Categorie: jaarstukken

arrest van 8 december 2020

inzake

allen wonende te [woonplaats],

appellanten,

hierna te noemen: [appellanten],

[]

tegen

wonende te [woonplaats],

geïntimeerden,

hierna gezamenlijk te noemen: de Vereniging c.s.,

[]

Het verloop van de procedure blijkt uit de volgende stukken, waarvan het hof kennis heeft kennis genomen:

Het gaat het in deze zaak om het volgende:

De Vereniging is opgericht op 3 maart 1975. [appellanten] zijn leden van de Vereniging. De contributie voor de Vereniging bedraagt € 10 per maand.

Geïntimeerden onder zeven en acht zijn bestuurslid van de Vereniging. Tot de ledenvergadering van mei 2017 waren ook geïntimeerden onder twee tot en met zes bestuurder van de Vereniging. Op deze ledenvergadering zijn zij afgetreden als bestuurder.

Op 5 februari 2003 heeft de voorzieningenrechter van de rechtbank Den Haag een proces-verbaal van een minnelijke regeling opgemaakt, waarin onder meer het volgende is opgenomen:

Op 19 oktober 2014 hebben appellanten onder 1, 4 en 5 inzage gekregen in een gedeelte van de financiële administratie van de Vereniging. Zij hebben hun bevindingen vastgelegd in een verslag waarin zij zich kritisch hebben uitgelaten over onder meer de ledenadministratie, het zwart betalen, zaalverhuur, de onduidelijkheid ten aanzien van de verdeling van zakaat gelden, verstrengelde belangen met de stichting Noeroel Islam, de betaling aan imams, de mogelijkheid van fraude en verduistering van subsidiegelden en de kascommissie.

Begin december 2014 hebben [appellanten] het bestuur gevraagd een buitengewone ledenvergadering bijeen te roepen, teneinde hun bevindingen te bespreken.

Tijdens een buitengewone ledenvergadering gehouden op 28 december 2014 is gepeild of de ledenvergadering leden moest royeren. Tijdens een buitengewone ledenvergadering van 18 januari 2015 is het besluit genomen eisers onder 1, 2, 4 en 5 als lid van de Vereniging te royeren. De voorzieningenrechter van de rechtbank Den Haag heeft in een vonnis van 22 juni 2015 geoordeeld dat de besluitvorming ten aanzien van dit royement niet rechtsgeldig was en heeft het bestuur verboden aan de desbetreffende leden hun lidmaatschapsrechten te onthouden. In de agenda voor de eerste buitengewone ledenvergadering van 28 december 2014, was namelijk het agendapunt royement leden niet opgenomen, waardoor de vergadering van 18 januari 2015 niet kon dienen als tweede vergadering bedoeld in artikel 19 van de statuten van de Vereniging (zie hierna in 5.2).

Na 22 juni 2015 hebben [appellanten] met het bestuur van de Vereniging gecorrespondeerd, waarbij [appellanten] onder meer aan de orde hebben gesteld dat in de ledenvergadering van 7 juni 2015 de besluitvorming niet juist is geweest en dat derhalve nog rekening en verantwoording over 2014 moet worden afgelegd en dat de begroting nog ter goedkeuring aan de ledenvergadering moet worden voorgelegd.

Bij brief van 28 september 2015 heeft de advocaat van [appellanten] in een uitgebreide brief beschreven dat en waarom [appellanten] van het bestuur van de Vereniging meer openheid en transparantie eisen. In deze brief zijn twintig vragen, met deels subvragen, geformuleerd die [appellanten] beantwoord wensen te zien (hierna: de Vragen).

[appellanten] hebben in 2016 een vordering aanhangig gemaakt tegen de Vereniging c.s. bij de voorzieningenrechter van de rechtbank Den Haag. In deze procedure hebben zij soortgelijke vorderingen ingediend als in deze procedure. Bij vonnis van 3 maart 2016 heeft de voorzieningenrechter de vorderingen van [appellanten] afgewezen.

