Categorie: alv

Geplaatst op

Klassieker: Hoge Raad: uitleg statuten

Klassieker: Hoge Raad 14 juli 2006 (Vereniging KEP)
ECLI:NL:HR:2006:AX3225 

Klassieker. Antillenzaak. Antilliaanse coöperatieve vereniging. Uitleg statuten. Art. 81 RO afdoening van klachten gericht tegen het oordeel van het hof  “dat de uitleg van de statuten van een coöperatieve vereniging niet dient plaats te vinden op grond van alleen maar de taalkundige betekenis van de bewoordingen waarin die zijn gesteld. In praktisch opzicht is de taalkundige betekenis die deze bewoordingen, gelezen in de context van de statuten als geheel, in het maatschappelijk verkeer normaal gesproken hebben, bij de uitleg van statuten vaak wel van groot belang. Bij de uitleg kunnen echter onder meer ook de redelijkheid van (de uitkomst van) de verschillende, op zichzelf mogelijke tekstinterpretaties een rol van betekenis spelen.”


Arrest
in de zaak van:
[Verzoeker], t e g e n
de coöperatieve vereniging KOOPERATIVA DI SPAR I KREDITO EMPLEADONAN PETROLERO “KEP”,
gevestigd op Curaçao, Nederlandse Antillen,
VERWEERSTER in cassatie,

1. Het geding in feitelijke instanties (…)
2. Het geding in cassatie
Tegen het vonnis van het hof heeft [verzoeker] beroep in cassatie ingesteld. Het cassatierekest is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.
KEP heeft verzocht het beroep te verwerpen.
De zaak is voor partijen toegelicht door hun advocaten.
De conclusie van de Advocaat-Generaal D.W.F. Verkade strekt tot verwerping van het beroep.

3. Beoordeling van het middel
De in het middel aangevoerde klachten kunnen niet tot cassatie leiden. Zulks behoeft, gezien artikel 81 RO, geen nadere motivering nu de klachten niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

4. Beslissing
De Hoge Raad:
verwerpt het beroep;

Conclusie

Rekestnr. R05/024HR
Mr. D.W.F. Verkade
Zitting 21 april 2006

Conclusie inzake:

[Verzoeker]

tegen

de coöperatieve vereniging Kooperativa di Spar i Kredito Empleadonan Petrolero

1. Inleiding

1.1. De partijen in deze Antilliaanse zaak zullen hierna ook wel worden aangeduid als [verzoeker], respectievelijk KEP.

1.2. Ingevolge de statuten van KEP kan de algemene ledenvergadering alleen rechtsgeldig besluiten nemen als ten minste de helft van haar leden op die vergadering aanwezig is; maar als dit quorum niet gehaald wordt, kan binnen een maand een nieuwe vergadering worden gehouden, waarin ongeacht het aantal aanwezige leden rechtsgeldig kan worden besloten.
Al jaren komt slechts een klein aantal leden (van de ruim 2200) naar de algemene ledenvergadering, gemiddeld ongeveer 80 volgens KEP. In 1998 is daarom in het huishoudelijk reglement bepaald dat tegelijk met de uitnodiging voor de vergadering, een voorwaardelijke uitnodiging voor een vergadering kan worden gedaan, die een uur later zal worden gehouden als het vereiste quorum voor de (eerste) vergadering niet aanwezig is.

1.3. [Verzoeker] is het niet eens met deze gang van zaken. Hij meent dat de tweede vergadering alleen dan rechtsgeldig kan besluiten als zij pas na het ‘mislukken’ van de eerste vergadering wordt uitgeschreven en de leden op een termijn van minimaal 8 dagen op de door de statuten voorgeschreven wijze worden uitgenodigd.

1.4. Het Gemeenschappelijk Hof van Justitie (hierna: het hof) heeft de omstreden bepaling van het huishoudelijk reglement niet in strijd met de statuten geoordeeld.
De daartegen in cassatie geformuleerde klachten slagen m.i. niet.

2. Feiten

2.1. In cassatie kan worden uitgegaan van de volgende feiten, vastgesteld door het gerecht van eerste aanleg van de Nederlandse Antillen (zittingsplaats Curaçao) in zijn vonnis van 15 december 2003 (rov. 2). Het hof is in het thans bestreden arrest eveneens van deze feiten uitgegaan (rov. 3.1).

2.2. Ingevolge het bepaalde in artikel 34 van de statuten van KEP wordt een algemene ledenvergadering bijeengeroepen door schriftelijke convocatie aan de leden en bekendmaking door middel van de plaatselijke communicatiemedia, ten minste acht dagen voor de vergadering gedaan, onder vermelding van de agenda.

2.3. Ingevolge het bepaalde in artikel 37 van de statuten worden besluiten genomen met volstrekte meerderheid van de uitgebrachte stemmen. Ingevolge het bepaalde in artikel 40 van de statuten kunnen rechtsgeldige besluiten alleen worden genomen bij aanwezigheid van meer dan de helft van het aantal leden. Wanneer het vereiste aantal leden niet ter vergadering aanwezig is, wordt er binnen een maand een andere vergadering met dezelfde agenda belegd. De besluiten van deze vergadering zijn bindend, ongeacht het aantal aanwezige leden.

2.4. In artikel 13 van het huishoudelijk reglement van KEP is bepaald dat de oproeping van een algemene ledenvergadering een voorwaardelijke oproeping – voor het geval onvoldoende quorum aanwezig is – voor een daaropvolgende vergadering een uur later kan bevatten, waarin ongeacht enig quorum kan worden beslist. Artikel 13 van het huishoudelijk reglement is daartoe in de algemene ledenvergadering van 19 april 1998 gewijzigd.

3. Procesverloop

3.1. Bij inleidend verzoekschrift van 16 juni 2003 heeft [verzoeker] zich gewend tot het gerecht van eerste aanleg. Hij vorderde vernietiging van artikel 13 van het huishoudelijk reglement van KEP. Tevens vorderde hij dat het besluit tot het houden van een tweede algemene ledenvergadering op 18 mei 2003 en de door die vergadering genomen besluiten nietig of ongeldig worden verklaard. Verder vorderde hij veroordeling van KEP tot het houden van een vergadering op basis van de agenda die voor de vergadering van 18 mei 2003 was vastgesteld.

3.2. Kort gezegd acht [verzoeker] het in strijd met de statuten dat de uitnodiging voor een reguliere vergadering tevens een voorwaardelijke uitnodiging voor een tweede vergadering inhoudt, die een uur later zal plaatsvinden dan de reguliere vergadering als deze wegens het gebrek aan quorum geen rechtsgeldige besluiten kan nemen.

3.3. KEP heeft [verzoeker]’s verzoek bestreden. KEP betoogt onder meer – sterk verkort weergegeven – dat al jaar en dag slechts 80 van de ruim 2200 leden op komen dagen op een vergadering. Met behulp van de voorwaardelijke uitnodiging voor de tweede vergadering kan er toch een vergadering worden georganiseerd die de benodigde rechtsgeldige besluiten neemt.

3.4. In zijn vonnis van 15 december 2003 heeft het gerecht van eerste aanleg de vorderingen afgewezen.

3.5. Bij akte van 13 januari 2004 heeft [verzoeker] hoger beroep ingesteld tegen dit vonnis. KEP heeft het hoger beroep tegengesproken.

3.6. Het hof heeft in zijn vonnis van 23 november 2004 het vonnis waarvan beroep bevestigd. Het hof overwoog daartoe, voor zover in cassatie van belang, het volgende:

‘3.3 De overige grieven lenen zich voor gezamenlijke bespreking. Het Hof stelt daarbij voorop dat de uitleg van de statuten van een coöperatieve vereniging niet dient plaats te vinden op grond van alleen maar de taalkundige betekenis van de bewoordingen waarin die zijn gesteld. In praktisch opzicht is de taalkundige betekenis die deze bewoordingen, gelezen in de context van de statuten als geheel, in het maatschappelijk verkeer normaal gesproken hebben, bij de uitleg van statuten vaak wel van groot belang. Bij de uitleg kunnen echter onder meer ook de redelijkheid van (de uitkomst van) de verschillende, op zichzelf mogelijke tekstinterpretaties een rol van betekenis spelen.

3.4 De tweede volzin van artikel 40 van de statuten luidt:

“Wanneer het vereiste aantal leden niet ter vergadering (hierna te noemen: “de eerste vergadering”, toevoeging Hof) aanwezig is, wordt er binnen een maand een andere vergadering (hierna te noemen: “de tweede vergadering”, toevoeging Hof) met dezelfde agenda belegd.”

De door [verzoeker] verdedigde uitleg van deze volzin komt erop neer dat pas nadat gebleken is dat het vereiste aantal leden niet op de eerste vergadering aanwezig is, een tweede vergadering kan worden bijeengeroepen, welke bijeenroeping dan dient te geschieden met inachtneming van het bij artikel 34 van de statuten bepaalde, waaronder de in dat artikel genoemde termijn.
De door KEP verdedigde uitleg van de hiervoor weergegeven volzin, waarop artikel 13 van het huishoudelijk reglement is gebaseerd, komt erop neer dat de tweede vergadering later op dezelfde dag als de eerste vergadering kan worden gehouden, indien de tweede vergadering door het bestuur voorwaardelijk is bijeengeroepen door schriftelijke voorwaardelijke convocatie en bekendmaking door middel van de plaatselijke communicatiemedia, ten minste acht dagen voor de tweede vergadering, en dus ook voor de eerste vergadering, gedaan.
Taalkundig ligt de uitleg van KEP wellicht weinig voor de hand, maar is die wel mogelijk. Voor die uitleg pleit dat de in artikel 40 van de statuten gekozen term “belegd” verschilt van de in artikel 34 van de statuten gekozen term “bijeengeroepen” en dat eerstbedoeld artikel niet naar laatstbedoeld artikel verwijst.

3.5 [Verzoeker] heeft in eerste aanleg en in hoger beroep niet betwist dat KEP ruim 2200 leden heeft, van wie sinds de loop van de jaren negentig op de algemene ledenvergaderingen gemiddeld ongeveer tachtig leden aanwezig zijn. Op grond van deze cijfers moet worden aangenomen dat het in de praktijk vrijwel niet mogelijk is een vergadering te houden waarbij meer dan de helft van het aantal leden aanwezig is. Niets is gesteld of gebleken dat aannemelijk zou maken dat door toepassing van artikel 40 van de statuten volgens de uitleg van [verzoeker] een reële kans zou ontstaan dat dit quorum wordt bereikt of dat die toepassing tot een grotere opkomst op de vergaderingen zou leiden. Het Hof is daarom van oordeel dat toepassing van artikel 13 van het huishoudelijk reglement het democratisch gehalte van de besluitvorming binnen KEP niet vermindert. Om dezelfde reden moet worden aangenomen dat die toepassing geen invloed heeft op eventuele kliek- of blokvorming binnen de organisatie, zoals [verzoeker] meent. Voorts acht het Hof, ook om dezelfde reden, die toepassing niet in strijd met enig door [verzoeker] genoemd internationaal beginsel van de coöperatie.

