gebracht uittreksel van de Kamer van Koophandel blijkt dat [tegenbestuurslid 1], [tegenbestuurslid 2], [tegenbestuurslid 3], [tegenbestuurslid 4] en [tegenbestuurslid 5] (het tegenbestuur) op 16 december 2011 zijn ingeschreven als de nieuwe bestuurders van de Eenhoorn.

2.24. Bij brief van 19 december 2011 heeft [tegenbestuurslid 5] aan het oude bestuur gemeld dat het tegenbestuur als het nieuwe bestuur van de Eenhoorn in de registers van de Kamer van Koophandel is ingeschreven. De leden van de Eenhoorn zijn op dezelfde dag geïnformeerd ter zake de inschrijving van het tegenbestuur in de registers van de Kamer van Koophandel.

2.25. De advocaat van het oude bestuur heeft bij brieven van 23 december 2011 hettegenbestuur – kort gezegd – gesommeerd de bestuurswisseling terug te draaien.

2.26. De advocaat van het oude bestuur heeft bij brief van 28 december 2011 een bezwaarschrift ingediend bij de Kamer van Koophandel tegen haar uitschrijving uit de registers, alsmede tegen de inschrijving van het tegenbestuur.

2.27. Het tegenbestuur heeft geen gehoor gegeven aan de sommatie van de advocaat van het oude bestuur.

3. Het geschil in conventie

3.1. De Eenhoorn vordert samengevat -:

1. veroordeling van het tegenbestuur tot betaling van een voorschotbedrag van € 50.000,–,
2. het tegenbestuur, op straffe van een dwangsom, te verbieden bestuurshandelingen namens de Eenhoorn te verrichten,
3. het tegenbestuur, op straffe van een dwangsom, te gebieden zich te onthouden van lasterlijke berichtgeving ten aanzien van het bestuur van de Eenhoorn,
4. veroordeling van het tegenbestuur, op straffe van een dwangsom, om mee te werken aan de uitschrijving bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel van hun namen en de inschrijving van het oude bestuur,
5. dat de voorzieningenrechter voorzieningen treft die hij in goede justitie geraden acht teneinde de belangen van de Eenhoorn te waarborgen,
6. veroordeling van het tegenbestuur in de kosten van dit geding.

3.2. Ter toelichting op de vordering heeft het oude bestuur – kort gezegd – het volgende gesteld. De handtekeningenlijst die aan de brief van 7 november 2011 was gehecht is in juli 2011 opgemaakt. Deze handtekeningenlijst was gericht op het houden van een nieuwe ALV en niet gericht op het ontslaan van het oude bestuur. Dit verzoek is bovendien gehonoreerd met het houden van een ALV op 6 juli 2011. Daarna zijn partijen een mediationtraject ingegaan. Het oude bestuur heeft voorts in november 2011 een aantal personen benaderd om te verifiëren of zij het verzoek om een nieuwe ALV te organiseren kenden. Dit bleek echter niet het geval te zijn.Het oude bestuur had dan geen reden om aan te nemen dat de leden van de Eenhoorn een in november 2011 een nieuwe ALV bijeen wilden roepen. Daarbij komt dat een groot aantal personen op de handtekeningenlijst geen lid van de Eenhoorn zijn. Derhalve is ook niet voldaan minimumeis van 10% (33 van in totaal 330 leden) ingevolge artikel 15 lid 4 van de statuten. Dit heeft het oude bestuur ook gemeld bij brieven van 14 en 21 november 2011. Hettegenbestuur heeft dus gehandeld in strijd met de redelijkheid en billijkheid.

3.2.1. Het voorgaande brengt tevens mee dat op de vergadering van 8 december 2011 geen rechtsgeldige besluiten genomen konden worden. Het oude bestuur beroept zich dan ook ter zake haar ontslag en de benoeming van het tegenbestuur op de nietigheid c.q. vernietigbaarheid van deze besluiten ingevolge de artikelen 2:14 en 2:15 van het Burgerlijk Wetboek (BW). Het tegenbestuur heeft onrechtmatig gehandeld met de uitschrijving van het oude bestuur en de inschrijving van het tegenbestuur in de registers van de Kamer van Koophandel. Voorts heeft de Eenhoorn schade geleden. Deze schade bestaat (onder meer) uit de omstandigheid dat een groot aantal leden heeft gemeld dat zij niet meer bij de Eenhoorn willen paardrijden. Dit heeft gevolgen voor de inkomsten. Verder heeft de Eenhoorn reputatieschade geleden.
3.2.2. Het spoedeisend belang volgt uit de omstandigheid dat er thans onduidelijkheid bij de leden en de werknemers van de Eenhoorn bestaat wie de rechtsgeldige bestuurders van de Eenhoorn zijn, aldus de Eenhoorn.

3.3. Het tegenbestuur voert verweer. Het tegenbestuur voert aan dat de Eenhoorn niet rechtsgeldig wordt vertegenwoordigd. De leden van het oude bestuur hebben immers geen uittreksel in het geding gebracht waaruit volgt dat zij bestuurslid van de Eenhoorn zijn. In dat geval had het oude bestuur in eigen naam een vordering moeten instellen. Dit is evenwel niet gebeurd. De vordering van de Eenhoorn dient dan ook niet-ontvankelijk te worden verklaard, met veroordeling van oude bestuur in de proceskosten ingevolge artikel 245 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv).

3.3.1. Indien de Eenhoorn wel ontvankelijk is, voert het tegenbestuur het volgende aan. Hettegenbestuur heeft vanaf 6 juli 2011 handtekeningen verzameld om een nieuwe ALV bij het oude bestuur te kunnen aanvragen. Aangezien het mediationtraject is mislukt heeft zij op 7 november 2011 een nieuw verzoek gedaan tot het houden van een ALV. Dit verzoek is rechtsgeldig gedaan. In de eerste plaats heeft meer dan 10% van de stemgerechtigde leden het verzoek ondersteund. Volgens het tegenbestuur heeft de Eenhoorn slechts 162 stemgerechtigde leden (derhalve is een aanvraag van 17 leden voldoende). Een gezin wordt namelijk als één lid aangemerkt. In de tweede plaats kan geen twijfel bestaan over de vraag of deze oproep werd ondersteund. Alle leden op de handtekeningenlijst hebben nadien immers verklaard dat zij een handtekening hebben gezet voor het bijeenroepen van een ALV waar gestemd zou worden over de bezetting van de bestuurszetels (zie productie 13 zijdens hettegenbestuur). Ten slotte is de oproep voor de ALV van 8 december tijdig bekend gemaakt via het Diemer Nieuws en het Parool. Er is dan ook aan alle statutaire voorwaarden voldaan.

3.3.2. Het voorgaande brengt volgens het tegenbestuur mee dat op de vergadering van 8 december 2011 rechtsgeldige besluiten zijn genomen. Tijdens deze vergadering is het oude bestuur van de Eenhoorn ontslagen en is het tegenbestuur benoemd. Vervolgens is deze bestuurswisseling ingeschreven in de registers van de Kamer van Koophandel. Deze rechtshandelingen worden niet met nietigheid of vernietigbaarheid ingevolge de artikelen 2:14 en 2:15 BW bedreigd.

3.3.3. Ten slotte betwist het tegenbestuur dat de schade die de Eenhoorn heeft geleden aan haar is toe te rekenen. Dat er diverse leden zijn die hun lidmaatschap in januari 2012 hebben opgezegd, is immers aan het beleid van het oude bestuur te wijten, aldus het tegenbestuur.

4. Het geschil in reconventie

4.1. Het tegenbestuur vordert samengevat – :

1. een verklaring voor recht dat de Eenhoorn aansprakelijk is voor alle geleden en nog door het tegenbestuur te lijden schade, nader op te maken bij staat,
2. veroordeling van het oude bestuur, op straffe van een dwangsom, om mee te werken aan de uitschrijving van hun namen en opheffing van de blokkade bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel,
3. veroordeling van het oude bestuur om, op straffe van een dwangsom, mee te werken aan de opheffing van de blokkade bij de ING Bank,
4. het oude bestuur, op straffe van een dwangsom, te veroordelen tot het doen uitgaan van een rectificatie naar de leden van de Eenhoorn met de strekking de eer en goede naam van het de leden van het tegenbestuur te zuiveren,
5. veroordeling van het oude bestuur om mee te werken aan de afgifte van goederen en informatie van de Eenhoorn,
6. veroordeling van het oude bestuur om mee te werken aan de afdracht van het kasgeld voor een bedrag van € 3.200,–,
7. veroordeling van het oude bestuur in de kosten van deze procedure.

4.2. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

5. De beoordeling in conventie en in reconventie
betalen aan de poort
5.1. Omdat in dit geval sprake is van een procedure waarin een voorlopige voorziening wordt gevorderd, zal de voorzieningenrechter artikel 127a lid 1 en lid 2 Rv – waarin is bepaald dat aan het niet tijdig betalen van het griffierecht consequenties worden verbonden – buiten beschouwing laten. Toepassing van deze bepaling zou immers, gelet op het belang van één of beide partijen bij de toegang tot de rechter, leiden tot een onbillijkheid van overwegende aard.

5.1.1. Het beroep op de niet-ontvankelijkheid van het tegenbestuur zal onder 5.3 worden behandeld.

rechtsgeldigheid vergadering 8 december 2011
5.2. Kern van het geschil is de vraag of het oude bestuur op rechtsgeldige wijze is ontslagen en het tegenbestuur op rechtsgeldige wijze is gekozen op de vergadering van 8 december 2011. Dit is niet het geval. Bij de brief van 7 november 2011 waarin het bestuur verzocht werd een ledenvergadering bijeen te roepen was een handtekeningenlijst gevoegd die reeds eerder was gebruikt voor de brief van 20 juli 2011. Het bestuur kon daaruit redelijkerwijs afleiden dat de personen die destijds de lijst getekend hadden de brief van 20 juli 2011 steunden, maar niet dat die personen ook het verzoek om een ALV te houden steunden dat op 7 november 2011 werd ontvangen. Het oude bestuur mocht dit verzoek dan ook naast zich neerleggen. Dat heeft het bestuur ook gedaan, zoals blijkt uit de brief van haar raadsman van respectievelijk 14 november 2011 en 21 november 2011. Dit betekent dat de bepaling die het bij (onterechte) weigering van het bestuur aan de leden mogelijk maakt zelf een ledenvergadering bijeen te roepen niet van toepassing was. Hieruit volgt dat de daar genomen besluiten niet rechtsgeldig zijn. Weliswaar hebben vele leden achteraf verklaard dat zij destijds met hun handtekening het verzoek om een ledenvergadering te houden hebben willen steunen, maar nu dat door het eerdere gebruik van de handtekeningenlijst het bestuur destijds niet duidelijk behoefde te zijn, doet dat niet ter zake.

ontvankelijkheid
5.3. Uit hetgeen hiervoor onder 5.2 is overwogen volgt dat vooralsnog aannemelijk is dat het beroep van het oude bestuur op de vernietigbaarheid – ingevolge artikel 2:15 lid 1 sub a BW – van de bij de vergadering van 8 december 2011 genomen besluiten, zal slagen. Dit brengt tevens mee dat de Eenhoorn in deze procedure rechtsgeldig wordt vertegenwoordigd door het oude bestuur. De Eenhoorn is dan ook ontvankelijk in haar vorderingen.

tussenconclusie
5.4. Aangezien het oude bestuur niet rechtsgeldig is ontslagen en het tegenbestuur niet rechtsgeldig is benoemd, zijn de vorderingen 2 en 4 in conventie in beginsel toewijsbaar. Ten aanzien van de vordering 4 zal een nuance worden aangebracht, die hierna onder 5.17 aan de orde zal komen. De vorderingen in reconventie – nog daargelaten dat zij zich niet richten tegen eiser in conventie maar tegen haar bestuursleden – zijn om dezelfde reden niet toewijsbaar.

huidige status oude bestuur
5.5. Dat de vergadering van 8 december 2011 niet rechtsgeldig was, wil niet zeggen dat zij geen betekenis heeft. Uit de opkomst en de stemming op die vergadering is namelijk gebleken dat er een aanzienlijk aantal leden is dat het beleid van het oude bestuur ter discussie wenst te stellen. Dit moet worden gezien tegen de achtergrond van de gang van zaken op de ledenvergaderingen van juni en juli 2011. In juni 2011 heeft het oude bestuur gezegd dat zij een demissionaire status had. Deze term heeft geen in de wet of statuten vast omschreven betekenis, maar zal overeenkomstig het parlementaire spraakgebruik door de leden van de Eenhoorn zo zijn begrepen dat het bestuur alleen de lopende zaken zou behandelen en plaats zou maken voor een nieuw bestuur. Aan die demissionaire status kon het oude bestuur niet stilzwijgend een einde maken. Ook het feit dat op de ALV van 6 juli 2011 nieuwe bestuursleden zijn verkozen, te weten [bestuurslid 2], [bestuurslid 4] en [bestuurslid 1], die thans (mede) het oude bestuur vormen, bracht hierin geen verandering. Dat zou anders geweest zijn als het oude bestuur hierbij uitdrukkelijk op de door haar gewenste beëindiging van de demissionaire status was teruggekomen, maar vooralsnog is niet gebleken dat dit is gebeurd. Dit geldt te minder, nu partijen destijds ervoor hebben gekozen om een mediationtraject in te gaan.