Op 18 maart 2017 heeft een buitengewone ledenvergadering plaatsgevonden, waarin is besloten [appellanten] als leden te royeren. Vanwege het ontbreken van het quorum heeft op 2 april 2017 een tweede buitengewone ledenvergadering plaatsgevonden waarin opnieuw het besluit is genomen [appellanten] te royeren. Bij brief van 14 april 2017 heeft het bestuur [appellanten] van het besluit tot royement op de hoogte gebracht.

[appellanten] hebben dit in rechte aangevochten. Bij vonnis van 29 augustus 2018 heeft de rechtbank Den Haag voornoemd besluit vernietigd.

In eerste aanleg hebben [appellanten] (tezamen met een zesde eiser, [betrokkene], hierna: [betrokkene]) gevorderd:

De rechtbank heeft alle vorderingen van [appellanten] en [betrokkene] afgewezen. Met betrekking tot de vorderingen onder IX tot en met XIV was de rechtbank was van oordeel dat de statuten zo moeten worden uitgelegd dat de daarin opgenomen quorumeis alleen geldt voor besluiten van buitengewone ledenvergaderingen. Bij dit oordeel achtte de rechtbank doorslaggevend dat deze uitleg van artikel 19 door de plaatsing direct na artikel 18 en zonder eigen kopje wellicht niet de meest voor hand liggende uitleg is, nu wordt verwezen naar ledenvergaderingen, maar wel mogelijk is en dat de Vereniging kennelijk in haar bestaan deze uitleg altijd heeft gevolgd, zonder dat dit tot de ledenvergadering van 7 juni 2015 tot vragen bij leden heeft geleid. Het grote aantal personen dat bij de Vereniging is betrokken, heeft kennelijk vanaf 1967 de statuten niet anders uitgelegd dan dat de quorumeis beperkt dient te worden toegepast.

Ten aanzien van de vordering onder I die ertoe strekt dat het bestuur de jaarverslagen 2014 en 2015 opnieuw aan de ledenvergadering ter goedkeuring moet voorleggen, oordeelde de rechtbank dat het enkel ontbreken van een huishoudelijk reglement niet betekent dat geen verantwoording kan worden afgelegd, omdat ledenvergaderingen ook kunnen worden georganiseerd zonder dat de regels hiervoor schriftelijk zijn vastgelegd in een dergelijk reglement. Aan een jaarverslag worden voorts geen vormvereisten gesteld; het kan ook mondeling worden uitgebracht. [appellanten] en [betrokkene] kunnen derhalve geen aanspraak maken op een ondertekend jaarverslag. Verder is volgens de rechtbank van belang dat het bestuur van de Vereniging op grond van de artikelen 2:48 lid 1 BW en 16 lid 2 van de statuten enkel gehouden is een balans en een staat van baten en lasten met een toelichting aan de algemene ledenvergadering te verstrekken. Aan deze verplichting heeft het bestuur in 2015 en in 2016 voldaan. Het bestuur is niet verplicht om het volledige Financieel jaarverslag 2014 of 2015, waarvan de balans en de winst- en verliesrekeningen deel uitmaken, over te leggen. Uit de overgelegde notulen van de ledenvergaderingen van 7 juni 2015 en 2 oktober 2016 volgt bovendien dat het financiële verslag van het bestuur van de Vereniging over 2014 is besproken en dat aan de penningmeester hiervoor décharge is verleend. Gelet op dit alles was de rechtbank van oordeel dat geen grond bestond om het bestuur van de Vereniging te veroordelen opnieuw een jaarverslag over de gang van zaken in 2014 en 2015 en over het gevoerde beleid aan de ledenvergadering uit te brengen of om het bestuur te veroordelen om een volledig financieel jaarverslag over 2014 en 2015 ter goedkeuring aan de ledenvergadering voor te leggen.