3.6 Indien op een vergadering meer dan de helft van het aantal leden aanwezig is, kunnen op die vergadering rechtsgeldige besluiten genomen worden en krijgen de leden geen tweede kans om bij de totstandkoming van die besluiten aanwezig te zijn en daarover mede te beslissen. In het andere geval zullen de op de eerste vergadering aanwezige leden de tweede vergadering moeten bijwonen om bij de totstandkoming van rechtsgeldige besluiten aanwezig te zijn en daarover te kunnen medebeslissen. In beide gevallen krijgen de leden dus slechts één kans daarvoor. Indien de door KEP verdedigde uitleg wordt gevolgd, wordt de leden dus geen tweede kans daarvoor ontnomen.
[Verzoeker] heeft aangevoerd dat hij verhinderd was om op de eerste en tweede vergadering van 18 mei 2003 aanwezig te zijn en dat, indien zijn uitleg was gevolgd, de tweede vergadering op een andere dag zou zijn gehouden, waarop hij wel aanwezig had kunnen zijn. Nu artikel 40 van de statuten, gelet op het hiervoor overwogene, er niet toe strekt om leden twee kansen te geven om bij de totstandkoming van rechtsgeldige besluiten aanwezig te zijn, komt aan dit belang geen gewicht toe.

3.7 De beperkte opkomst op de vergaderingen brengt mee dat in de praktijk (vrijwel) iedere keer dat er besluiten door de algemene ledenvergadering genomen moeten worden, twee vergaderingen moeten worden bijeengeroepen. In de door [verzoeker] verdedigde uitleg zijn voor de twee vergaderingen afzonderlijke convocaties en bekendmakingen op verschillende dagen nodig en dient de tweede vergadering op een andere dag dan de eerste vergadering, meer dan acht dagen nadien te worden gehouden. Dit werkt kostenverhogend en vertragend. KEP heeft er een redelijk belang bij dat dit wordt voorkomen doordat haar uitleg wordt gevolgd.’

3.7. Bij verzoekschrift van 22 februari 2005, op diezelfde dag binnengekomen bij de Hoge Raad, heeft [verzoeker] beroep in cassatie ingesteld. KEP heeft een verweerschrift ingediend en het cassatieberoep tegengesproken. [Verzoeker] heeft zijn standpunt schriftelijk doen toelichten, KEP heeft haar schriftelijke toelichting beperkt tot een verwijzing naar wat zij al in het verweerschrift had aangevoerd.

4. Bespreking van de klachten

4.1. Bij de beoordeling van de klachten kan het volgende worden vooropgesteld.
Tot 1 april 2004 bestond er naar Nederlands-Antilliaans recht hoegenaamd geen wettelijke regeling van de vereniging. De artikelen 7A:1665-1684 BWNA (oud) betreffen vooral de voorwaarden waaronder een vereniging (‘zedelijk lichaam’) rechtspersoonlijkheid verkrijgt, de vertegenwoordigingsbevoegdheid van het bestuur en het lidmaatschap. De wijze van besluitvorming binnen de vereniging was niet wettelijk geregeld.
Voor coöperaties gold de Landsverordening tot regeling van de coöperatieve vereniging uit 1920.(1) Ook daarin is niets bepaald over de wijze waarop besluiten worden genomen. Wat de uitnodiging voor de ledenvergadering betreft, is uitsluitend bepaald dat het bestuur verplicht is een vergadering bijeen te roepen als minstens één vijfde van de leden daartoe een schriftelijk verzoek indient.
Frielink gaat ervan uit dat het Antilliaanse verenigingsrecht van voor 1 april 2004 in beginsel gelijk is aan het Nederlandse recht dat gold voor invoering van Boek 2 van het (Nederlandse) BW in 1976.(2) Het gerecht oordeelde in zijn vonnis van 15 december 2003 dat er geen wettelijke bepalingen zijn over de besluitvorming in de algemene ledenvergadering van een coöperatie.

4.2. Per 1 maart 2004 is Boek 2 van het nieuwe Nederlands-Antilliaans BW in werking getreden(3), waarin het rechtspersonenrecht is geregeld.(4) Deze regeling is geïnspireerd door, maar wijkt op onderdelen af van Boek 2 van het Nederlandse BW.(5) Wat de coöperatieve verenigingen betreft, is de regeling echter wel grotendeels gelijk aan de Nederlandse.(6)

4.3. Ook onder het oude Nederlands-Antilliaanse recht heeft te gelden dat de verhouding tussen de organen van de vereniging en de leden wordt beheerst door de eisen van de redelijkheid en billijkheid.(7)

4.4. Het door het hof aangelegde criterium voor de uitleg van de statuten in de onderhavige zaak (rov. 3.3) sluit daarbij aan. De letterlijke betekenis van de bewoordingen van die statuten is van groot gewicht, maar de redelijkheid van zuiver grammaticaal bezien mogelijke interpretaties speelt ook een rol, aldus het hof. In cassatie wordt niet geklaagd over het door het hof gebruikte criterium.

4.5. Op het eerste gezicht lijkt dit criterium niet onjuist, ook al wordt niet helemaal duidelijk of het hof nu de zogenaamde CAO-norm of het Haviltex-criterium heeft gebruikt.(8) In afwijking van die eerste norm stelt het hof niet de waarschijnlijkheid, maar de redelijkheid van de verschillende grammaticaal mogelijke interpretaties centraal. Het is dus zelfs denkbaar dat het hof een specifieke uitlegmaatstaf heeft willen hanteren.

4.6. Er bestaat echter een vloeiende overgang tussen de CAO-norm (voor overeenkomsten die collectieve regelingen behelzen) en de Haviltex-norm (voor ‘echte’ individuele overeenkomsten) en geen tegenstelling. Aan beide normen ligt de gedachte ten grondslag dat de taalkundige betekenis van de bewoordingen van een contract niet zonder meer doorslaggevend zijn, maar dat zij bij de uitleg van een geschrift vaak wel van groot belang is.(9) Het door het hof gehanteerde criterium sluit in ieder geval bij deze gedachtegang aan. Of het hof aan de CAO-kant van de ‘glijdende uitlegschaal’ of juist aan de Haviltex-kant positie heeft gekozen bij de uitleg van de statuten is in deze procedure verder niet van belang. Als gezegd wordt er over het door het hof aangelegde criterium niet geklaagd.

4.7. Het gebruik van het zinsdeel ‘de redelijkheid van (de uitkomst van) de verschillende, op zichzelf mogelijke tekstinterpretaties’ suggereert dat het hof zich heeft laten inspireren door de CAO-norm, zoals die is geformuleerd in het arrest Ziekenhuis De Heel/[…].(10) Het is op zichzelf ook verdedigbaar dat statuten van een (grote) coöperatie of andere rechtspersoon naar hun aard om een uitleg aan de hand van objectieve maatstaven vragen.(11) De statuten zijn immers bedoeld om een groot aantal personen te binden én individuele leden zullen bij de formulering en totstandkoming ervan vaak niet of nauwelijks betrokken zijn geweest. Er bestaat een zekere parallel met CAO’s, ook al zijn de leden van een coöperatie niet geheel op een lijn te stellen met ‘derden’ (werknemers) die part noch deel hebben aan de totstandkoming van de overeenkomst tussen vakbonden en werkgeversorganisaties.(12)

4.8. De uitleg van statuten van een rechtspersoon is voorbehouden aan de rechter die over de feiten oordeelt.(13) In de literatuur wordt er vrij algemeen vanuit gegaan dat een meer objectief getinte uitlegmethode moet worden toegepast bij statuten.(14) In de zaak die leidde tot het arrest van 17 september 1993(15) had het hof gekozen voor een ‘redelijke uitleg in het licht van de statuten als geheel’. De Hoge Raad liet ’s hofs oordeel in stand.

4.9. In de artikelen 2:120 lid 3 en 2:230 lid 3 van het Nederlandse BW is voor de NV en de BV bepaald dat, wanneer niet voldaan is aan een statutaire of wettelijke quorumeis, een nieuwe vergadering bijeen kan worden geroepen waarop ongeacht het aantal aanwezigen kan worden besloten. Voor die tweede vergadering zal de wettelijke oproepingstermijn in acht moeten worden genomen.(16) Deze oproep kan pas na het ‘mislukken’ van de eerste vergadering worden gedaan, een voorwaardelijke oproep is niet toegestaan.(17) Boek 2 NABW bevat intussen geen met art. 2:120 lid 3 en 2:230 lid 3 Nederlands BW vergelijkbare bepalingen.

4.10. Dat er geen expliciete wettelijke bepalingen bestaan, zegt echter niet alles. Onder verwijzing naar een uitspraak van de rechtbank te Breda uit 1987 (‘Beertje Ballon’)(18) wordt in de literatuur vrij algemeen verdedigd dat bij verenigingen voorwaardelijke bijeenroeping van een tweede vergadering voor het geval er niet aan een quorumeis is voldaan niet is toegestaan.(19) In het handboek van Dijk & Van der Ploeg wordt een dergelijke constructie in strijd met de redelijkheid en billijkheid geacht.(20)
Maar heeft het summier gemotiveerde vonnis in de ‘Beertje Ballon’-zaak wel zo veel precedentwaarde voor een zaak als de onderhavige? Uit dat vonnis, zoals gepubliceerd, blijkt van een op een eerste ledenvergadering genomen besluit tot het houden van een tweede (of verlengde eerste) ledenvergadering vijf minuten later. De overeenstemming met een zaak als die van [verzoeker]/KEP is dat er tussen de eerste en de tweede vergadering geen nieuwe oproeping heeft plaats gehad. Een verschil is evenwel dat uit het Beertje Ballon-vonnis niet blijkt, en dat er in de onderhavige zaak [verzoeker]/KEP wél sprake is van een voorafgaande, voorwaardelijke oproeping voor die tweede vergadering aan alle leden voor het geval in de eerste vergadering onvoldoende quorum aanwezig is. Dit levert, bezien vanuit de beschermingsgedachte van de quorumeis, m.i. een aanzienlijk verschil op.

4.11. Het lijkt mij dan ook de vraag of deze ‘constructie’ in het algemeen in strijd met de redelijkheid en billijkheid moet worden geoordeeld. Aangezien het voor de beantwoording van de vraag of de eisen van de redelijkheid en billijkheid in concrete verhoudingen worden geschonden – hier tussen een vereniging en een grote groep van kennelijk gedurig niet in het bijwonen van een vergadering geïnteresseerde leden – aankomt op een waardering van alle omstandigheden van het geval in hun onderling verband, lijkt het me niet dat de voorwaardelijke uitnodiging absoluut en categorisch verboden moet worden geacht.

4.12. Ik kom toe aan de bespreking van de klachten zelf.

4.13. Onderdeel A van het middel citeert in de eerste plaats het uitlegcriterium dat het hof in rov. 3.3 vooropstelt, zonder klachten daartegen te richten. Vervolgens bevat het onderdeel het verwijt aan het hof dat het – ten onrechte en niet gemotiveerd – in rov. 3.4 aan het begrip ‘andere vergadering’ uit art. 40 van de statuten de betekenis ’tweede vergadering’ hecht. Verder klaagt het onderdeel dat het hof ongemotiveerd voorbij is gegaan aan [verzoeker]’s betoog dat er van een andere vergadering eerst sprake is als deze op de statutair voorgeschreven wijze is bijeengeroepen.