5.6. Het is dan ook van het grootste belang voor de vereniging dat op korte termijn een algemene ledenvergadering wordt gehouden waar kan worden onderzocht of het oude bestuur dan wel het tegenbestuur het vertrouwen van de meerderheid geniet. De demissionaire status van het oude bestuur van de Eenhoorn brengt immers ook mee dat nieuwe bestuursverkiezingen noodzakelijk zijn. De voorzieningenrechter zal – gelet op het voorgaande – na te melden invulling geven aan hetgeen in conventie onder 5 is gevorderd. Deze voorlopige voorzieningen zijn – mede gelet op de gespannen verhouding tussen het oude bestuur en het tegenbestuur – naar het oordeel van de voorzieningenrechter noodzakelijk om de ALV op een goede wijze te laten verlopen.

ALV
5.7. Zoals ter zitting medegedeeld vereist het belang van de Eenhoorn dat op korte termijn een ALV wordt gehouden onder leiding van een onafhankelijk voorzitter. De voorzieningenrechter heeft onder de bij de rechtbank ingeschreven mediators gezocht naar iemand die deze taak zal kunnen vervullen. Daarbij is de keuze gevallen op de heer dr. M. Schoenmaker, burgemeester van de gemeente Bussum, die gelet op zijn ruime ervaring en kunde in staat moet zijn om de ALV van de Eenhoorn in goede banen te leiden. Genoemde persoon zal niet worden benoemd als mediator, maar heeft de taak de ALV voor te bereiden en voor te zitten. Voor deze ALV gelden de volgende aanwijzingen en zullen de navolgende ordemaatregelen gelden.
– De ALV wordt op een termijn van twee á drie weken na dit vonnis gehouden op een geschikt tijdstip en een geschikte locatie in de gemeente Diemen;
– De onafhankelijk voorzitter bepaalt datum, tijd, plaats en de agenda en stelt de vergaderstukken vast, met inachtneming van het volgende;
– De oproeptermijn van ten minste zeven dagen (art. 19 lid 1 statuten) wordt door de onafhankelijk voorzitter in acht genomen;
– noch de leden van het oude bestuur noch de leden van het tegenbestuur zullen zich in de periode tussen dit vonnis en de ALV rechtstreeks tot alle leden wenden, via welk communicatiemiddel dan ook; de communicatie met de leden verloopt uitsluitend via – de onder regie van de onafhankelijk voorzitter – op te stellen vergaderstukken.

stemrecht
5.8. Met betrekking tot het stemrecht op de ALV ziet de voorzieningenrechter aanleiding de navolgende voorzieningen te treffen:
– uitgangspunt is de ledenlijst zoals deze gold per 19 januari 2012 (productie 1 van hettegenbestuur); leden die zich daarna hebben gemeld hebben in afwijking van de statuten nog geen stemrecht; zij mogen wel bij de vergadering aanwezig zijn, maar daar niet het woord voeren;
– leden moeten zich bij de aanwezige notaris melden en moeten zich identificeren met een paspoort of rijbewijs; de aanwezige notaris houdt de presentielijst bij en verstrekt de aanwezige leden benodigdheden om te stemmen (stemkaart en of stembiljet, naar keuze van de onafhankelijk voorzitter);
– op de vergadering bestaat de gelegenheid voor leden die na 1 januari 2011 niet als lid door het oude bestuur zijn toegelaten om de ALV toelating te vragen overeenkomstig artikel 6 lid 2 van de statuten;
– op de vergadering kunnen leden die na 1 januari 2011 zijn geroyeerd (‘ontzet’) zich beroepen op de ALV (art. 7 lid 7 statuten met een afwijking van de termijnen);
– verzoeken om toelating door de ALV of beroep tegen ontzetting op de ALV moeten voorafgaand aan de vergadering bij de onafhankelijk voorzitter worden ingediend op de in de vergaderstukken aangegeven wijze;
– geroyeerde leden gelden als geschorst en hebben pas toegang tot de vergadering (en stemrecht) na toelating door de ALV;
– nadat is gestemd over verzoeken om toelating en het ongedaan maken van ontzettingen worden de leden die alsnog zijn toegelaten of waarvan de ontzetting ongedaan is gemaakt op de ledenlijst geplaatst en krijgen deze de benodigdheden om te stemmen.

volmachten
5.9. Met betrekking tot volmachten, wordt het volgende overwogen. De verkiezing van [bestuurslid 2], [bestuurslid 4] en [bestuurslid 1] heeft plaatsgevonden met gebruikmaking van volmachten waarover het bestuur ter vergadering van 6 juli 2011 geen, althans onvoldoende, openheid van zaken heeft gegeven toen dat werd verzocht. Het eerst ter zitting gedane aanbod om de volmachten alsnog ter controle bij een notaris ter inzage te leggen, is naar het oordeel van de voorzieningenrechter te laat. Ter voorkoming van geschillen met betrekking tot volmachten bij de komende ALV, zal op dit punt na te melden voorlopige voorziening worden getroffen:
– in afwijking van art. 16 lid 4 statuten kan op deze ALV niet bij volmacht worden gestemd.

stemmingen over het bestuur
5.10. Met betrekking tot de stemmingen over het oude bestuur ziet de voorzieningenrechter aanleiding de navolgende voorzieningen te treffen:
– het ontslag van het gehele ‘oude bestuur’ tezamen wordt in stemming gebracht (in afwijking van art. 11 lid 1 statuten); in afwijking van art. 10 lid 4 van de statuten is voor ontslag van het oude bestuur een meerderheid van 55 % nodig;
– met betrekking tot het geschilpunt zoals ter zitting gebleken inzake de gezinsleden geldt het volgende: per gezin kan één stem worden uitgebracht.

stemming nieuw bestuur
5.11. Met betrekking tot de stemmingen over een eventueel nieuw bestuur ziet de voorzieningenrechter aanleiding de navolgende voorzieningen te treffen:
– indien het gehele oude bestuur bij de stemming is ontslagen, volgt stemming over kandidaten voor een nieuw bestuur;
– art. 10 lid 3 statuten (bindende voordracht bestuur) geldt niet;
– kandidaten dienen zich tijdig bij de onafhankelijk voorzitter te melden op de wijze als in de vergaderstukken vermeld;
– over elk van de kandidaten wordt afzonderlijk gestemd;
– voor de benoeming van elke kandidaat geldt dat een meerderheid van 55% vereist is;
– gezien mogelijke belangenverstrengeling wordt de heer [tegenbestuurslid 2] uitdrukkelijk in overweging gegeven zich niet kandidaat te stellen.

diversen
5.12. Voorts ziet de voorzieningenrechter in het belang van het ordentelijk verlopen van de ALV aanleiding onderstaande voorzieningen te treffen:
– tijdens de vergadering mogen geen foto’s, filmopnamen of geluidsopnamen worden gemaakt (behalve ten behoeve van een notarieel Proces-Verbaal);
– de onafhankelijke voorzitter bepaalt de orde van de vergadering en is bevoegd personen die zich niet volgens zijn aanwijzingen gedragen van de vergadering uit te sluiten.
– van deze ALV wordt notarieel proces verbaal opgemaakt als bedoeld in art. 17 lid 2 statuten; de onafhankelijk voorzitter zoekt daartoe een notaris aan.

volgende ALV
5.13. Na deze ALV wordt door het bestuur dat het vertrouwen heeft gekregen een nieuwe datum voor een ‘reguliere’ ALV vastgesteld op een termijn van niet meer dan twee maanden.

5.14. De in dit vonnis vermelde afwijkingen van de statuten gelden uitsluitend voor en tijdens de onder 5.7 bedoelde ALV. Het rechtsoordeel over gezinsleden, te weten één stem per gezin, blijft uiteraard ook daarna van kracht; maar voor het overige gelden de statuten voor volgende ALV’s onverkort.

berichtgeving
5.15. Over de vraag of uit kringen van het tegenbestuur jegens het oude bestuur al dan niet sprake is geweest van ‘lasterlijke berichtgeving’ zou veel te zeggen zijn. De
vordering die in conventie is ingesteld is evenwel niet gericht op het verleden maar op de toekomst en houdt in dat het tegenbestuur, op straffe van een dwangsom zal worden geboden zich te onthouden van lasterlijke berichtgeving ten aanzien van het bestuur van de Eenhoorn. Die vordering is te onbepaald om toegewezen te kunnen worden. In het algemeen geldt natuurlijk dat men zich van lasterlijke berichtgeving dient te onthouden. Wel is deze vordering aanleiding geweest om de hiervoor onder ALV vermelde ordemaatregelen te treffen die voor alle betrokkenen gelden, met name met betrekking tot de wijze waarop de leden geïnformeerd worden vanaf de datum van dit vonnis tot de dag van de ledenvergadering.

schade
5.16. De vereniging heeft door de gebeurtenissen zoals deze zich in 2011 hebben voorgedaan schade geleden. Of de vereniging gebaat is bij het aansprakelijk stellen van (bestuurs-)leden voor die schade is echter zeer de vraag. Een verbetering van de sfeer en een breed gedragen beleid kunnen de vereniging waarschijnlijk aanzienlijk meer opleveren dan aansprakelijkstelling van (bestuurs-)leden voor geleden schade. In ieder geval kan in het kader van dit kort geding over de vorderingen tot schadevergoeding niet worden beslist, omdat de gestelde schade en aansprakelijkheid wordt betwist en voor een beslissing daarover nader onderzoek naar de feiten nodig zou zijn, waarvoor in een kort geding geen plaats is.

inschrijving KvK
5.17. In 5.4 is reeds bepaald dat het tegenbestuur moet worden uitgeschreven. De voorzieningenrechter zal ter zake de inschrijving van het oude bestuur bepalen dat alleen [penningmeester], als penningmeester, en [voorzitter], als voorzitter, in de registers van de Kamer van Koophandel moeten worden ingeschreven. Het is immers niet de bedoeling dat het oude bestuur nog bestuurswerkzaamheden verricht voorafgaand aan de ALV. Het inschrijven van [penningmeester] is noodzakelijk zodat die betalingen kunnen worden verricht die geen uitstel kunnen lijden, zoals bijvoorbeeld de betaling van salarissen van het bij de Eenhoorn werkzame personeel. Hetzelfde geldt voor de [voorzitter] die, als voorzitter, eventuele andere hoogstnoodzakelijke rechtshandelingen kan verrichten.

spoedeisende zaken, sleutels etc.
5.18. Gebleken is dat slechts het tegenbestuur thans de beschikking heeft over sleutels, wachtwoorden, codes etc. Bij wijze van voorlopige voorziening zal worden bepaald dat het tegenbestuur voornoemde goederen en informatie binnen drie werkdagen na betekening van dit vonnis moet overhandigen aan de onafhankelijke voorzitter, die deze goederen en gegevens op zijn beurt zal beheren tot op de ALV een nieuw bestuur is gekozen.

dwangsommen
5.19. De gevorderde dwangsommen zullen worden beperkt als volgt.

proceskosten
5.20. Aangezien elk van partijen als op enig punt in het ongelijk gesteld is te beschouwen en mede gezien het verenigingsverband waarvan partijen deel uitmaken, zullen de proceskosten in conventie worden gecompenseerd op de hierna te vermelden wijze. Het tegenbestuur zal als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten in reconventie worden veroordeeld. Nu het debat in reconventie voor een groot deel identiek is aan het debat in conventie, worden deze kosten aan de zijde van de Eenhoorn begroot op nihil.
6. De beslissing
De voorzieningenrechter

in conventie
6.1. verbiedt het tegenbestuur bestuurshandelingen namens de Eenhoorn te verrichten,

6.2. veroordeelt het tegenbestuur om aan de Eenhoorn een dwangsom te betalen van € 2.500,00 voor iedere keer dat zij het onder 6.1 opgenomen verbod overtreedt, tot een maximum van € 25.000,00 is bereikt,

6.3. veroordeelt het tegenbestuur uiterlijk vijf werkdagen na betekening van dit vonnis mee te werken aan de uitschrijving bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel van hun namen en de inschrijving van [voorzitter] en [penningmeester],

6.4. veroordeelt het tegenbestuur om aan de Eenhoorn een dwangsom te betalen van € 5.000,00 voor iedere dag dat zij na betekening niet aan de in 6.3 uitgesproken veroordeling voldoet, tot een maximum van € 50.000,00 is bereikt,

6.5. bepaalt dat teneinde de belangen van de Eenhoorn te waarborgen een ALV zal worden gehouden zoals vermeld onder 5.7 tot en met 5.12 en dat daarbij als onafhankelijk voorzitter zal optreden de heer dr. M. Schoenmaker, burgemeester van de gemeente Bussum,

6.6. bepaalt dat het tegenbestuur de goederen en informatie als bedoeld in 5.18, uiterlijk drie werkdagen na betekening van dit vonnis onder vermelding van “Zaak Manege de Eenhoorn” aan dhr. dr. M. Schoenmaker moet toesturen per adres:
[adres]
[postcode] [plaats],

6.7. verklaart dit vonnis in conventie tot zover uitvoerbaar bij voorraad,

6.8. compenseert de kosten van deze procedure tussen partijen, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt,

6.9. wijst het meer of anders gevorderde af,

in reconventie
6.10. weigert de gevraagde voorzieningen,

6.11. veroordeelt het tegenbestuur in de proceskosten in reconventie, tot op heden begroot op nihil.