Over vordering II die ziet op de beantwoording van de Vragen door het bestuur van de Vereniging heeft de rechtbank geoordeeld dat onvoldoende is komen vast te staan dat en welke Vragen het bestuur op de ledenvergadering heeft geweigerd te beantwoorden. De rechtbank concludeert daaruit dat het daarvoor aangewezen gremium niet volledig is benut om de Vragen te stellen. Gelet hierop zag de rechtbank geen grond om het bestuur tot beantwoording van deze vragen te veroordelen. In de door [appellanten] en [betrokkene] aan hun vordering tot het beantwoorden van de Vragen ten grondslag gelegde omstandigheden zag de rechtbank geen aanleiding om op dit punt anders te oordelen.

De vordering III tot het opmaken van een begroting voor de jaren 2016 en 2017 heeft de rechtbank afgewezen, omdat besluitvorming hierover heeft plaatsgevonden tijdens de ledenvergadering van 2 oktober 2016.

Over de vorderingen IV tot en met VII tot het benoemen van een deskundige heeft de rechtbank ten slotte overwogen dat de wet noch de statuten een bepaling bevatten die het voor individuele verenigingsleden mogelijk maakt te vorderen dat een deskundige wordt benoemd die op kosten van de Vereniging onderzoek doet naar het reilen en zeilen van het bestuur en de door het bestuur afgelegde rekening en verantwoording. De artikelen 2:344 e.v. en 2:393 lid 3 BW zijn op de Vereniging niet van toepassing. Artikel 2:48 lid 2 BW regelt de benoeming van een kascommissie en artikel 2:16 lid 4 van de statuten verwijst naar een deskundige die de kascommissie kan inschakelen om haar bij te staan in haar werkzaamheden. Geen van beide artikelen geeft de leden van de Vereniging het recht om een financieel deskundige te laten benoemen. Ook de tegen het functioneren van de kascommissie genoemde bezwaren rechtvaardigen naar het oordeel van de rechtbank niet de benoeming van een deskundige. De omstandigheid dat [appellanten] en [betrokkene] zich niet kunnen vinden in het beleid van de Vereniging en het bestuur wantrouwen, maakt dit oordeel niet anders. De leden van de Vereniging zullen volgens de rechtbank de democratische weg van het behalen van een meerderheid in de ledenvergadering moeten bewandelen. Wet en statuten bevatten voldoende bepalingen die het de leden van de Vereniging mogelijk maken langs deze weg in de besluitvorming van de Vereniging een rol te spelen.

[appellanten] hebben hoger beroep ingesteld tegen het vonnis. In hoger beroep hebben zij hun in eerste aanleg ingestelde vorderingen gehandhaafd en hun eis vermeerderd, in die zin dat zij hun vorderingen voor wat betreft de rekening en verantwoording uitbreiden tot de rekening en verantwoording over 2016 en voor wat betreft de begroting tot 2018.

Aan hun vorderingen, en aan de vermeerdering daarvan, leggen zij in wezen het zelfde ten grondslag als in eerste aanleg. Voor zover door [appellanten] in hoger beroep nieuwe stellingen zijn betrokken, zullen die bij de beoordeling van het hoger beroep aan de orde komen.

De Vereniging c.s. voeren verweer en hebben geconcludeerd tot bekrachtiging van het vonnis van de rechtbank. Hun verweren zullen bij de beoordeling worden besproken.

De quorumeis geldt alleen voor de buitengewone ledenvergadering

[appellanten] bestrijden in grief 1 het oordeel van de rechtbank dat de quorumeis in de statuten alleen geldt voor besluiten van buitengewone ledenvergaderingen en niet voor besluiten van algemene ledenvergaderingen. Volgens [appellanten] moeten de statuten zo worden uitgelegd dat de quorumeis geldt voor besluiten van zowel de algemene- als de bijzondere ledenvergadering.