4.14. Voor zover het onderdeel een rechtsklacht beoogt te richten tegen de uitleg die het hof aan de statuten heeft gegeven, faalt zij, omdat de uitleg van statuten is voorbehouden aan de rechter die over de feiten oordeelt.(21)

4.15. Wat de bedoeling van de klacht over de uitleg van ‘andere vergadering’ als ’tweede vergadering’ is, maakt het onderdeel niet duidelijk. Met name wordt niet duidelijk gemaakt dat er een verschil in betekenis zou bestaan tussen beide begrippen en zo ja, wat dat dan zou zijn. Met ’tweede vergadering’ kan het hof niet anders bedoeld hebben dan de vergadering die wordt gehouden nadat de eerste bij gebrek aan quorum niet is doorgegaan, dat wil zeggen de vergadering die in de statuten als ‘andere vergadering’ wordt bestempeld. Ook deze klacht faalt derhalve.

4.16. De laatste klacht van onderdeel A kan evenmin tot cassatie leiden. Aan het slot van rov. 3.4 noemt het hof immers twee argumenten die voor de door KEP verdedigde uitleg pleiten, en daarmee tegen de door [verzoeker] bepleite uitleg dat de tweede (andere) vergadering separaat moet worden bijeengeroepen. In de eerste plaats wijst het hof erop dat de tweede vergadering volgens de tekst van de statuten dient te worden ‘belegd’ en niet ‘bijeengeroepen’, ten tweede wijst het hof erop dat in art. 40 van de statuten niet naar art. 34 wordt verwezen, waar de voorschriften over het bijeenroepen van een vergadering zijn gegeven. Het hof heeft dus wel degelijk een motivering gegeven voor het verwerpen van [verzoeker]’s betoog.

4.17. Onderdeel B bevat geen klacht en behoeft geen bespreking.

4.18. Onderdeel C klaagt – kort weergegeven – erover dat ’s hofs oordeel blijk geeft van een onjuiste rechtsopvatting, nu het artikel 13 van het huishoudelijk reglement zo uitlegt dat artikel 40 van de statuten volstrekt zinledig is geworden.

4.19. Voor zover het onderdeel een rechtsklacht beoogt te richten tegen de ‘inhoud’ van de uitleg die het hof aan de statuten heeft gegeven, faalt zij, omdat de uitleg van statuten – als gezegd – is voorbehouden aan de rechter die over de feiten oordeelt.
Mogelijk bedoelt het onderdeel echter een klacht te richten tegen de miskenning of verkeerde toepassing van de uitlegmaatstaf, nu de door het hof gekozen uitleg zou leiden tot het onaannemelijke rechtsgevolg dat de quorumeis van artikel 40 van de statuten ‘volstrekt zinloos’ is.

4.20. Het is in de eerste plaats de vraag of het onderdeel deze klacht met voldoende bepaaldheid vertolkt, zodat discutabel is of zij voldoet aan de aan een cassatieklacht te stellen eisen. In de tweede plaats moet worden opgemerkt dat in cassatie niet wordt opgekomen tegen rov. 3.3, waarin het hof aangeeft welk uitlegcriterium moet worden toegepast. Daaruit volgt dat het hof, op basis van dit criterium, in ieder geval ook de redelijkheid van de mogelijke tekstuele interpretaties van belang mocht achten, niet alleen de aannemelijkheid ervan.

4.21. Zo het onderdeel al zo moet worden gelezen dat het hof de CAO-maatstaf had moeten toepassen, of anderszins op de aannemelijkheid van de rechtsgevolgen had behoren te letten, miskent het onderdeel dat het hof daarvoor oog heeft gehad. Het heeft immers expliciet overwogen dat de uitleg die KEP voorstaat ‘niet voor de hand ligt’, om vervolgens op grond van verschillende andere argumenten toch te besluiten dat die uitleg de juiste is. Bedacht moet worden dat de aannemelijkheid van de rechtsgevolgen slechts een van de elementen is van uitleg aan de hand van de CAO-norm; zij is niet beslissend in die zin dat een uitleg die tot een weinig voor de hand liggende of zelfs onwaarschijnlijke uitkomst leidt nooit de juiste zou kunnen zijn. Dit kan bijvoorbeeld worden afgeleid uit het arrest van uw Raad van 11 november 2005(22), waarin het hof had gekozen voor een – gelet op de CAO als geheel – onaannemelijke uitleg van een CAO-bepaling. De Hoge Raad is van oordeel dat, zo het hof de CAO-maatstaf mocht hebben gehanteerd, dit oordeel zonder nadere motivering onbegrijpelijk is.(23) Met andere woorden: mits er een goede motivering wordt gegeven, kan dit oordeel – inhoudende een op zichzelf weinig aannemelijke uitleg – wél de cassatietoets doorstaan.
De slotsom is dat onderdeel C niet tot cassatie kan leiden.

4.22. Onderdeel D komt in de eerste plaats op tegen het oordeel in rov. 3.5 dat toepassing van artikel 13 van het huishoudelijk reglement het democratisch gehalte van de besluitvorming binnen de coöperatie niet vermindert. Het onderdeel voert aan dat de gevolgde handelwijze het de leden onmogelijk maakt andere stemgerechtigde leden te werven en te motiveren voor de andere vergadering, wat [verzoeker] in verband met de vergadering van 18 mei 2003 had willen doen.

4.23. Het onderdeel geeft niet aan waar in feitelijke instanties de stelling is aangevoerd dat aldus werving en motivering van de leden onmogelijk is gemaakt (en dat [verzoeker] dat nu juist had willen doen). Op de in het onderdeel aangeduide vindplaats (punt 11 van de pleitnotities in eerste aanleg d.d. 10 november 2003) is een dergelijk betoog niet namens [verzoeker] gehouden. Het onderdeel voldoet in zoverre niet aan de aan een cassatieklacht te stellen eisen.
Terzijde merk ik nog het volgende op. Nu (i) volgens ’s hofs in zoverre niet bestreden deeloverweging van rov. 3.5 ‘niets is gesteld of gebleken dat aannemelijk zou maken dat door toepassing van artikel 40 van de statuten volgens de uitleg van [verzoeker] een reële kans zou ontstaan dat dit quorum wordt bereikt (…)’, nu (ii) in het Huishoudelijk reglement is vastgelegd dat de voorwaardelijke oproeping voor een andere/tweede vergadering moet aangeven dat die plaats zal hebben voor het geval onvoldoende quorum aanwezig is in de eerste vergadering, en nu (iii) niet in geschil is dat KEP zich dááraan houdt, valt niet in te zien waarom [verzoeker] niet (vrijwel) even goed op basis van de door KEP gebezigde oproeping, tevens voorwaardelijke oproeping, in staat is ‘andere stemgerechtigde leden te werven en te motiveren voor de andere vergadering’ die een uur later plaats vindt (en/of reeds voor de eerste vergadering).

4.24. Het onderdeel betoogt voorts dat, in verband met het oordeel dat de democratische aard van de besluitvorming niet is aangetast, het hof niet of onvoldoende gemotiveerd is voorbijgegaan aan de stelling dat er een risico van ‘kliek- en blokvorming’ bestaat.

4.25. In rov. 3.5 overweegt het hof dat op ledenvergaderingen van KEP al een ruim aantal jaren gemiddeld 80 van de 2200 leden aanwezig zijn, en dat het dus vrijwel onmogelijk blijkt te zijn om een vergadering te houden met het vereiste quorum. Voorts overweegt het hof dat [verzoeker] niet aannemelijk heeft gemaakt dat het quorum of een grotere opkomst zou kunnen worden bereikt als de statuten op de hem voorgestane wijze zouden worden uitgelegd. Om die reden, daarover laat rov. 3.5 geen misverstand bestaan, gaat het hof klaarblijkelijk ervan uit dat met de voorwaardelijke uitnodiging voor de tweede vergadering niet wordt bijgedragen aan ‘kliek- of blokvorming’. Het hof heeft zijn oordeel wel degelijk gemotiveerd. Het oordeel komt erop neer dat, ook wanneer voor de tweede vergadering pas later een uitnodiging met inachtneming van de statutaire termijn zou zijn gestuurd, dit voor de opkomst op de vergadering geen verschil van betekenis zou hebben gemaakt, en dus ook niet voor eventuele ‘kliek- en blokvorming’. Dit oordeel is, mede omdat [verzoeker] zijn stelling omtrent ‘kliek- en blokvorming’ op de in het onderdeel aangeduide vindplaats(24) verder niet uitwerkt, niet onbegrijpelijk. Zie in dit verband ook nog het slot van 4.23.

4.26. Ten slotte klaagt het onderdeel erover dat de uitleg van art. 13 huishoudelijk reglement en art. 40 van de statuten ertoe leidt dat de ‘andere’ vergadering regel wordt en dat de statuten daarom in materiële zin zijn gewijzigd. Dit is volgens het onderdeel in strijd met artikel 68 van de statuten én valt niet te rijmen met het door het hof in rov. 3.3 vooropgestelde criterium dat de uitleg van statutaire bepalingen mede in het licht van de statuten als geheel moet worden gedaan.

4.27. Het onderdeel geeft niet aan waar [verzoeker] zich in feitelijke instanties heeft beroepen op strijdigheid met artikel 68 van de statuten. In zoverre voldoet de klacht niet aan de aan cassatieklachten te stellen eisen. Voor het overige faalt de klacht op dezelfde gronden als onderdeel C (zie hierboven 4.19-4.21), nu daarin in wezen wederom de vraag wordt opgeworpen of het hof de in cassatie onbestreden uitlegmaatstaf begrijpelijk heeft toegepast.

5. Conclusie

Mijn conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De procureur-generaal bij de
Hoge Raad der Nederlanden,