Geplaatst op

Zelfstandige (?) Stichting Sociaal Fonds

Rechtbank Rotterdam 13 juli 2012 LJN BX3840 (Oud-Mariniers)
In feite stichtingsrecht, maar toch relevant. De Vereniging heeft een Stichting Sociaal Fonds opgericht en gefinancierd. De Stichting heeft een eigen bestuur. Er ontstaat een geschil tussen het bestuur van de Stichting en het bestuur van de Vereniging. Het Stichtingbestuur geeft aan een nieuwe stichting op te richten (met andere statuten) en het werkkapitaal van de stichting onder te brengen in de nieuwe stichting. Het Verenigingsbestuur ziet dit niet zitten en schrijft een nieuw Stichtingbestuur in bij de KvK. Het Verenigingsbestuur had de statutaire bevoegdheid het Stichtingsbestuur te ontslaan en het ontslagbesluit is geldig. 

RECHTBANK ROTTERDAM
Vonnis in kort geding van 13 juli 2012

in de zaak van

1. de stichting
STICHTING SOCIAAL FONDS CONTACT OUD-MARINIERS,
gevestigd te Rotterdam,
2 –  2. [eiser 2] – [eiser 6] , ( worden [ X ] genoemd )

eisers in conventie in de hoofdzaak,
verweerders in reconventie sub 2 tot en met 6 in de hoofdzaak,
verweerders sub 2 tot en met 6 in het incident,

tegen de vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
CONTACT OUD-MARINIERS,  (Vereniging COM)

gedaagde in conventie in de hoofdzaak,
eiseres in reconventie in de hoofdzaak,

in welke procedure als gevoegde partij aan de zijde van gedaagde in conventie in de hoofdzaak, eiseres in reconventie in de hoofdzaak, optreedt:

de stichting
STICHTING SOCIAAL FONDS CONTACT OUD-MARINIERS, (SSF COM)
gevestigd te Rotterdam,
eiseres in het incident,
advocaat mr. J.R. Kluyver te Utrecht.

2. De feiten
2.1. Vereniging COM is opgericht op 10 december 1949 en bij Koninklijk besluit van 9 december 1950 goedgekeurd. Nadien zijn haar statuten meermalen gewijzigd (laatstelijk op 7 februari 2011). Vereniging COM stelt zich o.a. ten doel het versterken van de onderlinge hulpvaardigheid en kameraadschap tussen oud-mariniers. De dagelijkse leiding van VerenigingCOM berust bij het Dagelijks Bestuur. Vereniging COM telt ongeveer 9.000 leden.

2.2. SSF COM is opgericht op 19 juni 1984. Het bestuur van SSF COM bestaat uit oud-mariniers. Het bestuur wordt niet bezoldigd. Het vermogen van SSF COM bedraagt op dit moment (ongeveer) tussen de € 60.000,00 – € 75.000,00. Dit vermogen is in belangrijke mate bijeengebracht door jaarlijkse donaties van Vereniging COM. Vanaf 2009 is de uitbetaling van deze donaties door Vereniging COM opgeschort.

2.3. In de (laatst gewijzigde) statuten d.d. 18 januari 1996 van SSF COM staat, voor zover thans relevant, het volgende vermeld:

“VERMOGEN
Artikel 3
Het vermogen van de stichting wordt gevormd door subsidies, giften, legaten, hetgeen door erfstelling verkregen wordt, alsmede andere baten.
BESTUUR: SAMENSTELLING. BENOEMING, DEFUNGEREN
Artikel 4
1. Het bestuur van de stichting bestaat uit een door het dagelijks bestuur van de te Rotterdam gevestigde Vereniging “CONTACT OUD-MARINIERS” vast te stellen aantal van ten minste drie en ten hoogste vijf personen, en wel in de functies van voorzitter, secretaris, penningmeester en eventuele andere functies.
2. Een niet voltallig bestuur behoudt zijn bevoegdheden.
Bestuursleden worden benoemd door het dagelijks bestuur van voornoemde Vereniging “CONTACT OUD-MARINIERS”. In ontstane vacatures wordt zo spoedig mogelijk voorzien.
3. De functieverdeling wordt door het benoemende dagelijks bestuur vastgesteld.
(…)
Een bestuurslid defungeert: (…)f. door zijn ontslag, verleend door het benoemende dagelijks bestuur om gewichtige redenen;
(…)
(…)
BOEKJAAR EN JAARSTUKKEN
Artikel 8
(…)
2. Het bestuur is verplicht van de vermogenstoestand van de stichting en van alles betreffende de werkzaamheden van de stichting, naar de eisen die voortvloeien uit deze werkzaamheden, op zodanige wijze een administratie te voeren en de daartoe behorende boeken, bescheiden en andere gegevensdragers op zodanige wijze te bewaren, dat te allen tijde de rechten en verplichtingen van de stichting kunnen worden gekend.
3. Het bestuur is verplicht jaarlijks vóór één juli de balans en de staat van baten en lasten van de stichting te maken en op papier te stellen.
(…)
5. De in lid 3 van dit artikel bedoelde stukken worden vóór één augustus ter goedkeuring toegezonden aan het dagelijks bestuur van de Vereniging “CONTACT OUD-MARINIERS”, voornoemd.
(…)
STATUTENWIJZIGING
Artikel 9
1. Het bestuur is bevoegd met goedkeuring van het dagelijks bestuur van de Vereniging“CONTACT OUD-MARINIERS”, voornoemd, de statuten te wijzigen.
(…)
ONTBINDING
Artikel 10
1. Het bestuur is bevoegd met goedkeuring van het dagelijks bestuur van de Vereniging“CONTACT OUD-MARINIERS”, voornoemd, de stichting te ontbinden.
(…)
3. Het overschot na vereffening (…) wordt uitgekeerd aan de Vereniging “CONTACT OUD-MARINIERS”, voornoemd. (…)
4. (…)
De leden van het dagelijks bestuur van de Vereniging “CONTACT OUD-MARINIERS”, voornoemd, worden vereffenaars van het vermogen van de ontbonden stichting.
(…)”.

2.4. Tussen [X] c.s. en (het Dagelijks Bestuur) van Vereniging COM bestaat reeds geruime tijd verschil van inzicht over het te voeren beleid in SSF COM, wie dat beleid dient te bepalen, de besteding van de middelen van SSF COM, althans de bestemming van donaties van VerenigingCOM aan SSF COM, en het stopzetten van die donaties door Vereniging COM. Meer in het bijzonder bestaat tussen hen geschil over de vraag of sprake is van geoormerkte donaties vanVereniging COM aan SSF COM en of SSF COM gehouden is (gelet op haar statutaire doel) om (ook) doelstellingen van “klein lief en leed” uit te voeren en ten behoeve van wie. Voorts bestaat debat over de te hanteren wijze van (her-) benoeming van bestuursleden in SSF COM.

2.5. In een brief d.d. 8 februari 2012 van [X] c.s., verzonden namens SSF COM en ondertekend door [X] c.s., aan het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM staat het volgende vermeld:

“Het bestuur van onze stichting heeft zich het afgelopen jaar herhaaldelijk beraden over de vraag hoe de samenwerking met uw vereniging moet worden gezien. Hierbij kwamen de volgende zaken aan de orde :
– de Vereniging Contact Oud Mariniers heeft ons bij monde van haar voorzitter doen weten dat de activiteiten van onze stichting niet meer van deze tijd zijn. Zelf zal de vereniging zich beperken tot het uitvoeren van activiteiten op het gebied van “lief en leed” die niet onder de doelstelling van onze stichting vallen.
– vanaf 1 januari 2011 worden er door de vereniging geen financiële middelen meer ter beschikking gesteld aan onze stichting ondanks de in 2007 gemaakte afspraken die schriftelijk door uw penningmeester zijn bevestigd.
– de door uw vereniging toegezegde bedragen over de jaren 2009 en 2010 zijn zonder opgaaf van redenen tot heden toe niet uitbetaald.
– het Dagelijks Bestuur van de vereniging wenst niet mee te werken aan de door ons bestuurvoorgestelde wijzigingen van de statuten die het mogelijk zouden maken dat het Sociaal Fonds een onafhankelijke koers zou kunnen varen.
– er wordt weinig tot geen medewerking verleend als wij binnen de kring van de verenigingnieuwe donateurs trachten te werven.
– ons bestuur en de rapporteurs zijn van mening dat uit de dagelijkse praktijk blijkt dat er wel degelijk een functie is voor de doelstellingen van de stichting.
– veel aanvragen voor ondersteuning worden rechtstreeks ingediend door betrokkenen of worden bemiddeld door instellingen buiten uw vereniging,
– regelmatig zijn aanvragen afkomstig van oud mariniers die geen lid van de vereniging zijn.
Hieruit heeft ons bestuur de conclusie getrokken dat de vrees bestaat dat in de toekomst de belangen van alle oud mariniers die in behoeftige omstandigheden zijn gekomen niet voldoende zijn gewaarborgd als onze huidige activiteiten onder de vlag van de vereniging Contact Oud Mariniers worden voortgezet. Door ons bestuur is om die reden een nieuwe stichting opgericht met dezelfde doelstelling die deze activiteiten zal continueren los van de vereniging. Het werkkapitaal van de nieuwe stichting is afkomstig van het vermogen van onze stichting die naast de nieuwe zal blijven bestaan.
Het spijt ons dat wij deze stap hebben moeten zetten maar gezien de beleidswijziging van de vereniging alsmede de starheid en de financiële onbetrouwbaarheid van het Dagelijks Bestuur was deze onvermijdelijk.”

2.6. Op 30 december 2011 heeft [X] c.s. een stichting opgericht onder de naam Stichting Sociaal Fonds voor Oud Mariniers. De doelstelling van deze stichting is (min of meer) gelijk aan die van SSF COM. Bestuurders zijn eisers in conventie sub 2, 3, 4 en 6.

2.7. Bij (aangetekende) brief d.d. 29 maart 2012 heeft mr. Kluyver namens (het Dagelijks Bestuur van) Vereniging COM, onder verwijzing naar een eerdere (aangetekende) brief d.d. 17 februari 2012 en een rectificatiebrief d.d. 2 maart 2012 van zijn hand, waarop niet is gereageerd door de geadresseerden, aan [X] c.s. en SSF COM bericht dat (het DagelijksBestuur van) Vereniging COM, overeenkomstig het bepaalde in artikel 4 aanhef en lid 6 sub f van de statuten van SSF COM, op 27 maart 2012 heeft besloten [X] c.s. als bestuur van SSF COM te ontslaan (hierna ook: het ontslagbesluit).
Namens [X] c.s. en SSF COM is bij brief d.d. 20 april 2012 van mr. Mulder daarop afwijzend gereageerd.

2.8. In gemelde brief d.d. 17 februari 2012 van mr. Kluyver namens Vereniging COM verzonden aan [X] c.s. en SSF COM staat, voor zover thans relevant, het volgende vermeld:

“(…)
Zeer recent hebt u bij brief d.d. 8 februari jl. laten weten, dat u het vermogen van uw stichting zal overdragen aan een nieuwe stichting, die soortgelijke activiteiten als van uw stichting zal ondernemen maar dan los van cliënte. Daarvoor kan cliënte uiteraard geen toestemming verlenen en zo’n besluit is daarnaast lijnrecht in strijd met de doelstellingen van uw stichting. Een dergelijke overdracht van het vermogen is te kwalificeren als een onrechtmatige onttrekking van gelden aan uw stichting.