Niet in geschil is dat de statuten over ledenvergaderingen het volgende bepalen:

Het antwoord op de vraag of de in artikel 19 van de statuten gestelde quorumeis ook geldt voor besluiten van de algemene ledenvergadering of alleen voor besluiten van de buitengewone ledenvergadering, vereist uitleg van de statuten. Bepalingen in de statuten van zuiver institutionele aard, zoals de onderhavige, moeten worden uitgelegd naar objectieve maatstaven. Daarbij kan onder meer acht worden geslagen op de mate waarin die uitleg past binnen het systeem van de statuten en op de aannemelijkheid van de rechtsgevolgen waartoe de onderscheiden, op zichzelf mogelijke tekstinterpretaties zouden leiden (vgl. HR 20 februari 2004, ECLI:NL:HR:2004:AO1427).

Artikel 17 van de statuten is geplaatst onder het kopje ‘Ledenvergaderingen’. Na artikel 17 volgt een nieuw kopje ‘Buitengewone Ledenvergadering’. Onder dat kopje zijn zowel artikel 18 over de buitengewone ledenvergadering opgenomen, als artikel 19 waarin een quorumeis wordt gesteld. Naar het oordeel van het hof volgt uit deze opbouw van de statuten dat de quorumeis van artikel 19 alleen geldt voor buitengewone ledenvergaderingen. Indien de quorumeis voor zowel de algemene- als de buitengewone ledenvergadering zou gelden, valt immers niet te verklaren waarom boven artikel 18 het kopje ‘Buitengewone Ledenvergadering’ is geplaatst, en dit kopje niet is weggelaten. Door wel een kopje ‘Buitengewone Ledenvergadering’ te plaatsen, is duidelijk gemaakt dat het daarna volgende alleen geldt voor de buitengewone ledenvergadering.

Het ligt bovendien voor de hand dat de quorumeis alleen geldt voor de buitengewone ledenvergadering. De Vereniging heeft ongeveer duizend leden. Dat betekent dat voor het in artikel 19 benodigde quorum de aanwezigheid van ongeveer 670 leden bij de jaarvergadering vereist is. Niet in geschil is dat geen enkele (algemene- of bijzondere) ledenvergadering ooit is bijgewoond door zo veel leden. Wanneer de quorumeis van artikel 19 ook zou gelden voor de algemene ledenvergadering zou dat dus in de praktijk betekenen dat de algemene ledenvergadering geen rechtsgeldige besluiten zou kunnen nemen en dat steeds een tweede vergadering zou moeten worden uitgeschreven. Dat resultaat zou het functioneren van de Vereniging ernstig belemmeren. Voor de buitengewone ledenvergadering geldt het voorgaande in mindere mate. De buitengewone ledenvergadering wordt immers alleen bijeen geroepen indien buitengewone besluiten moeten worden genomen waarover niet in de algemene ledenvergadering kan worden beslist. Voor dergelijke besluiten ligt het stellen van een quorumeis voor de hand.

Het feit dat in artikel 19 het begrip ledenvergadering gebruikt wordt, welk begrip in theorie ook kan duiden op de algemene ledenvergadering, kan niet tot een ander oordeel leiden. Met het woord “ledenvergadering” wordt immers kennelijk uitsluitend gedoeld op het type ledenvergadering waarop artikel 19 ziet, te weten de buitengewone ledenvergadering. Zoals [appellanten] zelf aanvoeren lijkt in de statuten niet steeds goed te zijn nagedacht over het gebruik van de termen “algemene ledenvergadering” en “ledenvergadering”, en over de vraag welke bevoegdheden aan de algemene- dan wel bijzondere ledenvergadering toekomen. Tegen die achtergrond kan uit het gebruik van het woord ledenvergadering in artikel 19 niet worden afgeleid dat kennelijk bedoeld is de quorumeis voor alle ledenvergaderingen te laten gelden.

Terzijde merkt het hof op het voorgaande ook bevestiging vindt in artikel 23 lid 3 van de statuten. Deze bepaling stelt een quorumeis van twee/derde aan een besluit tot statutenwijziging door een algemene ledenvergadering. Hier stellen de statuten dus wél een quorumeis voor de algemene ledenvergadering.