A-G

1 Verordening van 13 februari 1920, PB 1920, nr. 9.
2 K. Frielink, Rechtspersonen en personenvennootschappen naar Nederlands Antilliaans en Arubaans recht (2003), p. 87.
3 Landsbesluit van 19 februari 2004, PB 2004, nr. 19.
4 Vastgesteld bij Landsverordening van 29 december 2003, PB 2004, nr. 6.
5 Frielink, a.w., p. 99.
6 Art. 2:90-99 BWNA; zie G.H.E. Camelia, De coöperatie en de onderlinge waarborgmaatschappij, TAR Justicia 2005, p. 156 en Frielink, a.w., p. 107.
7 Frielink, a.w. p. 88.
8 Zie over het verschil (en de overeenkomsten) tussen deze uitlegcriteria de noot van Du Perron onder HR 20 februari 2004, NJ 2005, 493, JAR 2004, 83 (Pensioenfonds DSM/Fox).
9 Zie HR 20 februari 2004, nr. C02/219, NJ 2005, 493 m.nt. Du Perron, JAR 2004, 83 (Pensioenfonds DSM/Fox), rov. 4.5.
10 HR 31 mei 2002, nr. C00/186, NJ 2003, 110, JAR 2002, 153. Zie ook HR 28 juni 2002, nr. C01/012, NJ 2003, 111 m.nt. GHvV, JAR 2002, 168 (Motel Akersloot).
11 HR 20 februari 2004, nr. C02/219, NJ 2005, 493 m.nt. Du Perron, JAR 2004, 83 (Pensioenfonds DSM/Fox), rov. 3.5. Zie in vergelijkbare zin Asser-Maeijer 2-II (1997), nr. 36.
12 Vgl. de noot van Du Perron onder HR 20 februari 2004, NJ 2005, 493, JAR 2004, 83 (Pensioenfonds DSM/Fox) onder het kopje ‘CAO-maatstaf of geobjectiveerde Haviltex?’. Zie voorts B.C.M. Waaijer, Statuten en statutenwijziging, p. 11-14.
13 HR 31 december 1993, NJ 1994, 436 (Verenigde Bootlieden).
14 J.M. Smits, Over de uitleg van de statuten ener rechtspersoon; een deels rechtsvergelijkende bijdrage, S&V 1999, p. 123. Smits (p. 124) en Waaijer, a.w., pp. 11-12, brengen daarop de nuance aan dat het in bepaalde gevallen denkbaar is dat voor een meer subjectieve uitleg moet worden gekozen, bijvoorbeeld wanneer de uitleg van statutaire bepalingen over de verhouding tussen de oprichters van een rechtspersoon aan de orde is of wanneer een BV slechts twee aandeelhouders heeft.
15 HR 17 september 1993, NJ 1994, 213 (Mattern/VHS). Zie daarover Smits, a.w., pp. 125-126.
16 T&C Burgerlijk Wetboek art. 2:120 aant. 3 en art. 2:230 aant. 3 (Huijgen).
17 Parlementaire Geschiedenis Boek 2 BW, pp. 617-618. Zie ook S.H.M.A. Dumoulin, Besluitvorming in rechtspersonen (diss. Groningen 1999), p. 167.
18 Rb. Breda 30 oktober 1987, NJ 1988, 866.
19 Asser-Maeijer 2-II, nr. 310; H.J. de Kluiver, S&;V 1988, p. 205; Dumoulin t.a.p.
20 Dijk/Van der Ploeg, Van vereniging en stichting, coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij (2002), p. 135.
21 Zie par. 4.8 en Veegens/Korthals Altes/Groen, Cassatie (2005), pp. 191-192.
22 HR 11 november 2005, nr. C04/248HR, JAR 2005, 286 ([…]/Noorderpoortcollege).
23 HR 11 november 2005, nr. C04/248HR, JAR 2005/286 ([…]/Noorderpoortcollege) rov. 3.7.
24 Inleidend verzoekschrift d.d. 16 juni 2003 onder (tweede) punt 3.

Geplaatst op

Vijandige overname (MC Pegasus)

Rechtbank Den Haag 20 februari 2013 LJN BZ1603 ( MC Pegasus)


Intrigerende casus. Vijandige overname motorclub. Afstand tussen werkelijkheid en juridisch kader is wel eens kleiner geweest.

Vonnis in kort geding van 20 februari 2013
in de zaak van
de publiekrechtelijke rechtspersoon gemeente Leiden, tegen:
1. de rechtspersoonlijkheid bezittende vereniging Motorclub Pegasus,
2. [A], (gepretendeerd voorzitter)

3. [B], en 4. alle overige personen die verblijven in het clubgebouw van Motorclub Pegasus,
gedaagden in conventie.

Partijen worden hierna ook genoemd de gemeente, MC Pegasus, [A]en [B].

1. De feiten

Op grond van de stukken en het verhandelde ter zitting van 12 februari 2013 wordt in dit geding van het volgende uitgegaan.

1.1. De gemeente is eigenares van een perceel grond aan de Voorschoterweg te Leiden, waarop diverse clubgebouwen staan ten behoeve van verschillende verenigingen. Dit terrein wordt genoemd Jeugddorp Zuid-West.

1.2. MC Pegasus is een vereniging die tot doel heeft het beoefenen en het bevorderen van de motorsport en het organiseren van ontmoetingen en evenementen, waarbij motorrijders met elkaar in contact kunnen komen.

1.3. MC Pegasus heeft met ingang van 1 januari 1994 van de gemeente een perceel grond op Jeugddorp Zuid-West aan de Voorschoterweg 8d te Leiden gehuurd, kadastraal aangeduid als gemeente Leiden, sectie O, perceel 4715, waarop op kosten van MC Pegasus een gebouw is gezet ten behoeve van haar clubactiviteiten.

1.4. De tussen de gemeente en MC Pegasus gemaakte afspraken zijn vastgelegd in de “Voorwaarden Motorclub Pegasus Jeugddorp”. In deze voorwaarden is – voor zover van belang – het volgende vermeld:

“(….) B. Gebruik van gebouw en directe omgeving

1. Het gebouw mag alleen gebruikt worden in het kader van de doelstelling van uwvereniging.
2. Onderverhuur is niet toegestaan en kan leiden tot huuropzegging van de grond waar bedoeld gebouw op staat. (…)”

1.5. In de statuten van MC Pegasus is onder meer het volgende vermeld:

BESTUUR
Artikel 10
1. Het bestuur bestaat uit tenminste vijf en ten hoogste zeven personen, die door dealgemene ledenvergadering worden benoemd. De benoeming geschiedt uit de gewone leden. (…)

BESTUURSTAAK
Artikel 13
(…)
5. Het bestuur behoeft eveneens goedkeuring van de algemene vergadering voor besluiten tot:
(…)
e. het optreden in rechte (…)

VERTEGENWOORDIGING
Artikel 14
De vereniging wordt in en buiten rechte vertegenwoordigd door de voorzitter met de secretaris of met de penningmeester.
(…)
BIJEENROEPING ALGEMENE VERGADERING
Artikel 20
1. De algemene ledenvergadering wordt bijeengeroepen door het bestuur. De oproeping geschiedt schriftelijk aan de adressen van de leden volgens het ledenregister. De termijn voor de oproeping bedraagt tenminste veertien dagen. (…)

1.6. Op 14 september 2012 heeft MC Pegasus een algemene ledenvergadering gehouden. In de notulen van deze vergadering is onder meer het volgende vermeld:
“(….) Vanavond is er een stemming gehouden voor een nieuw bestuur en overleg van de jaarcijfers 2011. Het huidige bestuur is helaas niet aanwezig.
De leden hebben besloten toch door te gaan met deze vergadering al kunnen de jaarcijfers niet gepresenteerd worden door afwezigheid van het bestuur.
Nieuw gekozen bestuur:

Voorzitter: [C], unaniem gekozen
Secretaris: [D], unaniem gekozen
Penningmeester: [E], unaniem gekozen (…)“

1.7. Naar aanleiding van een melding medio januari 2013 bij de politie Hollands-Midden over vermeende problemen rondom gedaagde sub 1 heeft de politie een onderzoek ingesteld. De commissaris van politie van Eenheid Den Haag, district Leiden, heeft zijn bevindingen vastgelegd in het proces-verbaal van 31 januari 2013. In dit proces-verbaal is onder meer het volgende vermeld:

“(….) Zo is ambtshalve bekend dat op vrijdag 11 januari 2013, tijdens een clubavond van de MC Pegasus, circa 25 leden van Motorclub Trailer Trash Travellers, full color gekleed en daardoor herkenbaar als zijnde leden van deze MC, het clubgebouw van MC Pegasus hebben bezocht.
De leden van MC Trailer Trash Travellers (MC TTT) verspreiden zich in het clubhuis en gingen met de rug tegen de muren staan. De voorzitter en de secretaris van de MC TTT gingen op de bank zitten en riepen de voorzitter van MC Pegasus bij zich. Op het moment dat deze zich had vervoegd bij de twee personen, werden zij door de aanwezige leden van MC TTT afgeschermd van de andere leden van MC Pegasus. De leden van MC TTT die de afscherming verzorgden gingen met hun rug naar de voorzitter en secretaris staan en met het gezicht naar de aanwezige leden van MC Pegasus. Later, op die avond is het de leden van MC Pegasus duidelijk geworden dat de voorzitter van de MC Pegasus van de voorzitter en secretaris van MC TTT te horen had gekregen, dat:
? MC Pegasus zich in de achtertuin bevond van MC TTT;
? Dat MC TTT de MC Pegasus moesten overnemen;
? Dat de leden van MC Pegasus slechts twee keuzes hadden, lid worden of de club wordt afgefakkeld.
Het is mij ambtshalve bekend dat de 8 aanwezige leden van Motorclub Pegasus dit bezoek als intimiderend en beangstigend hebben ervaren.
(…)
Het is mij ambtshalve bekend dat er binnen de 1% MC’s, met name tussen Hells Angels en Satudarah een rivaliserende strijd gaande is. Als de ene club een afdeling of chapter in een bepaalde regio opricht, lijkt het voor rivaliserende groeperingen reden om daar ook voet aan wal te zetten (…) Er zijn sterke vermoedens dat het gaat om het overnemen van de markt van drugs-, mensen- of andere illegale handel. (…)

Op vrijdag 18 januari 2013 werd door de leden van MC Pegasus geconstateerd dat op de voordeur van hun clubgebouw een nieuw hangslot was bevestigd. Later is gebleken dat dit hangslot bevestigd was door de leden van de MC TTT. Op het moment dat de voorzitter van MC Pegasus, die daar als eerste die avond aanwezig was en het pand wilde openen, werd hij ‘omsingeld’ door een dertigtal leden van de MC TTT. Naar verluidt werd op dat moment tegen hem gezegd dat de leden van MC TTT naar een vergadering in Heiloo waren geweest. Een vergadering met de andere 8 Motorclubs bij Rood en Wit (daarmee worden de Hells Angels bedoeld) en dat daar besloten was dat Zuid-Holland van de MC TTT was en dat zij het gebouw van MC Pegasus dus nu van hun was. De voorzitter werd hierna verzocht om de sleutel van het clubhuis af te geven aan de leden van MC TTT. (….)

Op dinsdag 22 januari 2013 is een onderzoek ingesteld in het genoemde verenigingsgebouwvan de MC Pegasus. In het verenigingsgebouw werden mensen aangetroffen die geen lid waren van de MC Pegasus. De wijkagent kent de leden van MC Pegasus en kon daarom vaststellen dat er geen leden van de MC Pegasus aanwezig waren. (…) Tevens werd ter plaatse een man gesignaleerd die een grijs t-shirt droeg en hierover een lichtbruin leren vestje zonder mouwen. Aan de rechterkant van dit vestje bevond zich een patch, wit van kleur en met bruine letters en het woord “Travellers”vormend. (….)

Bij onderzoek door de Dienst Informatie van de politie bleek mij dat merendeel van de aangetroffen hieronder genoemde personen criminele antecedenten had. Met name voor geweld, de Opiumwet en diverse vermogensdelicten. (…)”

1.8. Op 9 februari 2013 heeft een algemene ledenvergadering van MC Pegasus plaatsgevonden. In de notulen van deze vergadering is onder meer het volgende vermeld:

“(…) Pegasus blijft voortbestaan. Als motorclub met een recreatieve doelstelling.
Pegasus wil een nieuw bestuur en schuift naar voor: [F]als voorzitter/secretaris en [A] als penningmeester.
Mr Evers zal Pegasus als gemachtigde vertegenwoordigen. (….)”
Op deze notulen zijn namen opgenomen die niet overeenkomen met die in de notulen van 14 september 2012.

1.9. Bij brief van 1 februari 2013 is namens de gemeente de huurovereenkomst aan MC Pegasus opgezegd tegen 1 januari 2014. De overeenkomst is voorts ontbonden. Tevens is MC Pegasus aangezegd het gehuurde binnen een week te ontruimen. Aan deze sommatie heeft MC Pegasus geen gehoor gegeven.

1.10. Bij brieven van 1 februari 2013 zijn [A] en [B] namens de gemeente gesommeerd het clubgebouw binnen een week te ontruimen en de sleutels van het clubgebouw bij de gemeente in te leveren, aan welke sommatie zij geen gehoor hebben gegeven.