Vanwege de overduidelijke schending van de doelstellingen van de stichting, van de bestemming van de schenkingen van cliënte en het gegeven, zoals hieronder uiteengezet, dat u de iure niet (meer) als bestuurders van de stichting kunt worden aangemerkt, kunt u ook persoonlijk aansprakelijk worden gehouden voor de gevolgen van de overdracht van het vermogen aan een andere stichting.

Bij deze verzoek ik u – en zo nodig sommeer ik u daartoe – binnen zeven dagen na heden aan mij te bevestigen, dat u geen uitvoering zult geven aan het voornemen om het vermogen van de Stichting Sociaal Fonds Contact Oud Mariniers over te dragen aan een andere stichting of rechtspersoon en dat het vermogen in uw stichting vooralsnog onaangetast blijft totdat de discussie over uw bestuurderschap is opgelost.
Mocht deze bevestiging niet tijdig worden verkregen, heb ik opdracht uw stichting en de bestuursleden persoonlijk te dagvaarden in kort geding.

In de tweede plaats zijn al geruime tijd bezwaren geuit tegen de benoeming van de huidige bestuursleden van uw stichting. Volgens uw statuten kunnen bestuursleden worden benoemd door alleen het dagelijks bestuur van cliënte. Dat geldt ook voor herbenoemingen na afloop van een zittingsperiode van vijf jaar dan wel volgens een rooster van aftreden.
De statuten van uw stichting zijn in de wijze van benoeming en aftreden volstrekt duidelijk.
Geen van uw bestuursleden is rechtsgeldig benoemd danwel herbenoemd.
Namens cliënte verzoek ik u mij binnen eveneens zeven dagen na heden te bevestigen, dat u vrijwillig medewerking zult verlenen aan uw aftreden als bestuurslid van de Stichting Sociaal Fonds Contact Oud Mariniers.
De klemmendheid van dit verzoek is mede veroorzaakt door uw voorgenomen besluit om het vermogen van de stichting naar een andere stichting over te hevelen, dat door alle bestuursleden is ondertekend.
Terstond na uw aftreden zal cliënte voorzien in de benoeming van nieuwe bestuursleden van uw stichting.
Mocht u aan dit verzoek geen gehoor willen geven, heb ik opdracht van cliënte bij de rechtbank een verzoek in te dienen tot uw aller ontslag, vergezeld van een verzoek tot benoeming van nieuwe bestuursleden.
(…)”.

2.9. In gemelde brief d.d. 29 maart 2012 staat, voor zover thans relevant, het volgende vermeld:

“Namens de Vereniging Contact Oud-Mariniers heb ik u op 17 februari en 2 maart jl. een brief gezonden met het verzoek binnen een week te bevestigen, dat geen uitvoering zal worden gegeven aan het voornemen om het vermogen van de Stichting Sociaal Fonds Contact Oud-Mariniers (SSF COM) over te dragen aan een andere stichting of rechtspersoon en dat het vermogen in die stichting vooralsnog onaangetast blijft totdat de discussie over uw bestuurderschap is opgelost. Tevens is u verzocht te bevestigen, dat u vrijwillig medewerking zult verlenen aan uw aftreden als bestuurslid van de Stichting Sociaal Fonds Contact Oud-Mariniers. Op mijn brieven d.d. 17 februari en 2 maart jl. is geen enkele reactie van u verkregen.

Nu geen enkele reactie van u is vernomen, is besloten tot een rechtstreeks ontslag van alle bestuursleden van het SSF COM in plaats van de eerder aangekondigde procedure bij de rechtbank te volgen.

Het dagelijks bestuur van de Vereniging Contact Oud-Mariniers heeft zich over de ontstane situatie beraden en op 27 maart jl. besloten u allen als bestuursleden met onmiddellijke ingang te ontslaan. Het dagelijks betuur van cliënte heeft volgens de statuten van de Stichting Sociaal Fonds Contact Oud-Mariniers daartoe het recht (zie artikel 4 lid 6 sub f).
Bij deze wordt u derhalve namens het dagelijks bestuur van de Vereniging Contact Oud-Mariniers medegedeeld, dat u met onmiddellijke ingang van heden bent ontslagen als bestuurder van de Stichting Sociaal Fonds Contact Oud-Mariniers.
De reden van het ontslag is gelegen in het feit, dat u allen op geen enkele wijze hebt gereageerd op mijn brieven d.d. 17 februari en 2 maart jl., waarin nog een laatste poging is ondernomen om in onderling overleg tot een oplossing te komen over behoud van het vermogen van het SSF COM en over een vrijwillig aftreden van het voltallige bestuur.
(…)”.

2.10. Tot 27 maart 2012 stond als bestuur van SSF COM in het handelsregister van de Kamer van Koophandel Rotterdam ingeschreven [X] c.s.
Op 20 april 2012 is zijdens Vereniging COM een wijziging in het handelsregister doorgevoerd, inhoudende dat per 27 maart 2012 het bestuur van SSF COM gevormd wordt door de [Y] c.s ( [Z], [Q], [W] en [A] (hierna – in mannelijk enkelvoud -: [Y] c.s.) en dat [Y] c.s. gezamenlijk bevoegd is SSF COM te vertegenwoordigen. Tegen deze wijziging is van de zijde van [X] c.s. bij de Kamer van Koophandel bezwaar gemaakt.

2.11. Vereniging COM heeft een website: www.contactoudmariniers.com. Vereniging COM heeft een ledenblad genaamd ‘Houwe Zo’.

3. Het incidentele geschil en de beoordeling daarvan
3.1. SSF COM heeft bij incidentele conclusie gevorderd te worden toegelaten als gevoegde partij aan de zijde van Vereniging COM en heeft geconcludeerd tot afwijzing van de vorderingen in conventie en tot toewijzing van de vordering in reconventie in de hoofdzaak. Ter zitting heeft SSF COM daarnaast (subsidiair) gevraagd te mogen tussenkomen in dit geding.

3.2. [X] c.s. heeft tegen deze incidentele vorderingen bezwaar gemaakt en geconcludeerd tot afwijzing daarvan. Gelet op de rechtspositie van SSF COM als eiseres in het incident kan zij niet ook als verweerster in het incident worden aangemerkt. Dit is reeds in de kop van dit vonnis tot uitdrukking gebracht.

3.3. Vereniging COM ondersteunt de incidentele vordering van SSF COM tot voeging, alsmede haar deelname in het verweer in conventie en in de vordering in reconventie in de hoofdzaak. Tegen de subsidiair ingestelde incidentele vordering tot tussenkomst heeft Vereniging COM geen verweer gevoerd.

3.4. De voorzieningenrechter heeft, met inachtneming van het door partijen over en weer gestelde, ter terechtzitting als volgt overwogen en beslist.
Tussenkomst

3.5. Gelet op het bepaalde in artikel 7.2 van het Procesreglement kort gedingen rechtbanken sector civiel/familie dient een partij die een incidentele vordering wenst in te stellen, de vordering en de gronden daarvan zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk 24 uur vóór de terechtzitting, schriftelijk mede te delen aan de wederpartij, aan eventuele overige partijen en aan de voorzieningenrechter. Artikel 7.3 van het Procesreglement bepaalt bovendien dat een dergelijke vordering op schrift dient te worden gesteld – immers, volstrekt duidelijk dient te zijn hoe de vordering precies luidt – en dat deze ter terechtzitting wordt ingediend.

Nu SSF COM pas ter zitting (en niet al voorafgaand aan de zitting) en enkel mondeling kenbaar heeft gemaakt een incidentele subsidiaire vordering tot tussenkomst te willen instellen, zonder deze op schrift te hebben gesteld en zonder nadere (schriftelijke) onderbouwing van de gronden daarvan, handelt zij in strijd met een goede procesorde. Bovendien heeft [X] c.s. tegen de tussenkomst bezwaar gemaakt. De door SSF COM (subsidiair) gevorderde tussenkomst wordt daarom niet toegestaan. Dat heeft tot gevolg dat SSF COM niet als zelfstandige partij in de reconventie kan optreden, zoals mr. Kluyver kennelijk voorstaat (zie zijn pleitnota).

Voeging

3.6. SSF COM heeft voor wat betreft het instellen van haar incidentele vordering tot voeging voldaan aan de eisen die het Procesreglement in artikel 7 stelt.

3.7. Om te kunnen worden toegelaten als gevoegde partij aan de zijde van Vereniging COM is voldoende dat een uitkomst van de procedure die ongunstig is voor de partij aan wier zijde de derde (SSF COM) zich voegt, de rechtspositie van de derde nadelig kan beïnvloeden.

Van belang bij de beoordeling van de incidentele vordering tot voeging is dat uit de als productie 3 door [X] c.s. overgelegde uittreksels van de inschrijving in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel Rotterdam blijkt dat [X] c.s. met ingang van 27 maart 2012 (datum registratie 20 april 2012) niet langer meer als bestuurder fungeert van SSF COM, doch dat per die datum als bestuurder van SSF COM [Y] c.s. in functie is getreden. Aangenomen mag dan vooralsnog worden dat [Y] c.s. bevoegd is SSF COM (gezamenlijk) te vertegenwoordigen en haar te laten voorzien van rechtsbijstand. [Y] c.s. wordt tot dusver geacht als bevoegd vertegenwoordiger van SSF COM op te treden. Klaarblijkelijk heeft [Y] c.s. de advocaat vanVereniging COM opdracht gegeven om SSF COM in rechte te vertegenwoordigen. Gezien de inleidende dagvaarding in de hoofdzaak moet ervan uitgegaan worden dat een dergelijke opdracht door [Y] c.s. niet aan mr. Mulder is verleend, maar dat de opdracht aan haar afkomstig was van [X] c.s. SSF COM kan derhalve niet (ook) hebben te gelden als eiseres in conventie in de hoofdzaak.

Nu in de hoofdzaak in conventie (onder meer) beoordeeld zal moeten worden of het door het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM genomen ontslagbesluit van [X] c.s. rechtsgeldig is genomen en of [Y] c.s. (met ingang van 27 maart 2012) het bevoegde bestuur van SSF COM geacht kan worden te zijn en een negatieve beslissing daarop de rechtspositie van SSF COM nadelig kan beïnvloeden (zij fungeert dan bij de gratie van een onbevoegd bestuur) is voldoende aannemelijk geworden dat SSF COM een eigen belang heeft bij (afwijzing van) de vorderingen in conventie in de hoofdzaak. Bij een beslissing op de vordering van VerenigingCOM in reconventie strekkende tot afgifte van recente administratie en bescheiden van SSF COM zelf kan, logischerwijs, eveneens een eigen belang van SSF COM worden aangenomen.

3.8. De voorzieningenrechter heeft SSF COM derhalve toegelaten zich te voegen in de procedure in conventie en in reconventie in de hoofdzaak aan de zijde van Vereniging COM, nu ook de bij kort geding vereiste spoed en de goede procesorde hieronder niet lijden.

Voorts

3.9. Voor de vorderingen in reconventie in de hoofdzaak heeft het hiervoor overwogene tot gevolg dat SSF COM niet ook, naast de ondersteuning van Vereniging COM in haar vorderingen als eiseres in reconventie, (mede) als verweerster in reconventie kan worden aangemerkt.
Voorts vloeit uit de beslissing dat SSF COM wordt toegelaten als gevoegde partij aan de zijde van Vereniging COM voort dat zij niet-ontvankelijk dient te worden verklaard in de vorderingen in conventie in de hoofdzaak die zij mede heeft ingesteld jegens Vereniging COM, zoals hierna onder 6.1 ook aan de orde zal komen.
Het voorgaande is reeds in de kop van dit vonnis en de beschrijving van de vorderingen in conventie en in reconventie tot uitdrukking gebracht.

Proceskosten

3.10. De voorzieningenrechter ziet aanleiding de proceskosten in het incident te compenseren op de wijze als hierna in het dictum vermeld.