De hiervoor als juist aanvaarde uitleg van de statuten brengt mee dat voor de algemene ledenvergadering geen quorumeis geldt, en voor de buitengewone ledenvergadering wel. Dit leidt niet tot willekeur. Voor het verschil in eisen aan de besluitvorming bestaat immers een goede reden, terwijl het feit dat niet voldaan is aan het quorum kan worden geheeld door binnen een maand een nieuwe buitengewone ledenvergadering uit te schrijven.

Het hof komt tot de conclusie dat grief 1 faalt. Dat geldt ook voor de overige grieven voor zover daarin wordt gesteld dat besluiten van de algemene ledenvergadering nietig zijn omdat niet is voldaan aan de quorumeis van artikel 19.

Met grief 2 bestrijden [appellanten] het oordeel van de rechtbank dat de Vereniging c.s. niet gehouden zijn alsnog rekening en verantwoording af te leggen. Volgens [appellanten] brengen (i) het ontbreken van een toelichting op de balans en de staat van baten en lasten; (ii) het ontbreken van een handtekening onder de balans en de staat van baten en lasten; (iii) het feit dat de ledenvergadering geen rechtsgeldige besluiten kon nemen omdat niet is voldaan aan de quorumeis, in samenhang met (iv) de door [appellanten] genoemde bijkomende omstandigheden mee dat het bestuur alsnog de ondertekende balans en de ondertekende staat van baten en lasten met toelichting aan de ledenvergadering ter beschikking moet stellen.

[appellanten] baseren hun vordering op de artikelen 2:8 en 2:48 BW, en op artikel 16 van de Statuten. Artikel 16 van de Statuten luidt, zo is niet in geschil:

Hoewel [appellanten] hun vorderingen onverkort handhaven, hebben zij geen grieven geformuleerd tegen de afwijzing door de rechtbank van hun vordering tot het overleggen van de volledige financiële jaarverslagen en tot het overleggen van een ondertekend bestuursverslag. Het oordeel van de rechtbank heeft op deze punten dus gezag van gewijsde. Wat deze vorderingen betreft faalt het hoger beroep daarom. Ten overvloede overweegt het hof dat volgens het bepaalde in artikel 2:48, eerste lid, eerste volzin BW voor een vereniging als de onderhavige geen vormvereisten gelden voor het bestuursverslag. Dit verslag mag dus ook mondeling op de Algemene ledenvergadering worden uitgebracht, zodat de vordering om dit bestuursverslag te ondertekenen ook afgezien van het voorgaande niet toewijsbaar zou zijn geweest. Ten aanzien van de vordering tot het overleggen van financiële jaarverslagen verwijst het hof naar hetgeen hierna in 5.15 wordt overwogen.

[appellanten] vorderen dat het bestuur haar wettelijke verplichting nakomt om een ondertekende balans en staat van baten en lasten met toelichting over te leggen. Op grond van artikel 2:48 BW moeten de balans en de staat van baten en lasten met toelichting zijn ondertekend door alle bestuurders. Ontbreekt die ondertekening, dan wordt daarvan onder opgave van redenen melding gemaakt. Niet in geschil is dat de balans en de staat van baten en lasten aan de ledenvergadering zijn overgelegd en ter vergadering door het bestuur zijn toegelicht, maar dat een schriftelijke toelichting ontbreekt en dat deze stukken niet zijn ondertekend. In beginsel hebben [appellanten] daarom het recht om nakoming van de verplichtingen ex artikel 2:48 BW te vorderen.

De Vereniging heeft zich op het standpunt gesteld dat [appellanten] geen belang hebben bij toewijzing van deze vordering. Volgens de Vereniging veroorzaken de vorderingen van [appellanten] onnodige administratieve rompslomp en kosten. Voorts heeft zij erop gewezen dat het bestuur ter vergadering de financiële positie van de Vereniging heeft toegelicht, terwijl de jaarstukken over 2014, 2015, en 2016 door de Algemene vergadering zijn goedgekeurd en dat aan het bestuur décharge is verleend.