2. Het geschil

In conventie

2.1. De gemeente vordert – zakelijk weergegeven – gedaagden te veroordelen binnen drie dagen na betekening van dit vonnis het clubgebouw op het Jeugddorp Zuid-West aan de Voorschoterweg 8d te Leiden te ontruimen, met bepaling dat deze veroordeling binnen de in artikel 557a lid 3 Rv genoemde termijn van een jaar ten uitvoer zal kunnen worden gelegd tegen een ieder die zich daar bevindt of daar binnentreedt en telkens wanneer zich dat voordoet, met veroordeling van gedaagden in de proces- en nakosten.

2.2. Daartoe voert de gemeente – samengevat – het volgende aan.
MC Pegasus is een vereniging zonder bestuur. Er is nooit een besluit genomen door de algemene ledenvergadering van MC Pegasus tot benoeming van een nieuw bestuur van gedaagde sub 1. Er heeft geen rechtsgeldige schriftelijke oproeping voor een algemeneledenvergadering van MC Pegasus plaatsgevonden. Volgens informatie van de Kamer van Koophandel is het nieuwe bestuur van MC Pegasus nimmer ingeschreven. Het clubgebouw van MC Pegasus is op 11 januari 2013 onrechtmatig in bezit genomen door leden van MC Trailer Trash Travellers met als doel een afdeling van deze motorclub in Leiden te vestigen.
Nu MC Pegasus geen gebruik meer maakt van het clubgebouw en het gehuurde zonder toestemming van de gemeente in gebruik is gegeven aan derden heeft de gemeente aan MC Pegasus de huur opgezegd en de huurovereenkomst wegens wanprestatie ontbonden. Gedaagden handelen onrechtmatig tegenover de gemeente door zonder toestemming van eiseres het clubgebouw te bezetten.
De gemeente heeft een spoedeisend belang bij ontruiming, nu sprake is van intimiderend gedrag van degenen die zich in het clubgebouw bevinden. Het clubgebouw zal na ontruiming en huurbeëindiging wederom worden verhuurd aan een vereniging die in aanmerking wil komen voor de huur van het clubgebouw en op een wachtlijst staat.

2.3. MC Pegasus en [A] voeren gemotiveerd verweer, dat hierna, voor zover nodig, zal worden besproken.

In reconventie

2.4. MC Pegasus en [A] vorderen de gemeente te veroordelen tot rectificatie van de goede naam van MC Pegasus en haar leden door middel van een publicatie in het Leidsch Dagblad. Zij voeren daartoe aan dat de gemeente MC Pegasus onheus heeft bejegend en in een kwaad daglicht heeft gesteld.

3. De beoordeling van het geschil in conventie en in reconventie

3.1. De vraag die allereerst dient te worden beoordeeld is of MC Pegasus in kort geding rechtsgeldig is verschenen.

3.2. De gemeente heeft ter zitting aangevoerd dat de nieuwe bestuursleden van MC Pegasus: de heren [F](hierna: [F]) en [A] (hierna: [A]) niet rechtsgeldig tot bestuurders van MC Pegasus zijn benoemd, omdat de statuten van MC Pegasus niet in acht zijn genomen. De gemeente heeft ter zitting de notulen van de algemene ledenvergadering van MC Pegasus van 14 september 2012 overgelegd. Daaruit blijkt dat tijdens deze vergadering een nieuw bestuur is benoemd bestaande uit [C], voorzitter, [D], secretaris en [E], penningmeester.

3.3. Ter zitting zijn door MC Pegasus notulen overgelegd van de algemene ledenvergadering die gehouden is op 9 februari 2013. Uit deze notulen blijkt dat tijdens deze vergadering is besloten een nieuw bestuur te benoemen, waarbij [F] tot voorzitter tevens secretaris en [A]tot penningmeester is benoemd.

3.4. Ingevolge artikel 10 van de statuten van MC Pegasus bestaat het bestuur uit ten minste vijf en ten hoogste zeven personen, die door de algemene vergadering worden benoemd. Het op 9 februari 2013 gekozen bestuur van MC Pegasus bestaat uit slechts twee personen. Daarmee is niet voldaan aan deze statutaire bepaling. Verder is in strijd gehandeld met artikel 20 van de statuten doordat geen schriftelijke oproeping voor een algemene ledenvergadering heeft plaatsgevonden. Dit betekent dat van een rechtsgeldige vertegenwoordiging van MC Pegasus geen sprake is. Naar het voorlopige oordeel van de voorzieningenrechter is het besluit van de algemene ledenvergadering van MC Pegasus van 9 februari 2013 tot benoeming van [F] en [A] tot bestuurders van MC Pegasus in strijd met de statuten en derhalve nietig op grond van artikel 2:14 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek. De voorzieningenrechter voegt daaraan toe dat de ledenvergadering van 9 februari 2013 is bezocht door uitsluitend personen die in september 2012 kennelijk niet lid waren van MC Pegasus. Nu een deugdelijke ledenregistratie ontbreekt, kan ook op geen enkele wijze worden geverifieerd of de personen die op 9 februari 2013 aanwezig waren, met elkaar daadwerkelijk een vergadering van de leden van MC Pegasus vormden.

3.5. Voor zover de ter zitting aanwezige heer [C], die volgens de notulen van de algemeneledenvergadering van 14 september 2012 op die vergadering tot voorzitter van het bestuur van MC Pegasus is benoemd, MC Pegasus zou willen vertegenwoordigen, is MC Pegasus met hem niet rechtsgeldig verschenen, nu de voorzitter van MC Pegasus op grond van artikel 14 van de statuten uitsluitend MC Pegasus in rechte kan vertegenwoordigen tezamen met de secretaris of met de penningmeester. Noch de penningmeester noch de secretaris van MC Pegasus waren ter zitting aanwezig. Het voorgaande leidt tot de conclusie dat MC Pegasus in rechte niet bevoegd is vertegenwoordigd, zodat zij niet rechtsgeldig is verschenen. Dit betekent dat de vordering tegen haar als onweersproken moet worden toegewezen en dat ervan moet worden uitgegaan dat de huurovereenkomst is ontbonden.

3.6. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is voldoende aannemelijk geworden dat de gemeente een spoedeisend belang heeft bij ontruiming van het clubgebouw, nu zij de rust op het Jeugddorp Zuid-West wil laten terugkeren en het clubgebouw na huurbeëindiging wil verhuren aan een vereniging die in aanmerking komt voor de huur van het clubgebouw en hiervoor op een wachtlijst staat.

3.7. De vordering tegen [A] zal worden toegewezen, nu hij zich, gelet op de toewijzing van de vordering tegen MC Pegasus, zonder recht of titel in het clubgebouw bevindt en daarmee jegens de gemeente onrechtmatig handelt. Voor zover [A] beschikt over sleutels van het pand – al dan niet nadat de sloten van het pand zijn vervangen – dient hij deze aan eiseres af te geven. Tegen de gevorderde termijn voor ontruiming is geen verweer gevoerd en deze komt de voorzieningenrechter ook niet onredelijk voor, zodat deze zal worden toegewezen.

3.8. Tegen [B], die niet verschenen is, wordt verstek verleend. Nu de vorderingen van de gemeente jegens [B] en de overige personen die in het clubgebouw verblijven de voorzieningenrechter noch onrechtmatig noch ongegrond voorkomen worden deze – op de wijze zoals hierna vermeld – toegewezen.

3.9. Gedaagden zullen, als de in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de kosten van dit geding, alsmede (deels voorwaardelijk) in de nakosten.

3.10. De vordering in reconventie zal buiten beschouwing worden gelaten, nu een vordering in reconventie door een advocaat dient te worden ingesteld en de eis en de gronden daarvoor bovendien uiterlijk 24 uur voor de terechtzitting aan de wederpartij en aan de voorzieningenrechter moet worden aangekondigd conform de artikelen 7.1 en 7.2. van het Procesreglement kort gedingen rechtbanken sector civiel.

4. De beslissing

De voorzieningenrechter:

– veroordeelt gedaagden om binnen drie dagen na de betekening van dit vonnis het clubgebouw …met al het hunne en de hunnen te verlaten en te ontruimen en ter vrije beschikking van eiseres te stellen;
…

Geplaatst op

Verkoop vastgoed (Vereniging X)

Rechtbank Rotterdam 27 maart 2013 LJN BZ6308  (Vereniging X)

Zie ook Rb. Rotterdam 27 maart 2013 (blogpost) LJN BZ6318

Voorzitter, tevens enig bestuurder, laat de vereniging het pand verkopen aan bv van zoon. Voorzitter is hiertoe niet bevoegd, bestaan van volmacht van ALV kan niet worden aangetoond (twee verschillende versies van de notulen). Echter, situatie met twee besturen. “Tenslotte heeft de advocaat van de vereniging bij brief van 2 september 2011 nadrukkelijk betwist dat het bestuur/de leden van de vereniging de onderhavige procedure niet langer wenst/wensen.”


Vonnis van 27 maart 2013

in de zaak van [eiseres] (de vereniging),
tegen 1. [gedaagde sub 1], -7. [gedaagde sub 7],

Eiseres zal hierna de vereniging genoemd worden.

1. Het verdere verloop van de procedure
1.1. De rechtbank heeft kennisgenomen van de volgende stukken:
– het tussenvonnis van deze rechtbank d.d. 25 mei 2011 en de daaraan ten grondslag liggende processtukken;
– de akte uitlaten 11 juli 2011 zijdens de vereniging
– de brief d.d. 29 augustus 2011 met producties zijdens de vereniging
– de brief d.d. 2 september 2011 met producties zijdens de vereniging
– het proces-verbaal van de comparitie van partijen d.d. 16 september 2011
– de akte uitlaten 13 juni 2012 zijdens de vereniging
– de akte uitlaten 25 juli 2012 zijdens de vereniging

1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.

2. De verdere beoordeling
2.1. Bij vonnis van 25 mei 2011 heeft de rechtbank overwogen dat een vereniging die een vordering instelt als de onderhavige, waarbij de geldigheid van de verkoop van een van haar vermogensbestanddelen ter discussie wordt gesteld, in beginsel ontvankelijk is in haar vordering, tenzij – zoals gedaagden gemotiveerd hebben gesteld – vast staat dat de personen die opdracht hebben gegeven tot het entameren van deze procedure toen daartoe niet bevoegd waren, dan wel dat, gegeven de ontwikkelingen nadien, (de bevoegde organen binnen) de vereniging deze procedure niet langer wenst (wensen) voort te zetten (in welk geval overigens afwijzing van de vordering meer voor de hand ligt dan niet ontvankelijk verklaring). Op gedaagden rust de bewijslast in deze.

2.2. Gedaagden hebben in dit kader ter comparitie van partijen op 16 september 2011 aangevoerd dat op een door Alladien bijeengeroepen vergadering is besloten om de procedure te beëindigen. Bij conclusie van dupliek zijn notulen van een ALV van 12 oktober 2008 overgelegd waarin is gesproken en beslist over het beëindigen van de huidige procedure.