4. Het geschil in conventie in de hoofdzaak

4.1. [X] c.s. vordert (zakelijk weergegeven) bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, om VerenigingCOM, op straffe van verbeurte van een dwangsom van € 10.000,00 voor iedere dag (een deel van de dag daaronder begrepen) dat Vereniging COM in gebreke is geheel of ten dele aan het te dezen te wijzen vonnis te voldoen, alsmede voor iedere dag (een deel van de dag daaronder begrepen) dat daarmee in gebreke wordt gebleven:
1. te verbieden uitvoering te geven aan het ontslagbesluit;
2. te verbieden het ontslag (verder) openbaar te maken;
3. te gebieden de tekst van de website van Vereniging COM daar waar melding wordt gemaakt van [Y] c.s. als bestuur van SSF COM binnen twee dagen na dag-tekening van het door de voorzieningenrechter te wijzen vonnis te verwijderen en verwijderd te houden, alsmede te verbieden melding te maken in ‘Houwe Zo’ of elders of anderszins van het ontslag en/of van een wijziging in de bestuurssamenstelling en/of van enig ander bericht ten aanzien van SSF COM, met uitzondering van aangeleverde stukken door SSF COM en vermelding van [X] c.s. (zoals gebruikelijk) in de colofon;
4. te gebieden, zoals te doen gebruikelijk, medewerking te verlenen aan:
a. plaatsing c.q. toelating van advertenties van SSF COM in ‘Houwe Zo’ voor het werven van donateurs;
b. inbinding van een flyer met hetzelfde doel, althans toelating daarvan;
c. plaatsing c.q. toelating stukje in ‘Houwe Zo’ over activiteiten van SSF COM;
d. plaatsing c.q. toelating aankondigingen van SSF COM om haar (meer) bekendheid te geven onder de nieuwe leden;
e. toelating van een stand van SSF COM bij de stand ter zake van Werving Oud Mariniers tijdens militaire bijeenkomsten;
5. te gebieden binnen twee dagen na dagtekening van het door de voorzieningenrechter te wijzen vonnis de uitschrijving in het Handelsregister van de bestuurders (Nb. [X] c.s., opm. vzr) ongedaan te maken;
6. te gebieden binnen twee dagen na dagtekening van het door de voorzieningenrechter te wijzen vonnis de inschrijving in het Handelsregister van [Y] c.s. ongedaan te maken;
7. te gebieden binnen zeven dagen na dagtekening van het door de voorzieningenrechter te wijzen vonnis de leden van Vereniging COM en eventuele relaties te informeren dat de bestuurders niet zijn ontslagen, indien en voor zover die leden en relaties reeds geïnfor-meerd waren over dat ontslag, met kopie aan SSF COM;
8. te veroordelen in de kosten van dit geding.

4.2. Vereniging COM voert verweer.

4.3. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

5. Het geschil in reconventie in de hoofdzaak

5.1. Vereniging COM vordert (zakelijk weergegeven) bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, (ieder van) [X] c.s. hoofdelijk te veroordelen om:
1. binnen twee dagen na betekening van het ten dezen te wijzen vonnis de volgende bescheiden te verstrekken door middel van afgifte ten kantore van KBS Advocaten N.V. te Utrecht aan de Ramstraat 31-33:
a. notulen van bestuursvergaderingen van SSF COM in de jaren 2011 en 2012;
b. gewisselde correspondentie (brieven, faxen en e-mailberichten) met verzoekers voor bijstand in de jaren 2011 en 2012;
c. de gevoerde financiële administratie over de jaren 2011 en 2012, met inbegrip van bankafschriften van de aan SSF COM toebehorende bankrekeningen;
d. op schrift of digitaal vastgelegde afspraken met derden, welke in 2012 of daarna van kracht zijn;
e. al het overige dat zich in de administratie resp. het archief van SSF COM bevindt met betrekking tot het hiervoor sub a tot en met d gevorderde,
2. althans een voorziening te treffen die de voorzieningenrechter in goede justitie zal vermenen te behoren, teneinde de continuïteit van de activiteiten van SSF COM zoveel mogelijk zeker te stellen;
3. zulks op verbeurte van een dwangsom van € 500,00 voor iedere dag dat [X] c.s. daarmee in gebreke is;
4. met veroordeling van [X] c.s. in de kosten van het geding in reconventie.

5.2. [X] c.s. voert verweer.

5.3. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

6. De beoordeling in conventie in de hoofdzaak
Ontvankelijkheid

6.1. In het verlengde van de ter zitting gegeven beslissing in het incident tot voeging zal SSF COM als eiseres in conventie sub 1 in de hoofdzaak niet worden ontvangen in de door haar – mede – jegens Vereniging COM ingestelde vorderingen in conventie.

Spoedeisend belang

6.2. Het spoedeisend belang van [X] c.s. bij zijn vorderingen volgt uit de aard van die vorderingen. Bovendien hebben Vereniging COM en met haar ook SSF COM het spoedeisend belang niet (voldoende gemotiveerd) betwist.

Grondslag van de vorderingen

6.3. [X] c.s. heeft aan zijn vorderingen ten grondslag gelegd dat Vereniging COM jegens hem (op de eerste plaats) onrechtmatig heeft gehandeld door [X] c.s. als bestuur van SSF COM te ontslaan, terwijl het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM geen bevoegdheid tot ontslag had, althans dat de ingeroepen bevoegdheid niet rechtsgeldig is, wegens strijd met het bepaalde in artikel 2:285 lid 1 BW. In de visie van [X] c.s. fungeert het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM feitelijk als ledenvergadering van SSF COM. Dit is in strijd met het voor de stichting geldende ledenverbod. (Het Dagelijks Bestuur van) Vereniging COM heeft derhalve in strijd met de wet gehandeld. Het ontslagbesluit is dan ook nietig. Vereniging COM is bovendien rauwelijks overgegaan tot ontslag met onmiddellijke ingang van [X] c.s., terwijl in de eerdere brieven van haar raadsman een ontslagprocedure (ex artikel 2:298 BW) via de rechtbank werd aangekondigd. Daarnaast zijn geen geldige en gewichtige redenen voor het ontslag gegeven. (Het Dagelijks Bestuur van) Vereniging COM heeft ook nimmer een inhoudelijke klacht over het functioneren van [X] c.s. geuit. Met deze handelwijze belemmert (het Dagelijks Bestuur van) Vereniging COM naar de mening van [X] c.s. de werkzaamheden van SSF COM en brengt zij aan de eer en goede naam van SSF COM en van een ieder van [X] c.s. schade toe. Daarbij betoogt [X] c.s. nog dat, hoewel Vereniging COM bepaalde bevoegdheden toegekend heeft gekregen, dit niet betekent dat Vereniging COM het beleid van SSF COM kan of mag bepalen; het bepalen van beleid binnen SSF COM is nog altijd voorbehouden aan het (zelfstandige)bestuur van SSF COM. In de visie van [X] c.s. heeft het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM een ‘coup’ willen plegen, waarbij op basis van uitsluitend (onjuiste) formalistische grondslagen en op onzorgvuldige wijze tot het ontslag van [X] c.s. is gekomen. Bij [X] c.s. bestaat de vrees dat de reden hiervoor is dat het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM SSF COM wenst te ontbinden om daarna de middelen van SSF COM over te maken aan Vereniging COM.

Beoordeling van de materiële geschilpunten

6.4. De kernvraag die in dit kort geding (vooruitlopend op een beslissing in een eventuele bodemprocedure) beantwoord moet worden is of het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM rechtsgeldig en op juiste gronden het besluit tot ontslag van [X] c.s. als bestuurder van SSF COM heeft genomen en kunnen nemen en daarmee of dit besluit rechtsgevolg heeft gesorteerd.
Ledenverbod in de zin van artikel 2:285 lid 1 BW

6.5. De wet bepaalt in artikel 2:285 lid 1 BW dat de stichting geen leden kent. Van leden in de zin van deze bepaling is slechts sprake indien de stichting aldus is geconstrueerd dat zij een orgaan heeft dat op één lijn is te stellen met de ledenvergadering van een verenging en dat de bevoegdheden heeft, welke voor de ledenvergadering gebruikelijk zijn. Indien de statuten een of meer personen de bevoegdheid geven in de vervulling van ledige plaatsen in organen van de stichting te voorzien, wordt zij niet uit dien hoofde aangemerkt leden te hebben (artikel 2:285 lid 2 BW). De voorzieningenrechter neemt in beginsel aan, hoewel daarover in de rechtsliteratuur verschillend wordt gedacht, dat zeggenschapsrechten (zoals benoeming en ontslag) die aan een of meer personen zijn toegekend geen ‘lidmaatschap’ impliceren.

6.6. [X] c.s. heeft niet weersproken dat krachtens de statuten van SSF COM aan het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM (o.a.) de bevoegdheid toekomt leden van het bestuur van SSF COM om gewichtige redenen te ontslaan (zie artikel 4 aanhef en lid 6 sub f). Deze en andere (goedkeurings-)bevoegdheden (zie artikel 4 leden 1 en 2, artikel 8 lid 5, artikel 9 lid 1 en artikel 10 leden 1, 3 en 4 van de statuten) die zijn toegekend aan het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM zijn neergelegd in een akte van statutenwijziging daterend uit 1996, welke akte is opgesteld en gepasseerd door een notaris en welke statuten sindsdien ongewijzigd gelding hebben en ook zo gehanteerd moeten zijn door SSF COM en het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM.

6.7. Op het eerste gezicht kan enkel op basis van deze statuten uit 1996 niet aannemelijk worden geacht dat in het bijzonder de gemelde statutaire bevoegdheid tot ontslag ten aanzien van bestuursleden van SSF COM – welke bevoegdheid voor de beoordeling in dit kort geding centraal staat (en vooralsnog niet ook de rechtsgeldigheid van de benoeming van [X] c.s. destijds als bestuurder; dat die benoeming een (rechtsgeldig) gegeven is neemt de voorzieningenrechter vooralsnog gevoeglijk aan) – op gespannen voet staat met het in artikel 2:285 lid 1 BW genoemde ledenverbod. [X] c.s. heeft dit naar het oordeel van de voorzieningenrechter niet voldoende geconcretiseerd gesteld en met stukken onderbouwd, terwijl Vereniging COM en, met Vereniging COM, ook SSF COM dit hebben betwist.
Indien al geoordeeld zou moeten worden dat andere statutaire bepalingen (elk afzonderlijk dan wel in samenhang bezien (al dan niet in het verband met de statutaire bepaling tot ontslag om gewichtige redenen) aan het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM bevoegdheden zouden geven die wel een overtreding van het ledenverbod inhouden, geldt dat de sanctie op overtreding van het ledenverbod niet is nietigheid van de stichting (of zoals [X] c.s. heeft betoogd nietigheid van slechts de statutaire bevoegdheidsbepalingen van het DagelijksBestuur van Vereniging COM), maar ontbinding door de rechtbank (artikel 2:21 BW). Indien en voor zover er sprake zou zijn van een ingediend verzoek tot ontbinding van SSF COM als stichting geldt dat SSF COM, zolang er niet onherroepelijk door de rechtbank is beslist op een dergelijk verzoek, rechtsgeldig deelneemt aan het rechtsverkeer en dat het Dagelijks Bestuurvan Vereniging COM de haar in de statuten van SSF COM gegeven bevoegdheden tot dat moment mag blijven verrichten. Overigens is gesteld noch gebleken dat dit punt eerder dan in het kader van deze procedure tussen partijen aan de orde is geweest. Dat kennelijk reeds jarenlang discussie tussen betrokkenen bestaat over de inhoud en feitelijke uitvoering van de statuten van SSF COM doet vooralsnog niet aan het hiervoor overwogene af.

Gewichtige redenen voor het ontslag

6.8. In artikel 4 aanhef en lid 6 sub f van de statuten van SSF COM is bepaald dat “Een bestuurslid defungeert (…) door zijn ontslag, verleend door het benoemende dagelijks bestuurom gewichtige redenen”.
Blijkens lid 2 van dat artikel is het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM het benoemende dagelijks bestuur. Voorshands is de voorzieningenrechter van oordeel dat Vereniging COM door in de hiervoor onder 2.9 deels geciteerde brief d.d. 29 maart 2012, waarin het ontslagbesluit van [X] c.s. aan hem is medegedeeld, te verwijzen naar de inhoud van met name de brief d.d. 17 februari 2012 (zie hiervoor onder 2.8) de redenen die Vereniging COM als gewichtig aanmerkt en die zij ten grondslag legt aan het ontslag van [X] c.s. genoegzaam kenbaar zijn gemaakt. Van een plotseling en ongemotiveerd besluit is geen sprake. Als voldoende gerechtvaardigde gewichtige reden dient voorshands in het bijzonder aangemerkt te worden de omstandigheid dat [X] c.s. namens SSF COM aan Vereniging COM bij brief d.d. 8 februari 2012 (zie hiervoor onder 2.5) heeft laten weten een nieuwe stichting te hebben opgericht en dat het werkkapitaal van die stichting afkomstig is van het vermogen van “onze stichting” (SSF COM, opm. vzr). Dit raakt rechtstreeks het bestaansrecht van SSF COM. Gebleken is dat [X] c.s., los van Vereniging COM, op 30 december 2011 daadwerkelijk tot de oprichting van een nieuwe stichting is overgegaan. De ter zitting gegeven weliswaar aannemelijk te achten toelichting dat het (na voortschrijdend inzicht van [X] c.s., althans nadat hij zich had voorzien van rechtsbijstand) uiteindelijk niet tot vermogensoverheveling is gekomen en dat ook geen wijzigingen zijn doorgevoerd ten aanzien van de bankrekening van SSF COM bij ABN AMRO/Mees Pierson doet aan het voorgaande niet af. Niet bestreden is dat pas na de brief d.d. 29 maart 2012 jegens Vereniging COM is bevestigd dat daartoe van de zijde van [X] c.s. niet is/zal worden overgegaan.