Het hof heeft bij de weergave van de feiten onder 2.3 vastgesteld dat geïntimeerden 2 tot en met 6 sinds mei 2017 geen bestuurslid meer zijn van de Vereniging. De vordering tot nakoming van de verplichtingen van art. 2:48, eerste lid, BW moet worden gericht tegen “de gezamenlijke bestuurders”. Uit de tekst van de wet blijkt niet of de vordering moet worden gericht tegen de “gezamenlijke bestuurders” ten tijde van de opstelling van de staat van baten en lasten en de balans en de goedkeuring daarvan door de algemene vergadering, of tegen degenen die bestuurder zijn ten tijde van het instellen van de vordering. Evenmin blijkt of de vordering nog wel kan worden toegewezen als een deel van degenen tegen wie de vordering zich richt inmiddels geen bestuurder meer zijn. De wetgeschiedenis biedt hieromtrent ook geen opheldering. Over het antwoord op deze vragen kan men aarzelen omdat de verplichting om de administratie te voeren en de daartoe behorende boeken, bescheiden en andere gegevensdragers te bewaren rust op het bestuur, niet op de voormalige bestuursleden (artikel 2:10, eerste lid, BW). De vraag rijst dan ook of voormalige bestuurders nog wel in staat zijn om een toelichting op de staat van baten en lasten op te stellen.

Het hof is van oordeel dat in deze zaak het antwoord op deze vragen in het midden kan blijven. [appellanten] hebben naar het oordeel van het hof namelijk onvoldoende onderbouwd wat hun belang is bij een schriftelijke toelichting op, en ondertekening van de balans en de staat van baten en lasten, althans wat dat belang thans nog is. De ondertekening van de balans en de staat van baten en lasten en de balans met bijbehorende toelichting door alle bestuurders is weliswaar verplicht, maar artikel 2:48 BW laat de mogelijkheid open dat deze stukken niet worden ondertekend, mits de reden daarvan vermeld wordt. De ratio van het handtekeningvereiste is dat de individuele bestuurders daarmee aangeven dat zij achter de wijze staan waarop in de jaarstukken rekening en verantwoording wordt afgelegd. Aan die ratio is voldaan, omdat het bestuur in de ledenvergadering de financiële positie van de Vereniging heeft toegelicht. Vervolgens heeft de ledenvergadering de jaarstukken goedgekeurd en décharge verleend aan het bestuur. Het ontbreken van die handtekeningen en van een schriftelijke toelichting op de balans en de staat van baten en lasten was dus voor de ledenvergadering kennelijk niet onoverkomelijk. Mede gezien de onzekerheid of geïntimeerden 2 tot en met 6 nog wel in staat zijn aan een eventuele veroordeling te voldoen en het inmiddels verstreken tijdsverloop oordeelt het hof dat [appellanten] niet voldoende hebben onderbouwd welk materieel belang zij bij deze stand van zaken hebben bij het op schrift stellen van de toelichting bij en het laten ondertekenen van de balans en de staat van baten en lasten over de boekjaren 2014, 2015 en 2016.

Ten overvloede merkt het hof op dat uit deze beslissing niet mag worden afgeleid dat het bestuur van de Vereniging voor toekomstige jaren (2020 en volgende) niet gehouden zou zijn de staat van baten en lasten en de balans van een toelichting te voorzien en deze te ondertekenen en dat, bij gebreke daarvan, ieder lid van de Vereniging nakoming van de verplichting kan vorderen van de gezamenlijke bestuurders.

De stelling van [appellanten] dat de jaarstukken niet zijn voorgelegd aan een ledenvergadering die daarover rechtsgeldige besluiten kon nemen, omdat niet is voldaan aan de quorumeis, is onjuist en wordt verworpen. Het hof verwijst naar zijn oordeel over de uitleg van de Statuten bij de bespreking van grief 1.