2.3. De vereniging betwist dat de ALV van 12 oktober 2008 op rechtsgeldige wijze is bijeengeroepen. Volgens haar kunnen daarom aan eventuele besluiten die daar zijn genomen geen rechtsgevolgen worden verbonden. Zij legt daartoe over de voor deze ALV geldende oproeping met agenda, waar niet als agendapunt staat vermeld de huidige procedure te beëindigen. Voorts zijn volgens de vereniging de notulen van de ALV van 12 oktober 2008 achteraf door gedaagden gefabriceerd en blijkt dit uit het feit dat deze notulen pas een jaar na dato in het geding zijn gebracht, de notulen niet op een volgende ALV aan de leden ter goedkeuring zijn overgelegd en uit de notulen blijkt dat deze op dezelfde dag zijn opgemaakt en ondertekend.

2.4. De rechtbank acht op zichzelf hetgeen gedaagden hebben geproduceerd onvoldoende voor het bewijs. Daarbij is het volgende meegewogen. Op de agenda ten behoeve van de ALV van 12 oktober 2008 staat niet vermeld dat beëindiging van de huidige procedure zal worden behandeld, hetgeen wel had gemoeten krachtens artikel 12 lid 5 van de statuten. Partijen zijn het erover eens dat notulen van een ALV in het algemeen niet ter vergadering werden besproken en vastgesteld; de status van de overgelegde notulen van 12 oktober 2008 staat daarmee ter discussie. Tenslotte heeft de advocaat van de vereniging bij brief van 2 september 2011 nadrukkelijk betwist dat het bestuur/de leden van de vereniging de onderhavige procedure niet langer wenst/wensen.
Dat betekent dat in deze procedure onvoldoende is komen vast te staan dat afwijking van het onder 2.1. bedoelde beginsel rechtvaardigt.

2.5. De rechtbank is evenwel ambtshalve bekend met het op 27 maart 2013 uitgesproken vonnis in de zaak met zaak- en rolnummer 339828 / HA ZA 09-2789, waarin de vordering om de besluiten van 22 juni 2008 en ook het besluit tot beëindiging van deze procedure nietig te verklaren is afgewezen. (Rb. Rotterdam 27 maart 2013 (blogpost) LJN BZ6318)

2.5.1. De in dat vonnis onder 2.2 genoemde, op 30 juni 2008 in het Handelsregister opgenomen, personen moeten geacht worden toen het wettig bestuur te hebben gevormd. Dit bestuur was bevoegd om de procedure te beëindigen. In die procedure is aangenomen dat een dergelijk besluit is genomen. Wat er ook van zij van de ALV op 12 oktober 2008, het bestuur moet blijkens de statuten (artikel 8 lid 2 jo artikel 9 lid 1 en 3) en bij gebreke van nadere regelingen geacht worden bevoegd te zijn tot het nemen van een dergelijk besluit. Als een dergelijk besluit is genomen, kan de vordering niet worden toegewezen.

2.5.2. Partijen zullen in de gelegenheid worden gesteld zich uit te laten over (de consequentie van) dat vonnis, dat immers tussen andere partijen is gewezen en dan ook deze partijen niet bindt. Het komt de rechtbank, gelet op de materiële verbanden tussen de procedures, echter hoogst ongewenst voor als er met elkaar niet verenigbare beslissingen worden genomen. De zaak wordt dus naar de rol verwezen.

2.6. De rechtbank ziet aanleiding om voor het geval vorenstaand beletsel niet bestaat, het volgende ten aanzien van de geldigheid van de koopovereenkomsten en notariële leveringen op 7 september 2007 van het pand aan de [adres] vast te overwegen.

2.7. Volgens de transportakte heeft een persoon werkzaam op het notariskantoor “[gedaagde sub 7]” namens verkoper getekend. Hij handelde daarbij als schriftelijk gevolmachtigde van [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 4]. Deze personen handelden bij het geven van de volmacht “als gezamenlijk bevoegde bestuurders van de vereniging; als zodanig de vereniging bij het geven van de volmacht rechtsgeldig vertegenwoordigende”. De vraag is of [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 4] bij de verkoop van het pand als zodanig mochten optreden.

2.8. Volgens gedaagden is dat het geval. Zij hebben daartoe bij dupliek aangevoerd dat het bestuur op dat moment alleen nog bestond uit de voorzitter [gedaagde sub 3] die op grond van artikel 6 lid 4 van de statuten bevoegd was om de vereniging te vertegenwoordigen en op de ALV van 7 januari 2007 aan [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 4] (conform artikel 9 lid 2 van de statuten) de machtiging is verstrekt tot verkoop van het pand aan een derde, dan wel als die transactie niet door zou gaan, aan [gedaagde sub 5].

2.9. De vereniging voert aan, onder overlegging van een versie van de notulen van de ALV van 7 januari 2007, die op cruciale punten afwijkt van de door gedaagden overgelegde notulen, dat op de ALV van 7 januari 2007 geen volmacht is verleend. Volgens de vereniging zijn de door de gedaagden overgelegde notulen van die datum achteraf en in strijd met de werkelijkheid opgesteld.

2.10. Partijen staan op dit punt lijnrecht tegenover elkaar. Er is geen concreet bewijsaanbod gedaan. Nu bovendien geen der partijen beschikt over de originele notulen van 7 januari 2007, kent de rechtbank aan de twee, onderling verschillende, in het geding gebrachte versies van de notulen van 7 januari 2007 geen bewijskracht toe. Dat betekent dat ervan moet worden uitgegaan dat de volmacht van de ALV als bedoeld in 2.8 niet rechtsgeldig was; gelet op het slot van artikel 9 lid 2 van de statuten werkt dit gebrek ook jegens derden. Voor de vraag of [gedaagde sub 3] en [gedaagde sub 4] de vereniging mochten vertegenwoordigen bij het geven van de volmacht aan de bij het notariskantoor werkzame persoon, dient derhalve te worden teruggegrepen op de statuten.

2.11. Artikel 9 lid 3 van de statuten bepaalt dat de vereniging in en buiten rechte wordt vertegenwoordigd door het gehele bestuur of de voorzitter en secretaris tezamen, dan wel de voorzitter of de secretaris tezamen met een van de andere bestuursleden. [gedaagde sub 4] was noch secretaris, noch bestuurslid van de vereniging. Dit leidt tot het oordeel dat [gedaagde sub 3], die naar aangenomen moet worden nog wel voorzitter was van de vereniging, en [gedaagde sub 4] niet bevoegd waren om samen namens de vereniging het pand te verkopen en te leveren en evenmin om de bij het notariskantoor werkzame persoon een volmacht te geven om als verkoper op te treden bij de verkoop van het pand. Dit brengt in beginsel nietigheid van de eerste koopovereenkomst van 7 september 2007 met zich mee.

2.12. Anders dan gedaagden is de rechtbank van oordeel dat [gedaagde sub 1], de derde die het pand van een beschikkingsonbevoegde heeft verkregen, niet wordt beschermd door artikel 3:88 BW. [gedaagde sub 1] wordt gecontroleerd door [gedaagde sub 2], de zoon van [gedaagde sub 3]. In het vonnis van 25 mei 2011 heeft de rechtbank reeds geoordeeld dat er voorshands zulke sterke aanwijzingen zijn dat [gedaagde sub 2] op de hoogte was van de gehele situatie, dat gedaagden bij wijze van tegenbewijs zullen moeten aantonen dat [gedaagde sub 1] wel te goeder trouw was. Gedaagden zijn daar tot dusver niet in geslaagd. Zelfs de redelijke twijfel die voor tegenbewijs nodig is, is niet aanwezig. De rechtbank licht dit oordeel als volgt toe.

2.13. Ter zitting van 16 september 2011 is zijdens gedaagden in dit verband verklaard dat er geen serieuze andere bieders waren voor het pand aan de [adres] en dat het afgesproken bedrag van de koopprijs niet zozeer op de taxatie was gebaseerd, maar op de lening, die [gedaagde sub 2] met [gedaagde sub 5] wilde afwikkelen. Nu gedaagden niet hebben betwist dat [gedaagde sub 2] van een en ander op de hoogte was, komt [gedaagde sub 1] geen bescherming toe op grond van artikel 3:88 BW, hetgeen in beginsel zou leiden tot nietigheid van de tweede koopovereenkomst.

2.14. Het verdere verloop van deze procedure is afhankelijk van de onder 2.5.2. bedoelde uitlatingen, zodat elke beslissing wordt aangehouden.

3. De beslissing
De rechtbank

alvorens verder te beslissen,

verwijst de zaak naar de rol van woensdag 24 april 2013 voor het nemen van een conclusie, eerst door de vereniging, waarin partijen zich uitlaten als onder 2.5.2. bedoeld.

Dit vonnis is gewezen door mr. P.F.G.T. Hofmeijer-Rutten en in het openbaar uitgesproken op 27 maart 2013.
615/106?

Geplaatst op

Vereniging X

Rechtbank Rotterdam 27 maart 2013 LJN: BZ6318, vereniging X

Verdeelde vereniging, bestuur en tegenbestuur. Thans bij KvK ingeschreven bestuuur kan blijven zitten, mede in het licht van de feitelijke acceptatie van het bestuur door een grote meerderheid van de leden.

Vonnis van 27 maart 2013
in de zaak van 1. [eiser sub 1], c.s., eisers, tegen [vereniging] gedaagde,

1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
– de dagvaardingen van 22 juni 2009 met producties;
– het herstelexploot van 21 september 2009 met producties;
– de conclusie van antwoord met producties;
– het tussenvonnis van 13 januari 2010;
– de brief d.d. 26 maart 2010 met (inventarislijst) producties zijdens de vereniging;
– het proces-verbaal van comparitie van 9 april 2010 waarin de zaak voor onbepaalde tijd is aangehouden in verband met mediation;
– het proces-verbaal van comparitie van 4 november 2011 waarin de zaak naar de rol is verwezen voor conclusie van repliek.

1.2. Voorts is op 30 mei 2012 een akte niet-dienen verleend in verband met het niet nemen van een conclusie van repliek.

1.3. Ten slotte is vonnis bepaald.

2. De feiten
Als enerzijds gesteld en anderzijds erkend dan wel niet of onvoldoende gemotiveerd weersproken, gelet ook op de in zoverre niet betwiste inhoud van de in het geding gebrachte producties, staat tussen partijen – voor zover van belang – het volgende vast:

2.1. In de vereniging bestaat al langer onenigheid. Aanleiding voor de onderhavige tweedeling is geweest de verkoop op 7 september 2007 van het pand aan de [adres] te [plaats] waarvan de vereniging eigenaar was. Over deze verkoop loopt een procedure bij deze rechtbank onder zaak- en rolnummer 302626 / HA ZA 08-622.

2.2. In 2007 is [persoon 1] afgetreden als voorzitter. Na de onder 2.1. bedoelde verkoop is onenigheid ontstaan over de vraag wie het bestuur is. Enige personen die zichzelf als bestuur beschouwden hebben op 9 maart 2008 een ALV belegd.

2.3. Vervolgens is door de vereniging een kort geding aangespannen tegen 4 personen die meenden deel van het bestuur uit te maken. Bij vonnis van 18 februari 2008 (zaak- en rolnummer 301496 / KG ZA 08-129) heeft de voorzieningenrechter in dat kort geding het volgende geoordeeld:

“Op basis van de overgelegde stukken en de toelichting ter zitting is voorshands binnen de reikwijdte van dit kort geding niet duidelijk geworden bij wie het bevoegd gezag van de vereniging ligt. Mitsdien kan niet worden vastgesteld of aan de vordering zoals thans door eiseres is geformuleerd een rechtsgeldig besluit van (het bevoegde gezag van) de vereniging ten grondslag ligt, hetgeen door gedaagden gemotiveerd wordt betwist. Derhalve zal eiseres niet ontvankelijk in haar vordering worden verklaard.
Ten overvloede overweegt de voorzieningenrechter dat het in de rede ligt dat de algemene vergadering als hoogste orgaan van de vereniging hierover duidelijkheid verschaft.”