6.9. In de rechtsverhouding tussen [X] c.s. en Vereniging COM, waarin sprake was van een onbezoldigd bestuur van [X] c.s. in SSF COM en waarin in de statuten van SSF COM niet is voorzien in formaliteiten en termijnen voor het ontslag op grond van gewichtige redenen, terwijl daarnaast niet expliciet gesteld en voorshands evenmin aannemelijk is dat sprake is van strijdigheid met de wet bij het nemen van het ontslagbesluit, kan in het kader van dit kort geding niet geoordeeld worden dat, mede gelet op het reeds gedurende lange tijd bestaande debat tussen partijen, sprake is van een rauwelijks door Vereniging COM genomen ontslagbesluit, zoals door [X] c.s. is betoogd. Dit geldt ook ondanks dat eerder zou zijn aangekondigd dat Vereniging COM een ontslagprocedure bij de rechtbank zou entameren; immers, een reactie op de brieven d.d. 17 februari en 2 maart 2012 bleef geheel uit (dit is onweersproken gesteld), terwijl tegelijkertijd de (eerdere dan wel latere) ontvangst van deze brieven door een ieder van [X] c.s. niet in geschil lijkt. Niet aannemelijk is dat in onvoldoende mate sprake is geweest van hoor en wederhoor, ook niet op het specifieke punt van het ontslag, nu, zoals [X] c.s. zelf ook stelt, de discussie over de te volgen koers en aanverwante zaken in SSF COM al jaren bestaat en er voorts bijna 1,5 maand gelegen is tussen de brieven d.d. 17 februari 2012 en 29 maart 2012. Nu de brief d.d. 8 februari 2012 door allen van [X] c.s. is ondertekend heeft het ontslagbesluit betrekking op alle (voormalig) bestuurders, vooralsnog zonder onderscheid naar persoon en functie. Het beroep van [X] c.s. op het bepaalde in artikel 2:8 BW mag hem daarbij niet baten. Het ligt in het onderhavige geval voorts redelijkerwijs niet voor de hand dat de weg van artikel 2:298 BW als eerste door het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM bewandeld had moeten worden, nu Vereniging COM heeft aangegeven rekening te hebben willen houden met de eventuele toekomstige belangen van [X] c.s., zulks gelet op het bepaalde in artikel 2:298 lid 3 BW.

6.10. Vooralsnog dient er dan ook vanuit gegaan te worden dat het op 27 maart 2012 genomen ontslagbesluit geldend is en dat [Y] c.s. als bestuur van SSF COM geldig door het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM is benoemd. Dit leidt ertoe dat de vordering die ertoe strekt Vereniging COM te verbieden uitvoering te geven aan het ontslagbesluit zal worden afgewezen. Reeds in het verlengde daarvan, althans bij gebrek aan belang (ten aanzien van de vordering weergegeven onder 3.1 sub 4), moeten de hiervoor onder 3.1 sub 2 tot en met 7 weergegeven vorderingen eveneens worden afgewezen. Met de vermelding van het ontslag van [X] c.s./de benoeming van [Y] c.s. als bestuurder van SSF COM op de website van Vereniging COM en in het ledenblad ‘Houwe Zo’ is er, indien en voor zover [X] c.s. dit heeft willen betogen, gelet op het voorshands geldig genomen ontslagbesluit, geen sprake van dat de inhoud en de strekking van de vermeldingen onrechtmatig van aard zouden zijn, althans is de onrechtmatigheid daarvan betwist door Vereniging COM.

6.11. De voorzieningenrechter acht het volgende nog van belang om op te merken. Niet in geschil tussen partijen lijkt te zijn dat de leidraad in de rechtsverhouding tussen partijen is het geven van uitvoering aan de sociale doelstelling van SSF COM ten behoeve van de doelgroep. Niet aannemelijk is dat het door [Y] c.s. te voeren bestuur in SSF COM in hoofdlijnen en in oogmerk afwijkend zal zijn van dat van [X] c.s. en dat [Y] c.s. niet zelfstandig, doch afhankelijk van Vereniging COM, zal opereren. Van (andere) feiten en/of omstandigheden op grond waarvan het huidige bestuur niet zou kunnen aanblijven is niet gebleken noch zijn deze concreet en met stukken onderbouwd gesteld. In het kader van de sociale doelstelling van SSF COM en haar doelgroep acht de voorzieningenrechter het raadzaam dat partijen de effecten van de onderhavige beslissing zullen bevriezen door, al dan niet onder begeleiding van een mediator, in constructief overleg te treden. Partijen blijven anders immers in de impasse verkeren waarin zij zich – al langere tijd – bevinden (naar verwachting van de voorzieningenrechter was dit overigens niet anders geweest als de vorderingen zouden zijn toegewezen). Indien partijen in staat zijn met neutrale en redelijke blik dit overleg in te gaan (van hen kan en mag dit verwacht worden) en te spreken over de definitief te varen koers in SSF COM (en daarmee samenhangend mogelijk een statutenwijziging), zal de continuïteit van het onder waarborgen verlenen van (financiële) steun aan oud-mariniers en/of hun nabestaanden, al dan niet via SSF COM, geborgd lijken te zijn.

Proceskosten

6.12. [X] c.s. zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De (totale) kosten aan de zijde van Vereniging COM en de gevoegde partij SSF COM worden begroot op:
– griffierecht € 575,00
– salaris advocaat € 816,00
Totaal € 1.391,00

7. De beoordeling in reconventie in de hoofdzaak
Geschikt voor behandeling in kort geding?

7.1. Indien en voor zover [X] c.s. ter zitting (zie punten 15 en 16 van de pleitaantekeningen van mr. Mulder) heeft willen betogen dat de onderhavige zaak in reconventie te ingewikkeld is om in kort geding te worden behandeld, volgt de voorzieningenrechter dit standpunt niet. Zowel vanuit feitelijk als juridisch oogpunt is het thans voorliggende reconventionele geschil niet dusdanig ingewikkeld en omvangrijk te achten dat beslechting daarvan in kort geding niet mogelijk is.

Beoordeling van het materiële geschilpunt

7.2. De vordering in reconventie richt zich tegen [X] c.s. Vereniging COM vraagt – op vennootschapsrechtelijke gronden, teneinde [Y] c.s. in staat te stellen zijn bestuurlijke taken uit te voeren, – afgifte van de (financiële) administratie van SSF COM over de jaren 2011 en 2012. Het spoedeisend belang daarbij volgt reeds uit de aard van de vordering, waarbij mede de termijnen genoemd in artikel 8 van de statuten van SSF COM in aanmerking zijn genomen.

Als uitgangspunt moet gelden dat een vennootschap eigenaar is van haar eigen boeken, administratie en aanpalende stukken. In beginsel is het vragen van afgifte van deze stukken dus voorbehouden aan de vennootschap zelf en haar bestuurders. SSF COM noch het zittende bestuur heeft daartoe evenwel een (zelfstandige) vordering ingesteld. Immers, SSF COM is in dit geding slechts toegelaten om zich te voegen aan de zijde van Vereniging COM, hetgeen inhoudt dat zij Vereniging COM ondersteunt en niet dat zij een zelfstandig vorderingsrecht geldend heeft gemaakt.
Blijkens artikel 8 leden 3 en 5 van de statuten van SSF COM dient het bestuur van SSF COM de door dit bestuur op te stellen balans en de staat van baten en lasten op te maken en op papier te stellen, waarna deze aan het Dagelijks Bestuur van Vereniging COM dienen te worden gestuurd ter goedkeuring. Dit op grond van de statuten bestaande recht tot goedkeuring van financiële stukken van SSF COM door Vereniging COM en daarmee (min of meer) op inzage in die stukken is aan te merken als een afgeleid recht (van het bepaalde in artikel 8 lid 2 van de statuten, zie voorts artikel 2:10 BW) dat thans te weinig is om de vordering tot afgifte toe te wijzen.

Proceskosten

7.3. Vereniging COM en SSF COM zullen als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van [X] c.s. worden, gelet op de samenhang die bestaat tussen de vorderingen in conventie en in reconventie in de hoofdzaak, begroot op:
– salaris advocaat € 408,00 (factor 0,5 × tarief € 816,00)
-Totaal € 408,00

8. De beslissing
De voorzieningenrechter

in het incident

8.1. laat SSF COM als gevoegde partij toe aan de zijde van Vereniging COM,

8.2. compenseert de kosten van de procedure in het incident tussen partijen, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt,

8.3. wijst het meer of anders gevorderde af,

in conventie in de hoofdzaak
8.4. verklaart SSF COM niet-ontvankelijk in haar vorderingen jegens Vereniging COM,

8.5. wijst de vorderingen van [X] c.s. af,

8.6. veroordeelt [X] c.s. in de proceskosten, aan de zijde van Vereniging COM en SSF COM tot op heden begroot op € 1.391,00,

8.7. verklaart dit vonnis in conventie wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad,

in reconventie in de hoofdzaak
8.8. wijst de vorderingen af,

8.9. veroordeelt Vereniging COM en SSF COM in de proceskosten, aan de zijde van [X] c.s. tot op heden begroot op € 408,00,

8.10. verklaart dit vonnis in reconventie wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.

Geplaatst op

Onrechtmatige weigering toelating lid

Rechtbank Alkmaar 8 september 2011, LJN BX8540 (Traditioneel Gerij)


In beginsel houdt de vrijheid van vereniging ook in dat een vereniging leden kan weigeren. In bepaalde gevallen wordt dit onrechtmatig gevonden door de rechter, zoals in deze zaak. Van belang lijkt te zijn dat het gaat om een nationale sportbond en er dus geen alternatieve vereniging is. Daarnaast kan het bestuur geen loyaliteit aan het bestuur eisen, omdat de vrijheid van meningsuiting, ook wat betreft kritiek op het bestuur, een fundamenteel beginsel van het Nederlandse verenigingsrecht is.

vonnis
RECHTBANK TE ALKMAAR


Vonnis in kort geding van 8 september 2011
in de zaak van [NAAM EISER],


tegen de vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
[NAAM GEDAAGDE],

2. De feiten
2.1. [eiser] is eigenaar van diverse historische rijtuigen. [eiser] ment deze rijtuigen, hetgeen wordt aangeduid als traditioneelgerij.


2.2. [eiser] ment eveneens rijtuigen van derden, waaronder het rijtuig van [naam]. Laatstgenoemde is eigenaar van een rijtuig, maar verkiest niet (meer) zelf te rijden. In 2009 heeft [eiser] met het rijtuig van [naam] het Nederlands Kampioenschap (NK) traditioneel gerij gewonnen en hierdoor is [eiser] de facto aan te merken als titelverdediger.


2.3. De [gedaagde] is een vereniging die zich bezig houdt me traditioneel gerij. In de statuten van de [gedaagde] is in artikel 2 onder andere bepaalddat de vereniging als doel heeft een organisatie in stand te houden en te leiden ter bewaring en vermeerdering van de kennis van authentieke rijtuigen en aanspanningen. Het lidmaatschap staat ingevolge art. 5 lid 1 open voor (onder meer) natuurlijke personen in het bezit van een authentieke aanspanning.


2.4. In artikel 22 van het reglement klassenritten [gedaagde] is bepaald dat deelnemers aan een klassementsrit die geen lid zijn van de [gedaagde] geen kandidaat kunnen zijn voor deelname aan het NK indien zij zich niet drie weken voor het NK hebben aangemeld als lid en de contributie hebben voldaan.


2.5. In artikel 6, eerste lid, onder a en d, van de statuten van de [gedaagde] is bepaald dat leden verplicht zijn de statuten en reglementen van de [gedaagde] en de besluiten van de organen van de [gedaagde] na te leven respectievelijk de belangen van de [gedaagde] in het algemeen en/of van de paardensport te bevorderen en niet te schaden.


2.6. Bij brief van 21 maart 2010 heeft [eiser] zijn lidmaatschap bij de [gedaagde] opgezegd. [eiser] heeft zich op 13 augustus 2011 (opnieuw) opgegeven als lid en op 17 augustus 2011 een bedrag aan contributie betaald van [euro] 20,00. Bij brief van 19 augustus 2011 heeft de [gedaagde] de ontvangst van de aanmelding van [eiser] bevestigd. In deze brief is voor de aanmelding als voorwaarde gesteld dat [eiser] zich in de toekomst loyaal zal opstellen jegens de leden en het bestuur van de [gedaagde] en zich aan de statuten en reglementen te houden. Bij e-mail van 19 augustus 2011 heeft [eiser] bevestigd hiermee akkoord te gaan.