De bijkomende omstandigheden die volgens [appellanten] zouden moeten leiden tot toewijzing van hun vordering kunnen niet tot een ander oordeel leiden. Voor wat betreft het ontbreken van een huishoudelijk reglement verenigt het hof zich met het oordeel van de rechtbank in r.o. 4.14 van het vonnis en de gronden waarop dat oordeel rust. Het feit dat de stukken niet voorafgaand aan de ledenvergadering aan de leden zijn toegestuurd, leidt evenmin tot een ander oordeel omdat die stukken tijdens de ledenvergadering alsnog ter beschikking zijn gesteld. Deze stukken zijn niet zo ingewikkeld of omvangrijk dat het voor een goed begrip daarvan nodig was om ze voorafgaand aan de ledenvergadering aan de leden toe te sturen.

In grief 3 bestrijden [appellanten] het oordeel van de rechtbank dat het bestuur niet gehouden is tot beantwoording van de Vragen. Volgens hen vloeit een dergelijke verplichting voort uit artikel 2:8 BW.

Deze grief faalt. Artikel 2:48 BW en de statuten stellen geen eisen aan het bestuursverslag die zouden kunnen meebrengen dat het bestuur in zijn verslag moet ingaan op de door [appellanten] gestelde Vragen. Wel is het bestuur verplicht desverlangd inlichtingen aan de ledenvergadering te geven. Die verplichting geldt echter alleen ten opzichte van de ledenvergadering en niet daarbuiten. Individuele leden hebben dus geen persoonlijk recht op inlichtingen, maar zullen tijdens de ledenvergadering aan de orde moeten stellen welke informatie zij wensen te ontvangen, zodat de vergadering hierover een beslissing kan nemen.

De rechtbank heeft vastgesteld dat [appellanten] niet alle Vragen tijdens de ledenvergadering aan de orde hebben gesteld. [appellanten] betwisten dit op zichzelf niet, maar stellen niet in de gelegenheid te zijn geweest om alle Vragen te stellen. [betrokkene] heeft echter ter comparitie in eerste aanleg verklaard dat [appellanten] dit ook niet hebben geprobeerd en dat zij maar een deel van de Vragen hebben gesteld. Van [appellanten] had naar het oordeel van het hof verwacht mogen worden dat zij eerst zouden proberen om alle Vragen in de ledenvergadering te stellen. Zij hadden daartoe voldoende gelegenheid omdat naar het oordeel van het hof uit de door [appellanten] overgelegde stukken en verklaringen niet blijkt dat het bestuur pogingen zou hebben gefrustreerd om de Vragen aan de orde te stellen. Voor zover de Vragen, althans de daarin genoemde kwesties, wel door [appellanten] aan de orde zijn gesteld, heeft dit bovendien niet geleid tot een besluit van de ledenvergadering dat ertoe strekt dat het bestuur op deze punten nadere informatie moet verschaffen. Bij die stand van zaken hoefde het bestuur noch in de ledenvergadering noch daarbuiten in te gaan op de kwesties die aan de orde zijn gesteld in de Vragen.

De bijzondere omstandigheden waarop [appellanten] zich beroepen, maken dit niet anders. Het hof verenigt zich met het oordeel van de rechtbank hierover in r.o. 4.20 van het vonnis en de gronden waarop dat oordeel berust.

In grief 4 bestrijden [appellanten] de afwijzing door de rechtbank van hun vordering tot het opnieuw ter goedkeuring voorleggen van de begroting.

Het hof stelt voorop dat geïntimeerden 2 tot en met 6 tijdens de algemene ledenvergadering van 2017 zijn afgetreden. De begroting voor 2018 valt dus niet meer onder hun verantwoordelijkheid. Aangezien de wet vereist dat alle bestuurders worden gedagvaard zijn [appellanten] niet-ontvankelijk in hun vordering voor zover deze ziet op de begroting over 2018.

Ten aanzien van de begroting over 2016 en 2017 zijn wel de juiste bestuurders gedagvaard, zodat [appellanten] in zoverre ontvankelijk zijn. De vordering zal echter worden afgewezen, omdat – zoals het hof hiervoor al heeft geoordeeld – de quorumeis alleen geldt voor de buitengewone ledenvergadering, zodat de besluiten tot goedkeuring van de begroting rechtsgeldig zijn genomen.