2.4. Op 22 juni 2008 heeft [persoon 2], notaris, een proces-verbaal opgemaakt. Relevante passages in dit proces-verbaal luiden als volgt:

“De voorzitter brengt in herinnering de vergadering van achttien november tweeduizend zeven (…).
Daar is een interimbestuur uit voortgekomen. Vervolgens hebben diverse gesprekken plaatsgevonden met de inmiddels ingestelde verzoeningscommissie welke geen enkel resultaat hebben opgeleverd.
Vervolgens is de vergadering van negentien februari 2008 uit geroepen door [eiser sub 1] voorafgaande aan welke vergadering een kort geding procedure is aangespannen waarbij de rechter heeft beslist dat de vergadering moest doorgaan maar gebruik moest worden om een adempauze in te lassen en in feite terug te gaan naar de situatie van voor achttien november tweeduizend zeven.
In de vergadering van negentien februari tweeduizend acht is over geen van de door [eiser sub 1] ingebrachte voorstellen een besluit genomen en indachtig de tussen de advocaten van betrokkenen uitgewisselde standpunten door de algemene vergadering een verkiezingscommissie ingesteld die de volgende algemene ledenvergadering moest voorbereiden en daarvoor de agenda moest vaststellen. (…)
Daarna (…) is besloten een informatieve ledenvergadering te houden op negen maart tweeduizend acht. (…) In de tussentijd had [eiser sub 1] zelfstandig op diezelfde dag [9 maart 2008] zonder de verkiezingscommissie een vergadering bijeengeroepen waarbij onder voorzitterschap van hem zelf een nieuw bestuur is gevormd. (…)
Vervolgens is schriftelijk kontakt gelegd met [eiser sub 1] door de notaris om de situatie te bespreken waarop [eiser sub 1] door de notaris om de situatie te bespreken waarop [eiser sub 1] niet heeft gereageerd. (…)
3. Bestuursverkiezing.
Vervolgens gaat de voorzitter over tot het in stemming brengen van de voorstellen zoals vermeld op de agenda.
Nadat de verkiezingscommissie de stembiljetten heeft gecontroleerd deelt de voorzitter mede dat er zes en negentig stemmen zijn uitgebracht en de uitslag van de stemming als volgt is:
1. [persoon 3] bestuurslid/voorzitter; vier en negentig stemmen voor en twee tegen
2. [persoon 4] vier en negentig stemmen voor en twee blanco
3. [persoon 5] vijf en negentig stemmen voor en een stem blanco
4. [persoon 6] vier en negentig stemmen voor en twee stemmen tegen.
5. [persoon 7] zes en negentig stemmen voor
6. [persoon 8] vier en negentig stemmen voor en twee stemmen tegen.
7. [persoon 9], zes en negentig stemmen voor.
De voorzitter constateert dat alle bestuursleden zijn verkozen.”

2.5. Verschillende personen beschouwen zichzelf thans als bestuurder van de vereniging en beleggen uit dien hoofde Algemene Leden Vergaderingen (hierna: ALV’s) waarop besluiten worden genomen.

3. Het geschil
3.1. Eisers vorderen samengevat – de hierna onder 4.1. te noemen besluiten van de vereniging nietig te verklaren dan wel te vernietigen, met veroordeling van de vereniging in de kosten van de procedure.

3.2. De vereniging voert verweer. Het verweer strekt tot afwijzing van de vordering, met veroordeling bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad van eisers in de kosten van het geding en rente daarover, voor zover zij deze proceskosten niet binnen veertien dagen na het wijzen van dit vonnis, althans na betekening daarvan hebben voldaan.

3.3. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4. De beoordeling
4.1. Kern van het geschil is de vraag of de volgende besluiten van de vereniging op onregelmatige wijze – onbevoegd en in strijd met de statuten en met artikel 2:8 Burgerlijk Wetboek (hierna: BW) – tot stand zijn gekomen:
– het besluit van 22 juni 2008 tot ontslag van het tot dan zittende bestuur;
– het besluit van 22 juni 2008 tot benoeming tot bestuurslid en inschrijving in het
handelsregister van de Kamer van Koophandel van de volgende personen:
[persoon 3], voorzitter;
[persoon 7], secretaris;
[persoon 4], penningmeester;
[persoon 5], bestuurslid;
[persoon 9], bestuurslid;
[persoon 8], bestuurslid;
– het besluit van het nieuwe bestuur tot beëindiging van de procedures die door mr.
Nasrullah en mr. Tetteroo werden gevoerd en waarvan kennis werd gegeven op 1 juli
2008 (de procedure onder zaak- en rolnummer 302626 / HA ZA 08-622);
– de beslissing tot benoeming van bestuursleden buiten de ALV om (dit betreft [persoon 6]);
– de beslissing om een ALV voor 12 oktober 2008 uit te schrijven en andere ALV’s, met
name nadien;
– de beslissing tot omzetting van de vereniging in een stichting (voor zover deze beslissing
is genomen, al dan niet op de voor 12 oktober 2008 uitgeschreven ALV);
– de beslissing tot weigering van de toegang aan de leden van de vereniging tot de ruimte
aan de [straat].

4.2. Eisers menen dat dit het geval is, op grond van het volgende.
Enige leden van de vereniging hebben op de voet van [artikel 2:41 lid 3 BW] een ALV op 18 november 2007 uitgeschreven. Toen zijn [eiser sub 1], [persoon 10], [persoon 11], [persoon 12] en [persoon 4] tot bestuursleden gekozen. Dat bestuur heeft een ALV belegd op 9 maart 2008.
Op 9 maart 2008 is een ALV gehouden waarop het bestuur, dat op de ALV van 18 november 2007 was gekozen, is ontslagen en een nieuw bestuur is gekozen, bestaande uit voornoemde leden [eiser sub 1], [persoon 10], [persoon 11] en [persoon 12]. Deze ALV van 9 maart 2008 is op statutair juiste wijze belegd en alle leden van de vereniging zijn hiervoor uitgenodigd. De ALV vond plaats onder begeleiding van notaris [persoon 13].
De onder 4.1. genoemde besluiten van 22 juni 2008 zijn genomen op een ALV die door [persoon 1], een voormalig bestuurslid, buiten medeweten van het nieuwe bestuur van 9 maart 2008 is uitgeschreven en waarvoor de meeste leden van de vereniging geen oproep hadden ontvangen. Deze besluiten zijn dan ook op onregelmatige wijze tot stand gekomen.

4.3. Volgens de vereniging is dit niet het geval. Zij voert daartoe aan dat het bestuur van 18 november 2007 niet rechtsgeldig is gekozen. De oproep is te laat gedaan (minder dan 7 dagen voor 18 november 2007) en een tijdstip was niet vermeld. Voor wat betreft de vergadering van 9 maart 2008 geldt dat de beleidscommissie heeft geconstateerd dat niet alle leden van de vereniging voor de ALV van 9 maart 2008 zijn uitgenodigd en bovendien is gebleken dat [eiser sub 1] voorafgaande aan die vergadering onbevoegd diverse nieuwe leden heeft toegelaten, die ook hebben gestemd. De bevoegdheid om nieuwe leden toe te laten, komt immers toe aan het bestuur, waar [eiser sub 1] geen deel van uitmaakte. Om dezelfde reden was [eiser sub 1] ook niet bevoegd om de ALV van 9 maart 2008 bijeen te roepen.
Voorts voert de vereniging aan dat de ALV van 22 juni 2008 op rechtmatige wijze bijeen is geroepen en dat tijdens die vergadering rechtmatige besluiten zijn genomen. Zij biedt daarvoor bewijs aan.

4.4. Hoewel daartoe deugdelijk in de gelegenheid te zijn gesteld, hebben eisers niet gerepliceerd. Dit betekent dat tegen de achtergrond van het gemotiveerde verweer van de vereniging, eisers de hiervoor onder 4.2. genoemde stellingen onvoldoende hebben onderbouwd. Dit brengt bovendien mee dat (…), onvoldoende is weersproken dat de ALV van 22 juni 2008 op rechtmatige wijze bijeen is geroepen. Deze bijeenroeping is immers geschied door [persoon 1], die, naar tussen partijen vaststaat, voor 18 november 2007 rechtmatig bestuurder was. Voorts is een proces-verbaal van notaris [persoon 2] overgelegd die heeft geconstateerd als onder 2.4. geciteerd. Deze gang van zaken was, in de toen gegeven omstandigheden het maximaal haalbare, mede in het licht van artikel 2:8 BW. De enkele, niet onderbouwde, stelling dienaangaande van eisers ter zitting d.d. 4 november 2011, dat op dit moment niet vast te stellen is wie lid van de vereniging zijn en wie dat op 22 juni 2008 waren, omdat eisers niet over de complete administratie beschikken, is, tegenover de verklaring van de vereniging op die zitting, dat de vereniging zo goed mogelijk heeft geprobeerd om vast te stellen wie haar leden zijn en iedereen van wie vermoed werd dat deze lid was, is aangeschreven met de vraag of hij/zij zich als lid beschouwde, daartoe onvoldoende. Aangenomen moet dan ook worden dat de tijdens de vergadering van 22 juni 2008 genomen beslissingen rechtmatig zijn genomen.

4.5. De rechtbank heeft bij dit oordeel laten meewegen dat het in het belang van alle partijen is dat duidelijkheid wordt geschapen over de rechtstoestand. Artikel 2:8 BW brengt mee dat partijen zich jegens elkaar hebben te gedragen naar hetgeen redelijkheid en billijkheid vorderen. Daarbij kan horen dat eiseres zich erbij neerleggen dat sprake is van een feitelijke splitsing die ook juridisch niet genegeerd kan worden. De rechtbank stelt vast dat eisers, zoals zij ter zitting d.d. 4 november 2011 hebben verklaard, geen eigen bankrekening hebben, slechts beschikken over een deel van de administratie en zij de ruimte aan de [straat] niet meer gebruiken, terwijl de vereniging een formulier d.d. 20 september 2009 in het geding heeft gebracht waarop, naar moet worden aangenomen, een substantieel gedeelte van de leden van de vereniging (115 in totaal) hun handtekening hebben gezet onder de stellingen dat zij het bestuur dat thans (sinds 22 juni 2008) staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel als wettig bestuur accepteren en dat zij samen met het huidige bestuur een stabiele en sterke organisatie willen creëren. Een formulier waar eisers dus niet meer op hebben gereageerd, waar dat wel mogelijk was (door het nemen van een conclusie van repliek). Op basis van die gegevens moet worden aangenomen dat ook een aanmerkelijk deel van de leden van oordeel is dat de besluiten van 22 juni 2008 rechtmatig zijn.

4.6. Het voorgaande brengt mee dat de vordering zal worden afgewezen. Dat betekent dat de bedoelde besluiten, waaronder het besluit tot het beëindigen van de procedure onder zaak- en rolnummer 302626 / HA ZA 08-622, niet nietig worden verklaard, zodat deze besluiten geacht worden geldig te zijn.