2.7. Bij brief van 28 augustus 2011 heeft de [gedaagde] aan [eiser] laten weten dat hij in zijn reactie van 19 augustus 2011 niet aan alle voorwaarden heeft voldaan die de [gedaagde] heeft gesteld. 
…
4. De beoordeling
Voorvragen


4.1. De [gedaagde] heeft allereerst de bevoegdheid van de voorzieningenrechter bestreden. Volgens haar stond voor [eiser] een alternatieve rechtgang open: hij had zich schriftelijk tot de algemene ledenvergadering kunnen wenden met het verzoek stappen te nemen die er toe leiden dat [eiser] als lid wordt toegelaten.


4.2. De voorzieningrechter is van oordeel dat deze mogelijkheid niet als alternatieve rechtsgang kan worden beschouwd en dat het bestaan daarvan, wat daarvan verder zij, reeds daarom geen afbreuk kan doen aan de bevoegdheid van de rechter in kort geding.


4.3. De [gedaagde] heeft voorts het spoedeisend belang van [eiser] bij zijn vordering betwist. Volgens de [gedaagde] heeft [eiser] zich eerst op 13 augustus 2011 als lid aangemeld en was reeds twee jaar lang bekend wanneer het NK plaats zou vinden. [eiser] had dan ook al een jaar geleden een bodemprocedure aanhangig kunnen maken. [eiser] heeft hiertegen ingebracht dat hij er redelijkerwijs geen rekening mee heeft kunnen houden dat hij niet zou worden toegelaten bij herinschrijving. Dat is niet weersproken. Gelet hierop oordeelt de voorzieningenrechter dat [eiser] een voldoende spoedeisend belang heeft bij zijn vordering.


Ten gronde


4.4. Niet in geschil is dat de beslissing van de [gedaagde] om [eiser] niet als lid toe te laten is genomen binnen het kader van wet, statuten en reglementen. Bij de beoordeling van de over en weer ingenomen standpunten is dan ook uitgangspunt dat het bestuur als terzake bevoegd orgaan de vrijheid heeft om vast te stellen of er gronden zijn om iemand die aan de formele criteria voor toelating voldoet, niettemin als lid te weigeren. De rechter past terzake terughoudendheid. Slechts indien aannemelijk is dat het bestuur in redelijkheid niet tot haar beslissing heeft kunnen komen, kan een voorlopige voorziening op haar plaats zijn.


4.5. Ter zitting heeft de [gedaagde] gesteld dat [eiser] niet aan alle aan hem gestelde voorwaarden heeft voldaan, omdat hij zich niet loyaal heeft verklaard jegens de leden en het bestuur van de [gedaagde]. Desgevraagd heeft de [gedaagde] verklaard dat deze voorwaarde erop is gericht dat [eiser]zijn lidmaatschap niet direct weer opzegt na het NK en dat [eiser] verder niets toevoegt aan de vereniging.


4.6. [eiser] heeft desgevraagd ter zitting verklaard dat hij niet voornemens is zijn lidmaatschap na het NK weer te beëindigen. Verder heeft hij aangegeven dat hij wenst bij te dragen aan de kwaliteit van de rijsport. [eiser] heeft erop gewezen dat hij zich in het verleden ook altijd verdienstelijk heeft gemaakt voor de vereniging. 


4.7. De voorzieningenrechter oordeelt hieromtrent als volgt. Gegeven het werkterrein van de vereniging en de toelatingsregeling in de staturen moet worden aangenomen dat het bestuur in geval van weigering om een belangstellende die aan de voorwaarden voor het lidmaatschap voldoet als lid toe te laten de plicht heeft om dat besluit te voorzien van een deugdelijke motivering. Aan die verplichting heeft het bestuur in casu niet voldaan, ook niet na aanvulling van de motivering ter zitting. Daartoe overweegt de voorzieningenrechter het volgende.


4.8. Voor zover de motivering erop berust dat [eiser] niet met zoveel woorden heeft verklaard dat hij zich in de toekomst loyaal zal opstellen jegens de leden en het bestuur van de [gedaagde], wordt allereerst opgemerkt dat de wet en de statuten deze eis niet stellen en dat de eis zich ook niet verdraagt met het in fundamentele rechtsbeginselen van de Nederlandse rechtsorde verankerde uitgangspunt dat democratie – ook verenigingsrechtelijke democratie – wordt gediend met vrijheid van meningsuiting, ook indien dat een het bestuur of andere leden onwelgevallige mening behelst.


4.9. De [gedaagde] heeft erop gewezen dat er inhet verleden onenigheid is geweest tussen [eiser] en het bestuur en dat de vrees bestaat dat [eiser] de in het verleden gevoerde discussie weer zal aanwakkeren. [eiser] heeft in reactie laten weten dat hij geenszins van plan is “oude koeien uit de sloot te halen” en dat hij het doel en de belangen van de vereniging een warm hart toedraagt en zich daarvoor wil inzetten. Daarmee lijkt voldoende verzekerd dat het bestuur mag rekenen op een constructief samenwerkend lid.


4.10. Ten slotte heeft de [gedaagde]gesteld dat vele leden verbolgen waren over de artikelen in “Mensport”. Zij is bevreesd dat er reuring zal ontstaan indien [eiser] weer en dat andere leden hun lidmaatschap zullen beëindigen. 


4.11. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter heeft de [gedaagde] – mede gelet op hetgeen hiervoor over het democratisch karakter van een vereniging is opgemerkt – volstrekt niet onderbouwd dat [eiser] zich zodanig heeft gedragen dat dit in redelijkheid een grond zou kunnen zijn omhem toelating als lid te weigeren. Tegenover betwisting door [eiser] heeft de [gedaagde] niet aannemelijk gemaakt dat hij de hand heeft gehad in de artikelen in Mensport, noch daargelaten dat de inhoud daarvan de grenzen van het betamelijke geenszins overschrijdt. Ook heeft de [gedaagde] niet aannemelijk gemaakt dat een terugkeer van [eiser] als lid tot schade voor de vereniging zou kunnen leiden. Daarvoor is meer nodig dan het risico dat enkele andere leden hun lidmaatschap zullen opzeggen. Ook dat risico is overigens niet aannemelijk gemaakt.


4.12. Gelet op het voorgaande oordeelt de voorzieningenrechter dat de [gedaagde] in redelijkheid niet tot haar beslissing heeft kunnen komen om [eiser] als lid te weigeren. De gevorderde voorziening komt daarom voor toewijzing in aanmerking. De gevorderde dwangsom zal worden gematigd en gemaximeerd als na te melden. 


4.13. De [gedaagde] heeft ter zitting heeft aangegeven bereid te zijn [eiser] in te schrijven als lid, zij het voorwaardelijk: [eiser] wordt lid tot de eerstvolgende algemeneledenvergadering en over zijn toelating na dat tijdstip wordt door het bestuur beslist gehoord die vergadering. Zij heeft op die grond bepleit dat een kostenveroordeling achterwege blijft.


4.14. Dat pleidooi wordt niet gevolgd. Het voorstel is door de [gedaagde] eerst aan het slot van de zitting en dan nog op aangeven van de voorzieningenrechter gedaan. Bovendien komt het voorstel op een belangrijk punt niet tegemoet aan de door [eiser] ingestelde vordering: [eiser] wil herstel vanzijn status als volwaardig lid. Volledigheidshalve wordt nog opgemerkt dat [eiser] bij dat herstel spoedeisend belang heeft, nu niet onaannemelijk is dat de voorlopige oplossing die de [gedaagde] aanhangt binnen de wereld van het traditioneel gerij – waarbinnen [eiser] een bekende persoon is – stigmatiserend zou kunnen uitwerken, zoals [eiser] heeft betoogd. Dat brengt mee dat de [gedaagde] moet worden veroordeeld in de kosten van dit geding.

Geplaatst op

Royement (Slagvast)

Hof Den Haag 14 febrauri 2012,  LJN BV5605 (Slagvast)


Lid wordt geroyeerd na 30 jaar lidmaatschap en 10 jaar bestuurslidmaatschap. Dat kan, maar de procedure duurt wel op de dag af 4 jaar. Gerechtelijke vernietiging van ALV besluit tot bevestiging van bestuursbesluit tot ontzetting tast het bestuursbesluit niet aan. 

Uitspraak
GERECHTSHOF ‘s-GRAVENHAGE
in de zaak van

[X.], appellante, tegen:

SPORTVERENIGING SLAGVAST-KAMPERLAND,
geïntimeerde, hierna te noemen: Slagvast,

als vervolg op het door het hof gewezen tussenarrest van 1 november 2011 in het hoger beroep van het door de rechtbank Middelburg onder nummer 71245 / HA ZA 10-12 gewezen vonnis van 30 juni 2010.

8 De verdere beoordeling

8.1.1 Slagvast is een tennisvereniging. [appellante] is vanaf ongeveer 1980 lid van Slagvast geweest.

8.1.2 Bij brief van 26 juli 2007 heeft het bestuur van Slagvast [appellante] meegedeeld dat zij per direct wordt geschorst als lid van Slagvast naar aanleiding van een brief die zij aan één van de leden van Slagvast heeft gezonden en eerdere incidenten.

8.1.3 Bij brief van 2 augustus 2007 heeft het bestuur van Slagvast [appellante] in kennis gesteld van haar definitieve besluit van 1 augustus 2007 om de opgelegde schorsing te handhaven tot en met de eerst komende Algemene Ledenvergadering. Het bestuur heeft tevens aangekondigd dat zij tijdens deze Algemene Ledenvergadering een voorstel tot ontzetting van [appellante] uit het lidmaatschap zal indienen.

8.1.4 Bij brief van 14 februari 2008 heeft het bestuur van Slagvast [appellante] meegedeeld dat het heeft besloten haar uit het lidmaatschap van Slagvast te ontzetten en haar gewezen op de mogelijkheid van schriftelijk bezwaar.

8.1.5 Bij brief van 29 februari 2008 aan de Algemene Ledenvergadering van Slagvast heeft de (toenmalige) advocaat van [appellante] meegedeeld bezwaar te maken tegen, respectievelijk in beroep te komen van, het besluit van het bestuur tot ontzetting van [appellante] uit het lidmaatschap van Slagvast.

8.1.6 Bij brief van 16 maart 2008 heeft het bestuur van Slagvast [appellante] meegedeeld dat het bezwaar zou worden behandeld in de Algemene Ledenvergadering van 21 maart 2008 en dat [appellante] geen toegang had tot die vergadering.

8.1.7 Bij brief van 5 april 2008 heeft het bestuur van Slagvast [appellante] meegedeeld dat de Algemene Ledenvergadering op 21 maart 2008 heeft ingestemd met het besluit van het bestuur tot ontzetting van [appellante] uit het lidmaatschap van Slagvast. Van de 50 aanwezige seniorleden hebben 49 voor het besluit gestemd en 1 tegen.

8.1.8 Bij verstekvonnis van de rechtbank Middelburg van 22 april 2009 is het besluit van de Algemene Ledenvergadering van 21 maart 2008 vernietigd, voor zover dit ziet op de beslissing van het bestuur van Slagvast om [appellante] uit het lidmaatschap van Slagvast te ontzetten.

8.1.9 Op 8 mei 2009 heeft een nieuwe Algemene Ledenvergadering plaatsgevonden. [appellante] en haar (toenmalige) advocaat waren hierbij aanwezig. De Algemene Ledenvergadering heeft gestemd over het bestuursbesluit van 14 februari 2008 tot ontzetting van [appellante] uit het lidmaatschap van Slagvast. Met 38 stemmen voor, 2 stemmen tegen en 2 onthoudingen is het bestuursbesluit bekrachtigd.

8.1.10 Bij brief van 1 december 2009 aan de secretaris van Slagvast heeft [appellante] meegedeeld dat zij geen schriftelijke bevestiging heeft ontvangen van de mondelinge mededeling aan haar dat zij opnieuw was ontzet uit het lidmaatschap van Slagvast.

8.1.11 Bij brief van 3 december 2009 heeft de advocaat van het bestuur van Slagvast aan [appellante] bevestigd dat de Algemene Ledenvergadering van Slagvast op 8 mei 2009 een beslissing heeft genomen op het door haar ingediende bezwaarschrift, waarbij 38 van de 42 stemgerechtigde leden hebben ingestemd met haar royement als lid van Slagvast.