Grief 5 is gericht tegen het oordeel van de rechtbank dat de vorderingen tot het gelasten van een deskundigenonderzoek zullen worden afgewezen. Deze grief faalt. Het hof verenigt zich met het oordeel van de rechtbank in r.o. 4.26-4.30 en de gronden waarop dit oordeel rust. De wet noch de statuten bevatten een bepaling die het voor individuele verenigingsleden mogelijk maakt te vorderen dat een deskundige wordt benoemd die op kosten van de vereniging onderzoek doet naar het reilen en zeilen van het bestuur en de door het bestuur afgelegde rekening en verantwoording. Wel kan het bestuur ervoor kiezen om, in plaats van een kascommissie te benoemen, de jaarstukken vergezeld te laten gaan van een accountantsverklaring. De wet laat die keuze echter aan het bestuur en niet aan de ledenvergadering, laat staan aan de individuele leden.

De bezwaren van [appellanten] tegen het functioneren van de kascommissie en hun wantrouwen jegens het bestuur rechtvaardigen niet dat zonder wettelijke basis en zonder dat de ledenvergadering hier prijs op stelt toch een deskundige wordt benoemd. Het hof wijst erop dat het voorstel voor een onafhankelijk financieel onderzoek aan de orde is geweest in de op de buitengewone ledenvergadering van 4 oktober 2015. Dit heeft er echter niet toe geleid dat tot een onafhankelijk financieel onderzoek is besloten. De (door de Vereniging c.s. betwiste) stelling van [appellanten] dat het bestuur de behandeling van dit agendapunt bewust heeft laten escaleren om te voorkomen dat dit voorstel zou worden aangenomen, is niet nader onderbouwd en wordt om die reden gepasseerd.

Indien [appellanten] een onderzoek door een accountant wensen, zullen zij kortom opnieuw de democratische weg van het behalen van een meerderheid in de ledenvergadering moeten bewandelen. Bij de huidige stand van zaken bestaat voor toewijzing van die vordering geen grond.

Het hof komt tot de conclusie dat grieven 1 tot en met 5 falen en dat de in hoger beroep vermeerderde eis van [appellanten] moet worden afgewezen; dat betekent dat ook grieven 6 (dwangsom) en 7 (proceskostenveroordeling) falen. Het hof zal het vonnis van de rechtbank bekrachtigen. [appellanten] zullen als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de proceskosten in hoger beroep.

Het bewijsaanbod van [appellanten] wordt gepasseerd. Ten aanzien van de getuigen Alladin en Nanhekhan hebben [appellanten] niet aangegeven wat zij meer of anders kunnen verklaren dan uit hun schriftelijke verklaringen blijkt. Voor het overige hebben [appellanten] geen voldoende concrete feiten gesteld die – indien zij zouden worden bewezen – tot een ander oordeel zouden kunnen leiden.

– bekrachtigt het vonnis van de rechtbank Den Haag van 14 februari 2018 voor zover tussen partijen gewezen;

– verklaart [appellanten] niet-ontvankelijk in hun vordering tot het ter goedkeuring aan de ledenvergadering voorleggen van de begroting over 2018;

– wijst de in hoger beroep vermeerderde eis van [appellanten] voor het overige af;

– veroordeelt [appellanten] in de kosten van het geding in hoger beroep, aan de zijde van de Vereniging c.s. tot op heden begroot op € 726,- aan verschotten en € 1.611,- (1,5 punt tarief II) aan salaris advocaat, en op € 131,- aan nasalaris voor de advocaat, nog te verhogen met € 68,- indien niet binnen veertien dagen na aanschrijving in der minne aan dit arrest is voldaan en vervolgens betekening van dit arrest heeft plaatsgevonden, en bepaalt dat deze bedragen binnen 14 dagen na de dag van de uitspraak dan wel, wat betreft het bedrag van € 68,-, na de datum van betekening, moeten zijn voldaan, bij gebreke waarvan deze bedragen worden vermeerderd met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW vanaf het einde van genoemde termijn van 14 dagen;.

– verklaart dit arrest ten aanzien van de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.