4.7. Eisers zullen als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van de vereniging worden begroot op:
– griffierecht 262,00
– salaris advocaat 904,00 (2,0 punten × tarief € 452,00)
Totaal € 1.166,00

5. De beslissing
De rechtbank

5.1. wijst de vorderingen af,
…
Geplaatst op

LPF ALV, vereniging zonder bestuur

Vzr. Rb. Rotterdam, 21-11-2002
JOR 2003, 9 (LJN AG8204)

Update 2014: Ik heb een nieuwe pagina toegevoegd met tips voor bestuurloze verenigingen.

In onderhavige uitspraak is de rechter erg strikt, naar mijn mening te strikt, in ieder geval veel strikter dan andere rechters in vergelijkbare gevallen. Mogelijk speelt mee dat het om de LPF ging. Daarom de nieuwe pagina met praktische tips om tot een nieuw bestuur te komen als een vereniging zonder bestuur is komen te zitten. 

Bestuurloze vereniging. Een vereniging kan zomaar zonder bestuur komen te zitten, als alle bestuurders aftreden. Als de statuten daarvoor geen regeling bevatten, kan er dan geen geldige ALV meer worden uitgeschreven en kan dus geen nieuw bestuur worden benoemd, volgens de rechter. Machtiging aan 10% van de leden van de LPF tot het bijeenroepen van een algemene vergadering; wat ook al hun wettelijke recht is. Onduidelijke relatie met art. 2:41 lid 2 en 3 BW.

Indien een vereniging zonder formeel bestuur komt te zitten, dan lijkt mij de procedure dat degene die de ledenadministratie heeft, zorgt dat 10% van de leden “verzoeken om een ALV”  (kan ook on-line, zie thans 2:41 lid 4). Vervolgens 14 dagen wachten, uitnoding versturen zoals het bestuur dat zou doen, en ALV houden. 

3.2. Kern van het partijen verdeeld houdende punt van geschil betreft de vraag of de op 19 oktober 2002 gehouden Algemene Ledenvergadering (ALV) van de LPF op rechtsgeldige wijze bijeen is geroepen en of de verkiezing van het bestuur van de LPF op die ALV op rechtsgeldige wijze heeft plaatsgevonden.


3.2.1. Eisers hebben zich, naar de voorzieningenrechter begrijpt, op het standpunt gesteld dat er sinds 2 augustus 2002 geen sprake meer was van een bestuur van de LPF, aangezien de bij het Handelsregister gedeponeerde door Dost getekende verklaring, gedateerd op 30 juli 2002, uitdrukkelijk stelt dat Dost op 2 augustus 2002 aftreedt. Indien aangenomen moet worden dat Dost op 4 oktober 2002 nog wel bestuurder van de LPF was, heeft op 4 oktober 2002 geen rechtsgeldige bijeenroeping van de ALV op 19 oktober 2002 plaatsgevonden, nu dit alleen kan door het bestuur of door 10% van de leden; van geen van beide is in dit geval sprake. Ook overigens deugde de ALV niet, wat resulteert in een nietig dan wel vernietigbaar benoemingsbesluit van het bestuur op 19 oktober 2002.
3.2.2. Gedaagden hebben zich, onder verwijzing naar de door Dost op 2 augustus 2002 ondertekende volmacht, op het standpunt gesteld dat Dost op het moment van bijeenroepen van de ALV, 4 oktober 2002, nog bestuurder was van de LPF. In deze volmacht is opgenomen dat Dost bereid is zijn functie als (thans) enig bestuurder van de LPF formeel te behouden tot de eerstkomende Algemene Ledenvergadering. Op grond van voornoemde volmacht staat vast dat Dost als enig overgebleven bestuurder niet alleen volmacht maar zelfs last aan Maas heeft verleend tot het bijeen roepen van een ALV. Dost heeft tot 4 oktober 2002 bij het Handelsregister ingeschreven gestaan als bestuurder van de LPF. De uitschrijving van Dost werd geëffectueerd, ofschoon Dost formeel is aangebleven tot de dag waarop de Algemene Ledenvergadering is gehouden.
3.3. De voorzieningenrechter merkt op dat uitgangspunt dient te zijn dat strikte toepassing van wet en statuten geboden is. Voorts dienen de formaliteiten te worden nagekomen. Deze uitgangspunten dienen bij een vereniging leidraad te zijn.
3.4. Vast staat dat de enig overgebleven bestuurder van de LPF, de heer Dost, op 30 juli 2002 een bij het handelsregister te deponeren verklaring heeft getekend, waarin uitdrukkelijk is gesteld dat Dost op 2 augustus 2002 aftreedt. Deze verklaring dient te worden beschouwd als een wilsverklaring van Dost tot het op 2 augustus 2002 aftreden als bestuurder van de LPF.
3.5. Hieruit volgt dat, nu in voornoemde verklaring kennelijk niet anders is bepaald, Dost derhalve sinds 2 augustus 2002 te 0.00 uur geen bestuurder van de LPF meer is.
Dientengevolge kan Dost dan vervolgens niet op 2 augustus 2002 als bestuurder van de LPF een volmacht, wat daar overigens ook van zij, verlenen aan Maas tot het oproepen van een Algemene Ledenvergadering, tenzij Dost in de periode tussen 30 juli 2002 en 2 augustus 2002 zijn wilsverklaring tot aftreden zou hebben ingetrokken, maar zulks is gesteld noch gebleken.
3.6. Ingevolge artikel 41 boek 2 BW is het bijeenroepen van een algemene vergadering voorbehouden aan het bestuur. Hiertoe is het bestuur verplicht indien tenminste een zodanig aantal leden als bevoegd is om 10% van de stemmen uit te brengen dat vraagt. De statuten van de LPF bevatten geen regeling dat ook anderen de algemene vergadering bijeen kunnen roepen.
Gelet hierop en nu uit het vorenoverwogene volgt dat er met het aftreden van Dost als bestuurder per 2 augustus 2002 geen sprake meer was van een bestuur van de LPF, moet dit alles tot de voorlopige conclusie leiden dat de vergadering die door Maas op 4 oktober 2002 bijeen is geroepen, te houden op 19 oktober 2002, niet als een algemene vergadering van de LPF kan worden beschouwd.
De benoeming van de bestuursleden die ingevolge de statuten van de LPF alleen door de algemene vergadering uit de leden kan geschieden, kan derhalve niet hebben plaatsgevonden op die vergadering van 19 oktober 2002. Beslissingen in een niet-ledenvergadering genomen zijn naar het oordeel van de voorzieningenrechter non-existent.
3.7. De voorzieningenrechter is van oordeel dat aan de betreffende wettelijke en statutaire bepalingen, volgens het wettelijk systeem, strikt de hand dient te worden gehouden. Indien dit niet zou gebeuren, zou onder de leden van een vereniging onzekerheid kunnen bestaan over de vraag of aan een oproep tot het bijwonen van een algemene vergadering die niet overeenkomstig de wet en de statuten plaatsvindt, en de eventueel daar te nemen besluiten, al dan niet gevolg zou moeten worden gegeven. Een beroep zoals door gedaagden gedaan op “de goede trouw in het verenigingsrecht”, hetgeen de voorzieningenrechter begrijpt als een beroep op artikel 8 boek 2 BW, gaat niet op. Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die meebrengen dat op grond van de redelijkheid en billijkheid toch van de op 19 oktober 2002 genomen besluiten, en dan met name die tot benoeming van Maas en Hammerstein als bestuursleden, dient te worden uitgegaan.
3.8. Ten overvloede merkt de voorzieningenrechter met betrekking tot de in punt 3.5 genoemde machtiging nog het volgende op.
Ingevolge artikel 18 van de Statuten van de LPF behoort het bijeenroepen van een algemene vergadering tot de (specifieke) taken van het bestuur.
Artikel 10 van de Statuten bepaalt dat het bestuur, tot wederopzegging, taken en bevoegdheden kan delegeren aan een eventueel dagelijks bestuur.
Gelet op hetgeen hierboven onder punt 3.3 is opgemerkt, is de voorzieningenrechter van oordeel dat – zo Dost ten tijde van het verlenen van die machtiging nog bestuurslid was – de machtiging zoals verleend door Dost aan Maas, waarbij een specifieke bestuurstaak wordt gedelegeerd, in strijd moet worden geacht met de betreffende wettelijke en statutaire bepalingen. Aan een dergelijke machtiging kunnen derhalve geen (rechts)gevolgen worden verbonden.
3.9. Al het voorgaande leidt tot de voorlopige conclusie dat de op 19 oktober 2002 gehouden bijeenkomst niet als ALV kan worden beschouwd en dat (onder andere) Maas en Hammerstein op 19 oktober 2002 niet als bestuurders (kunnen) zijn benoemd.
Gelet hierop komt de vordering tot het verbieden aan Maas en Hammerstein om zich als bestuursleden dan wel zich gezamenlijk als het bestuur van de LPF te presenteren en als bestuurslid daden van bestuur te verrichten voor toewijzing in aanmerking. Dit geldt ook voor de gevorderde mededeling te doen door Maas en Hammerstein aan de leden van de LPF. Om executiegeschillen te voorkomen zal de voorzieningenrechter de aan de leden te verzenden mededeling hieronder in het dictum van het vonnis nader omschrijven. De gevorderde dwangsom zal worden gematigd en daaraan zal een maximum worden verbonden.
De gevorderde mededeling te doen door de LPF zelf aan haar leden zal worden afgewezen. Uit de inhoud van dit vonnis volgt immers dat aan een dergelijk gebod door de LPF zelf niet (rechtsgeldig) kan worden voldaan.
3.10. De voorzieningenrechter merkt tenslotte op dat, nu de wet en de statuten van de LPF geen oplossing bieden voor een situatie als de onderhavige, waarbij in feite sprake is van een machtsvacuüm binnen de LPF, hij aanleiding ziet de hieronder in het dictum omschreven machtiging te verlenen.
Niet ingezien wordt welk belang eisers thans nog hebben bij hun vordering vermeld onder 1a en 1b in het petitum van de dagvaarding; deze vordering wordt dan ook afgewezen.
Gedaagden zullen als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de proceskosten.
Beslist wordt derhalve als volgt.


4. De beslissing

De voorzieningenrechter,
verbiedt Maas en Hammerstein vanaf de datum van betekening van dit vonnis zich als bestuursleden dan wel gezamenlijk als het bestuur van de LPF te presenteren en daden van bestuur te verrichten;
bepaalt dat, zo Maas en Hammerstein niet aan dit verbod voldoen, zij een dwangsom verbeuren van € 1.000,= (zegge: éénduizend euro) per dag dat zij in gebreke zijn, met een maximum van € 1.000.000,= (zegge: éénmiljoen euro);
gebiedt Maas en Hammerstein om binnen veertien dagen na betekening van dit vonnis aan alle leden van de LPF een schriftelijke mededeling te doen toekomen met daarin de korte inhoud van dit vonnis;
bepaalt dat, zo Maas en Hammerstein niet aan dit gebod voldoen, zij een dwangsom verbeuren van € 1.000,= (zegge: éénduizend euro) per dag dat zij in gebreke zijn, met een maximum van € 1.000.000,= (zegge: éénmiljoen euro);
machtigt 10% van de leden van de LPF tot het bijeenroepen van een algemene vergadering;




Opmerking: de voorzieningenrechter is hier zeer strikt. De machtiging aan 10% van de leden lijkt mij onwerkbaar.