8.2.1 [appellante] vordert zowel in eerste aanleg als in hoger beroep vernietiging van het besluit van de Algemene Ledenvergadering van 8 mei 2009, voor zover dit ziet op de beslissing om [appellante] uit het lidmaatschap van Slagvast te ontzetten, primair op grond van artikel 2:15 lid 1 sub a BW en subsidiair op grond van artikel 2:15 lid 1 sub b BW. Voorts vordert zij haar toe te laten tot de terreinen en gebouwen van Slagvast op verbeurte van een dwangsom van € 250,- per dag of gedeelte daarvan bij gebreke daarvan, met een maximum van € 10.000,- en Slagvast te veroordelen aan haar een bedrag van € 2.500,- te voldoen als vergoeding van door haar geleden immateriële schade. Tot slot vordert [appellante] Slagvast te veroordelen in de proceskosten.

8.2.2 Bij het vonnis waarvan beroep heeft de rechtbank de vorderingen van [appellante] afgewezen. De rechtbank was van oordeel dat het besluit van de Algemene Ledenvergadering van 8 mei 2009 niet vernietigbaar was wegens strijd met een statutaire of wettelijke bepaling betreffende de totstandkoming van besluiten of strijd met de redelijkheid en billijkheid. [appellante] kan zich met dit vonnis niet verenigen en zij is hiervan in hoger beroep gekomen.

8.3 Het gaat in hoger beroep om de vraag of het besluit van de Algemene Ledenvergadering van 8 mei 2009, voor zover dit ziet op de beslissing om [appellante] uit het lidmaatschap van Slagvast te ontzetten, vernietigbaar is op grond van artikel 2:15 BW wegens strijd met wettelijke of statutaire bepalingen die het tot stand komen van besluiten regelen of wegens strijd met de redelijkheid en billijkheid die door artikel 2:8 BW worden geëist. In dit kader zijn artikel 2:35 lid 1, 3 en 4 BW en artikel 10 van de statuten van Slagvast van belang. Artikel 10 van de statuten van Slagvast luidt, voor zover hier aan de orde :

1. Het lidmaatschap van een lid van de vereniging eindigt door:
a. …
b. …
c. ontzetting.
2. Gronden voor ontzetting uit de vereniging zijn:
a. nalatigheid in het voldoen van de aan het lid door de vereniging opgelegde financiële verplichtingen;
b. handelen in strijd met de statuten, huishoudelijk reglement en/of andere door de Algemene Ledenvergadering vastgestelde reglementen of regelingen;
c. het bij voortduring schaden van de belangen van de vereniging.
3. De ontzetting wordt door het bestuur uitgesproken.
4. Een lid van het lidmaatschap ontzet op de gronden als genoemd in lid 2 van dit artikel wordt van deze ontzetting door het bestuur bij aangetekend schrijven mededeling gedaan.
5. Het lid bedoeld in het voorgaande lid kan tegen zijn ontzetting binnen een maand na ontvangst van het desbetreffende schrijven schriftelijk bezwaar indienen bij het bestuur.
6. Het bestuur brengt de inhoud van het bezwaarschrift ter kennis van de Algemene Ledenvergadering, welke vergadering op het bezwaarschrift bij schriftelijke stemming een definitieve beslissing neemt. Tot het tijdstip waarop het definitieve besluit van de Ledenvergadering is genomen, blijft het lid van het lidmaatschap ontzet.
7. …

8.4 De eerste drie grieven van [appellante] richten zich tegen het oordeel van de rechtbank dat geen sprake is van strijd met een statutaire of wettelijke bepaling betreffende de totstandkoming van besluiten. [appellante] voert in haar eerste grief aan dat na het vonnis van de rechtbank Middelburg van 22 april 2009 een nieuw bestuursbesluit genomen had moeten worden en dat de Algemene Ledenvergadering een beslissing had moeten nemen over dit nieuwe bestuursbesluit in plaats van een nieuwe beslissing over het bestuursbesluit van 14 februari 2008. Volgens [appellante] is ook het bestuursbesluit van 14 februari 2008 door het vonnis van de rechtbank Middelburg van 22 april 2009 vernietigd. Het besluit is destijds niet op de juiste wijze tot stand gekomen, noch op de juiste wijze aan [appellante] kenbaar gemaakt. Deze gebreken kunnen niet worden verholpen door een nieuwe beslissing van de Algemene Ledenvergadering.

8.5 Het hof stelt voorop dat indien een besluit van een bestuursorgaan (bedoeld zal zijn: orgaan, red.) in strijd is met een statutaire of wettelijke bepaling betreffende de totstandkoming van besluiten in de zin van artikel 2:15 lid 1 BW, dit besluit op grond van artikel 2:15 lid 3 BW alleen door de rechter vernietigd kan worden. De rechtbank Middelburg heeft in haar vonnis van 22 april 2009 het besluit van de Algemene Ledenvergadering van 21 maart 2008 tot ontzetting van [appellante] uit het lidmaatschap vernietigd, niet het bestuursbesluit van 14 februari 2008. Vernietiging van een besluit van de Algemene Ledenvergadering over een bestuursbesluit leidt niet van rechtswege tot vernietiging van dat bestuursbesluit. Dit betekent dat het bestuur geen nieuw besluit tot ontzetting van [appellante] uit het lidmaatschap van Slagvast hoefde te nemen. Immers het bestuursbesluit van 14 februari 2008 is in stand gebleven. De Algemene Ledenvergadering diende naar aanleiding van het vonnis van de rechtbank Middelburg van 22 april 2009 een nieuw besluit te nemen over het bestuursbesluit van 14 februari 2008. Gezien het voorgaande behoeft de stelling dat het bestuursbesluit niet op de juiste wijze tot stand is gekomen en kenbaar is gemaakt, geen bespreking en faalt de eerste grief.

8.6 [appellante] voert in haar tweede grief aan dat het bijeenroepen van de Algemene Ledenvergadering van 8 mei 2009 niet op de juiste wijze heeft plaatsgevonden, gezien het beperkte aantal leden dat aanwezig was. Volgens [appellante] is niet duidelijk of alle leden uitgenodigd waren en was de opkomst bij eerdere Algemene Ledenvergaderingen aanmerkelijk hoger. Slagvast heeft deze stellingen gemotiveerd betwist. Zij stelt onder meer dat op 15 april 2009 aan alle leden een uitnodiging voor de Algemene Ledenvergadering van 8 mei 2009 is verzonden onder meezending van de agenda. Voorts stelt Slagvast dat een opkomst van 42 stemgerechtigde leden (van de in totaal 180 leden, waaronder 20 jeugdleden) een gebruikelijke opkomst is bij de Algemene Ledenvergadering van Slagvast. Tijdens de comparitie van partijen in eerste aanleg heeft mevrouw [bestuurslid], bestuurslid van Slagvast, verklaard dat in de jaren vóór de Algemene Ledenvergadering van 8 mei 2009 dertig leden aanwezig waren.
Het hof is van oordeel dat [appellante], gelet op de gemotiveerde betwisting door Slagvast, onvoldoende nader heeft onderbouwd dat en in hoeverre het bijeenroepen van de Algemene Ledenvergadering niet op de juiste wijze heeft plaatsgevonden en dat de opkomst bij eerdere Algemene Ledenvergaderingen aanmerkelijk hoger was. Ook de tweede grief faalt derhalve.

8.7. [appellante] voert in haar derde grief aan dat op de Algemene Ledenvergadering van 8 mei 2009 haar bezwaarschrift voor de stemming onvoldoende inhoudelijk is behandeld. Pas na de stemming kreeg haar toenmalige raadsman het woord en konden de bezwaren verder uiteen gezet worden. Ook deze grief faalt. Uit het door Slagvast als productie 1 bij de conclusie van antwoord in eerste aanleg overgelegde (concept)verslag van de Algemene Ledenvergadering van 8 mei 2009, blijkt dat de raadsman van [appellante] voor de stemming aan het woord is geweest en de bezwaren van [appellante] uiteen heeft gezet. Voorts blijkt uit dit verslag dat de voorzitter aan [appellante] en haar raadsman heeft gevraagd of zij voldoende gelegenheid hebben gekregen om hun verhaal te doen en dat daarop bevestigend is geantwoord. [appellante] heeft niet dan wel onvoldoende onderbouwd gesteld dat de inhoud van het verslag van de Algemene Ledenvergadering van 8 mei 2009 niet juist is.

8.8 De vierde grief van [appellante] richt zich tegen het oordeel van de rechtbank dat het besluit van de Algemene Ledenvergadering van 8 mei 2009 niet in strijd is met de redelijkheid en billijkheid. [appellante] voert aan dat zij nooit een correcte uiteenzetting heeft gekregen over de achterliggende redenen waarom zij uit het lidmaatschap werd ontzet. Voorts voert zij aan dat er geen grond was om haar uit het lidmaatschap te ontzetten. Er was van haar zijde geen sprake van ongewenst en onacceptabel gedrag jegens andere (bestuurs)leden. Tevens voert [appellante] onder meer aan dat het in strijd met de redelijkheid en billijkheid is dat zij wel uit het lidmaatschap is ontzet, terwijl de gedragingen van andere (bestuurs)leden zijn gedoogd.
Voor de vraag of het besluit van de Algemene Ledenvergadering van 8 mei 2009 in strijd is met de redelijkheid en billijkheid die door artikel 2:8 BW worden geëist, dient bekeken te worden of de Algemene Ledenvergadering, bij afweging van alle bij het besluit betrokken belangen van Slagvast en degenen die krachtens de wet en de statuten bij de organisatie van Slagvast zijn betrokken, in redelijkheid en naar billijkheid tot het besluit heeft kunnen komen. Naar het oordeel van het hof heeft de Algemene Ledenvergadering in redelijkheid kunnen komen tot het besluit tot ontzetting van [appellante] uit het lidmaatschap van Slagvast.
Het hof is van oordeel dat uit de correspondentie tussen het bestuur en [appellante] de redenen voor de ontzetting voldoende duidelijk blijken, zodat de stelling van [appellante] dat zij daarover niet of onvoldoende is ingelicht geen doel treft. Bij brief van 26 juli 2007 wordt [appellante] door het bestuur geschorst vanwege de brief van 25 juli 2007 die zij aan de heer [Y.] heeft verzonden en vanwege eerdere incidenten. Uit de uitgebreide correspondentie tussen [appellante] en het bestuur voorafgaand aan 26 juli 2007, die in eerste aanleg bij de dagvaarding en de conclusie van antwoord is overgelegd, blijkt om welke incidenten het gaat en dat dit op 26 juli 2007 ook aan [appellante] duidelijk is geweest. Uit de brief van het bestuurvan 14 februari 2008 aan [appellante] blijkt dat deze incidenten, alsmede het feit dat zij tijdens de schorsing zich, ondanks een verbod daartoe, de toegang heeft verschaft tot het tenniscomplex, hebben geleid tot het besluit tot ontzetting. Het bestuur vermeldt tevens de statutaire gronden voor ontzetting, namelijk dat [appellante] door haar handelen voor en tijdens de schorsing voortdurend de belangen van Slagvast schaadt en dat zij tevens in strijd handelt met de statuten en het huishoudelijk reglement. Zoals de rechtbank terecht heeft overwogen moet uit bedoelde correspondentie, waarvan de inhoud door [appellante] niet, dan wel onvoldoende, is betwist, worden geconcludeerd dat er van de zijde van [appellante] ongewenst en onacceptabel gedrag jegens andere (bestuurs)leden heeft plaatsgevonden. Door dit gedrag wordt Slagvast op onredelijke wijze benadeeld. [appellante] stelt dat juist andere leden van Slagvast zich onbetamelijk gedroegen en dat zij die leden daarop heeft aangesproken. Wat hiervan zij, dit doet niets af aan de laakbare manier waarop [appellante] zelf zaken aan de orde heeft gesteld. Ook indien wordt meegenomen dat [appellante] reeds dertig jaar lid was van Slagvast en tien jaar bestuurslid is geweest, is het hof van oordeel dat de Algemene Ledenvergadering – gehoord de bezwaren van de zijde van [appellante] tegen het bestuursbesluit – in redelijkheid de belangen van Slagvast bij ontzetting van [appellante] uit het lidmaatschap zwaarder heeft kunnen laten wegen dan de belangen van [appellante] bij voortduring van het lidmaatschap. Daarbij neemt het hof in aanmerking dat het gaat om meerdere incidenten, verspreid over een aantal jaren, dat [appellante] diverse malen schriftelijk is gewaarschuwd en gewezen op de mogelijke consequenties van haar gedrag en dat dit niet heeft geleid tot een andere houding en andere toon van [appellante]. Dit betekent dat ook de vierde grief faalt.

8.9 Doordat de eerste vier grieven falen, faalt ook de vijfde grief. [appellante] zal als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de proceskosten van het hoger beroep.

9 De uitspraak
Het hof:
bekrachtigt het vonnis waarvan beroep;